بررسی عده طلاق توافقی
امروزه یکی از متداول ترین انواع جدایی میان زوجین به طلاق توافقی مربوط می شود. این طلاق که در دسته بندی طلاق بائن یا همان طلاق بدون رجوع قرار گرفته است، به شکلی است که هر دو شخص زن و شوهر بر روی موضوع طلاق و مواردی همچون نفقه زن و مهریه و … به توافق رسیده اند.
موضوع عده در طلاق توافقی نیز همچون انواع دیگر طلاق، مساله حائز اهمیتی می باشد و زن ملزم می باشد تا پس از جاری شدن صیغه طلاق تا مدت مشخصی از ازدواج مجدد با مرد دیگری پرهیز نماید.
به دلیل لزوم آشنایی افراد با موضوع عده طلاق توافقی، در این مقاله قصد داریم تا ضمن ارائه تعریف روشنی از نگه داشتن عده و شرایط و الزامات آن، به کلیه سوالات شما پیرامون این موضوع پاسخ دهیم.
عده به چه معناست؟
عده به مدت زمانی اشاره دارد که زن پس از اجرای طلاق یا فوت شوهرش حق ازدواج مجدد ندارد. بنابراین در صورت انجام عقد نکاح مجدد در این ایام، این ازدواج باطل خواهد بود.
به طور کلی عده طلاق دائم نسبت به نوع طلاق در لیست زیر آورده شده است:
عده طلاق رجعی
عده طلاق رجعی به اندازه سه طهر در نظر گرفته شده است. به طوریکه زن می بایست سه مرتبه عادت ماهانه ببیند و پاک شود. توجه داشته باشید در مدت عده طلاق رجعی مرد حق دارد تا به همسر خود رجوع نماید.
عده طلاق بائن
طلاق بائن یا طلاق بدون رجوع به چهار دسته کلی تقسیم می شود: طلاق زن یائسه و طلاق باکره غیرمدخوله و طلاق خلع و طلاق مبارات.
در طلاق بائن، برای زن یائسه و زوجه ای که در طی دوران عقد یا پس از ازدواج باکره بوده است عده طلاق تعریف نشده است. بنابراین لزومی به نگه داشتن آن بعد از طلاق نمی باشد.
- عده زن در طلاق بائن (مبارات و خلع) یا طلاق توافقی همچون طلاق رجعی به اندازه سه طهر (پاکی) پیش بینی شده است.
دلایل لزوم نگه داشتن عده طلاق توافقی
پیش از پرداختن به شرایط و الزامات مدت عده در طلاق توافقی، بهتر است به این پرسش پاسخ دهیم که چرا زوجه پس از انجام طلاق و رهایی از زوجیت همچنان موظف به نگه داشتن عده می باشد؟
به طور کلی در عقد دائم زوجه می بایست، به اندازه سه طهر یا پاکی پس از عادت ماهانه عده نگه داشته و از ازدواج مجدد بپرهیزد.
یکی از مهمترین دلایل این قانون جلوگیری از اختلاط نسل می باشد. چرا که اگر طی این مدت نطفه ای شکل گرفت مشخص باشد، که چه کسی پدر جنین است.
دلیل دیگر تعیین مدت عده در طلاق توافقی حفظ کیان خانواده است. به این منظور که زوجین زمان کافی داشته باشند تا فارغ از هیجانات و با صبر و حوصله بیشتر تصمیم عاقلانه ای گرفته و در صورت انصراف از طلاق به زندگی مشترک خود بازگردند.
بنابراین زوجه به دلیل امکان علاقه مندی مجدد و پشیمانی از طلاق همچنین برای حفظ حرمت سال های زندگی مشترک و جلوگیری از اختلاط نسل ملزم به نگه داشتن عده پس از طلاق می باشد.
طلاق توافقی به چه صورت است؟
همانطور که از عنوان طلاق توافقی مشخص است، این نوع از طلاق با رضایت هر دو شخص زن و شوهر انجام می گیرد. بنابراین در این نوع از طلاق، زوجین دیگر به داوری ارجاع داده نخواهند شد و در مورد مسائلی همچون مهریه، حضانت فرزندان، اجرت المثل ایام زوجیت و مواردی از این دست به توافق رسیده اند. به همین ترتیب می توانند با مراجعه به دادگاه خانواده نسبت به طلاق توافقی اقدام نمایند.
در نظر داشته باشید هرگونه توافقی بر روی موارد آورده شده در بالا مورد قبول دادگاه خواهد بود. بنابراین به طور کلی شرایط طلاق توافقی مطابق با چیزی است که زوجین بر روی آن به توافق رسیده اند.
عده طلاق توافقی به چه صورت است؟
مطابق با قانون عده طلاق توافقی در ازدواج دائم، به اندازه سه ماه و در عقد موقت 45 روز در نظر گرفته شده است. بنابراین زوجه موظف است تا پس از جاری شدن طلاق، سه مرتبه دوران پاکیزگی پس از عادت ماهانه را تمام کند.
به بیان دیگر عده طلاق توافقی برابر با سه طهر است. اما در صورتیکه زوجه به دلیل مواردی همچون بیماری عادت ماهانه نشود همچنان ملزم به نگه داشتن عده به مدت سه ماه خواهد بود.
همچنین اگر زوجه در زمان طلاق توافقی باردار باشد زمان نگه داشتن عده با موارد دیگر متفاوت خواهد بود. در این شرایط وی می بایست تا هنگام وضع حمل یا تولد فرزند عده نگه دارد.
در چه صورتی عده در طلاق توافقی ضرورت ندارد؟
زمانی که زن و شوهر پیش از انجام رابطه جنسی و یا در زمان عقد یا نامزدی از یکدیگر جدا شوند و زوجه باکره باشد طلاق توافقی از نوع بائن است.
در طلاق بائن، مرد حق ندارد تا در ایام عده به زن رجوع کند. بنابراین در صورتیکه بخواهد مجددا به زندگی زناشویی بازگردد می بایست تا انقضای عده منتظر بماند.
از آنجایی که امکان بارداری دختر باکره وجود ندارد پس نیازی نیست که عده طلاق نگه دارد. مثال این طلاق، طلاق توافقی در دوران عقد و قبل از رابطه جنسی است که در این صورت زوجه باکره است و نیاز به عده ندارد.
نگه داشتن عده زن یائسه، یعنی زنی که به سنی رسیده است که دیگر امکان بارداری ندارد ضرورتی ندارد. بنابراین درصورتیکه زن در هنگام طلاق یائسه باشد طلاق از نوع طلاق توافقی بائن می باشد. به این معنا که زن پس از طلاق اجازه بازگشت مجدد به زوجیت را ندارد.
نگه داشتن عده طلاق توافقی برای زن باردار
با استناد به نص ماده 1140 قانون مدنی، طلاق در هنگام قاعدگی و یا پایان نفاس جایز نمی باشد. مگر در مواردی که زن باردار بوده و یا طلاق در دوران عقد صورت گرفته باشد. یعنی طلاق پیش از رابطه جنسی زوجین اتفاق بیفتد.
علاوه بر این براساس ماده 1153 عده طلاق توافقی برای زن باردار تا پایان وضع حمل و یا سقط جنین در نظر گرفته شده است. برای مثال اگر در ماه اول بارداری تصمیم به طلاق بگیرد عده زوجه هشت ماه است. همچنین اگر در ماه هشتم بارداری طلاق بگیرد می بایست یک ماه عده نگه دارد. بنابراین این مدت زمان می تواند از زمان عده معمول کمتر و یا بیشتر باشد.
همچنین تا پایان زایمان به زن باردار نفقه تعلق می‌گیرد اما برای درک بهتر موضوع حتما با یک وکیل طلاق مجرب در گروه وکلای عدل ایرانیان مشورت نمایید.
آثار و نتایج نگه نداشتن عده در طلاق توافقی
با در نظر داشتن این نکته که مدت عده در مواردی همچون فسخ نکاح دائم، فوت شوهر و طلاق مشابه نیست ذکر این نکته حائز اهمیت است که زن تا چه زمانی ملزم به نگه داشتن عده می باشد و در صورتیکه طی مدت عده از روی آگاهی چه ناآگاهی مجددا ازدواج نمود برای وی چه آثار و نتایح قانونی و شرعی به همراه دارد؟
نتایج و آثار نگه نداشتن عده در نکاح دائم، بر اساس قانون مدنی به صورتی است که اگر زنی عده آن به پایان نرسیده مجددا ازدواج کرده و یا روابط زناشویی برقرار نماید، این ازدواج باطل است. همچنین زن و مرد تا ابد به یکدیگر حرام شده و دیگر حق ازدواج ندارند. حتی اگر این اقدام از روی عدم اطلاع و ناآگاهی باشد نیز همچنان ازدواج باطل و حرام ابدی خواهد بود.
نگه داشتن عده در ازدواج موقت
قوانین مربوط به عده در ازدواج موقت نیز به همین ترتیب است. بجز یک مورد استثناء در عقد موقت که چه مرد مدت صیغه را بخشیده باشد و چه مدت صیغه منقضی شده باشد، زن همچنان موظف است، دو طهر عده نگه دارد. همچنین زنی که به دلیل بیماری عادت ماهانه نشود نیز می بایست تا ۴۵ روز عده نگه دارد.
توجه داشته باشید اگر زن طی مدت عده صیغه موقت مجددا ازدواج نماید و روابط زناشویی برقرار شود، علاوه بر اینکه عقد باطل خواهد بود زوجین به یکدیگر حرام ابدی خواهند شد. با این وجود یک مورد استثناء نیز وجود دارد. در صورتیکه ازدواج انجام شده باشد ولی هنوز رابطه جنسی برقرار نشده باشد، تنها ازدواج باطل خواهد بود و پس از عده امکان ازدواج مجدد وجود دارد.
شرایط رجوع در مدت عده طلاق توافقی
همانطور که از عنوان طلاق رجعی مشخص است نسبت به اینکه مرد می تواند در مدت عده منصرف شود و به همسر خود رجوع کند نیازی به جاری شدن صیغه عقد نکاح نیست. بنابراین زوجین می توانند بدون عقد مجدد به زندگی زناشویی خود بازگردند و تنها می بایست این رجوع را ثبت نمایند. اما رجوع در عده طلاق توافقی که نوعی از طلاق بائن می باشد، برخلاف طلاق رجعی مرد نمی تواند به زن رجوع نماید. چرا که زن و شوهر به صورت توافقی و آشنا با حقوق مالی و غیرمالی خود، نسبت به جدایی اقدام کرده اند. بنابراین رجوع در عده طلاق توافقی معنایی ندارد.
مطالب مفید جهت مطالعه بیشتر:
شیربهاء چیست؟ و نحوه محاسبه آن
نتیجه گیری
همانطور که در این مقاله اشاره شد، طلاق توافقی به این معناست که هر دو نفر زن و شوهر تصمیم به جدایی گرفته اند. به همین دلیل بر روی موارد زندگی مشترک همچون مهریه، نفقه، جهیزیه و حضانت فرزند به توافق رسیده اند.
عده در طلاق توافقی نیز همچون انواع طلاق به اندازه سه طهر می باشد. با این تفاوت که در مدت ایام عده زوجه در طلاق توافقی مرد حق رجوع به وی را نخواهد داشت.
از آنجایی که طلاق توافقی از دسته طلاق بائن محسوب می شود و دارای شرایط و الزامات خاص خود می باشد توصیه می شود پیش از هر اقدامی از مشاوره یک وکیل باتجربه خانواده بهره مند شوید.
وکیل خانواده حرفه ای گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است به کلیه سوالات شما پیرامون عده در طلاق توافقی پاسخ داد و تا احقاق حقوق کامل شما در کنارتان باشد.
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021