بررسی داوری در طلاق
همانطور که می دانیم طلاق انواع مختلفی دارد. در برخی موارد زن و شوهر تصمیم می گیرند تا به صورت توافقی از یکدیگر جدا شوند. اما در شرایطی که طلاق توافقی مطرح نباشد و تنها یکی از زوجین تصمیم به جدایی گرفته باشد، ضروری است که هر یک از آنها شخصی را به عنوان داور جهت ایجاد صلح و جلوگیری از این اقدام انتخاب کنند. داوری در طلاق‌های یک طرفه الزامی می باشد. بنابراین زن و شوهر نمی‌توانند بدون انتخاب داور روند انجام طلاق را سپری نمایند.
مرحله انتخاب داور، توسط زوجین پس از صدور قرار داوری، انجام می گیرد. با این وجود در نظر داشته باشید که در بعضی مواقع، نظریه داوری مورد تایید دادگاه قرار نگرفته و رد خواهد شد.
به دلیل اهمیت این موضوع، قصد داریم تا در مقاله پیش رو، ضمن معرفی شرایط و الزامات انتخاب داور توسط زوجین، به مراحل و روند قانونی انجام داوری در طلاق بپردازیم.
داور طلاق کیست و چه وظایفی دارد؟
در مواقعی که زن و شوهر جهت طلاق به دادگاه خانواده مراجعه می کنند، در صورتی که این طلاق به صورت توافقی نباشد و تنها از جانب یکی از دو طرف مطرح شده باشد، یعنی درخواست طلاق از طرف زن به تنهایی و یا درخواست طلاق از طرف مرد باشد قاضی پرونده به درخواست زوجه یا زوج، دادخواست آنها را به داوری ارجاع می‌دهد.
در مرحله نخست، زن یا شوهر می بایست تا داور منتخب خود را به دادگاه معرفی کند. پس از تایید توسط دادگاه، این شخص وظیفه دارد ضمن تنظیم لایحه‌ای به دادگاه، قبول داوری خود را اعلام نماید. سپس با حضور در جلسه یا جلسات مختلف، به اتفاق هر یک از زن و شوهر به منظور رفع و رجوع اختلافات و ایجاد سازش اقدام نموده و در نهایت نتیجه را در زمان مقرر به قاضی اعلام نماید.
اگر زمان در نظر گرفته شده برای داوری کافی نباشد، داوران حق دارند تا از قاضی تقاضا کنند تا این مهلت را تمدید نماید. مساله داوری در طلاق اصول از پیش تعیین شده ای ندارد. به همین خاطر هر داوری نسبت به جلساتی که به منظور سازش با زوجین برگزار می کند و نتیجه‌ای که بدست می آورد، نظر داوری در طلاق را به دادگاه ارائه می کند.
داوری در طلاق چه شرایطی دارد؟
در صورتی که طلاق از جانب زن و یا شوهر باشد و هریک از زوجین برای طلاق یک طرفه اقدام کرده باشند، داوری در طلاق الزامی است. مطابق با قانون شرایطی برای انتخاب داوری حقوقی پیش بینی شده است که در زیر به تفصیل توضیح داده شده است.
یکی از اولویت های انتخاب داوری در طلاق، انتخاب این شخص از میان خویشاوندان زن و مرد است. بنابراین هر یک از زوجین موظف است تا یکی از خویشاوندان دارای شرایط را به منظور داوری در طلاق به دادگاه معرفی نماید.
اگر فرد واجد شرایطی در بین خویشاوندان زن و شوهر وجود نداشته باشد، در این شرایط، دادگاه خود وظیفه انتخاب داور را بر عهده می گیرد. از دیگر شرایط داوری در طلاق در لیست زیر آورده شده است:
- داور طلاق انتخابی نباید کمتر از 30 سال سن داشته باشد.
- داور طلاق می بایست به مسائل شرعی، اجتماعی و خانوادگی تسلط و آگاهی داشته باشد.
- داور طلاق نمی تواند شخص مجرد باشد. بنابراین این شخص می بایست از بین افراد خویشاوندان متأهل انتخاب شود. این شخص می تواند از بین افرادی که جدا شده‌اند یا شخصی که همسرش فوت شده نیز انتخاب شود.
انتخاب داوران به چه صورت است؟
همانطور که اشاره شد اولویت انتخاب داور طلاق با بستگان متقاضیان طلاق است. با این وجود اگر در بین بستگان زوجین، شخص واجد شرایطی نباشد یا این شخص از قبول داوری اجتناب نماید، زوجین می توانند از بین افراد دیگر دارای شرایط نیز، داور خود را برگزینند.
توجه داشته باشید در مجتمع قضایی خانواده، بخشی تحت عنوان داوری برقرار است که زن و شوهر مجاز می باشند تا از داوران معرفی شده در آنجا نیز بهره‌مند شوند. در این مواقع پرداخت حق الزحمه داور الزامی می باشد.
داوری در طلاق چه مراحلی دارد؟
در مرحله نخست دادگاه خانواده موظف است تا تاریخ دقیقی را به منظور یادآوری مسئولیت ها و شیوه عملکرد داوران تنظیم نماید. علاوه براین مهلت مقرری نیز برای اعلام نظرات داوران، پیرامون اختلافات به وجود آمده به قاضی مشخص خواهد شد.
سپس داوران می بایست با حضور زن و شوهر حداقل دو جلسه تشکیل داده و به حل و فصل مشکلات و اختلافات موجود بپردازند. در این جلسات ضمن گفت و گو راهکارهایی برای رفع اختلافات و توصیه هایی در جهت صلح و سازش زوجین مطرح خواهد شد.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که عدم حضور زن و شوهر و یا یکی از آنها در جلسات، مانع از تشکیل جلسه نمی شود. بنابراین داوران موظف می باشند تا به روش های گوناگون، مسائل و اختلافات موجود را مورد پیگیری قرار داده و سپس نظر خود را به منظور صلح یا عدم امکان سازش، در زمان مقرر به دادگاه ارائه نمایند.
روند قانونی داوری در طلاق
- تنظیم و ثبت دادخواست طلاق بوسیله ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا و دریافت ابلاغیه حضور در دادگاه
- تلاش قاضی جهت ایجاد صلح و سازش میان زوجین و منصرف کردن آنها از طلاق
- ارجاع زوجین به داوری طلاق (در شرایط عدم انصراف از طلاق)
- معرفی داوران طلاق و پرداخت هزینه مربوطه
- تشکیل جلسه میان زوجین جهت ایجاد صلح و توافق بین آنها و اعلام نتیجه داور منتخب به دادگاه در زمان مقرر
- بررسی رأی داوران جهت پیشگیری از طلاق زن و شوهر و یا تأیید عدم سازش
- ایجاد تصمیم نهایی طلاق بوسیله قاضی پرونده
- صادر کردن حکم طلاق در شرایط تأیید جدایی زوجین
مهلت تعیین شده برای داوری طلاق چقدر است؟
براساس آیین دادرسی مهلت مشخص و محدودی جهت انتخاب داوران بوسیله زوجین و اعلام رأی داوران طلاق به دادگاه در نظر گرفته شده است. مطابق با مواردی که برای انواع طلاق یک طرفه زوجین پیش بینی شده است، متقاضیان بعد از آگاهی از قرار ارجاع به داوری، یک هفته مهلت دارند تا داور منتخب خود را به دادگاه معرفی نمایند.
چه زمانی ارجاع به داوری توسط دادگاه انجام می‌گیرد؟
همانطور که اشاره شد در پرونده‌های طلاق یک طرفه، قاضی در تلاش است تا اختلافات موجود میان زوجین را حل و فصل نموده و آنها را از طلاق منصرف نماید. با این وجود همیشه دیدگاه و وساطت قاضی به منظور برقراری سازش و توافق بین زوجین موثر نیست. بنابراین در مواقعی که قاضی قادر نباشد تا زن و شوهر را از طلاق منصرف نماید، آنها را به داور طلاق ارجاع می دهد.
مدت زمان مقرر برای اعلام نظر داور چقدر است؟
داوران بعد از موافقت کتبی و در جریان قرار دادن دادگاه از این موضوع، بر اساس زمان تعیین شده توسط دادگاه که به طور معمول یک هفته است، نتیجه نهایی را به دادگاه ارائه می نمایند.
چنانچه مهلت مقرر برای داوری کافی نبود، داوران مجاز می باشند تا از دادگاه درخواست تمدید مهلت نمایند. بنابراین اگر دادگاه با درخـواست موافقت نماید، این زمان تمدید خواهد شد.
داوری در طلاق به درخواست زن به چه صورت است؟
در موارد این چنینی که زن متقاضی طلاق است، ضرورتا ارجاع امر به داوری از طرف دادگاه اجباری است. بنابراین دادگاه زوجین را ملزم خواهد کرد تا که هر کدام از ایشان تا مدت زمان یک هفته پس از ابلاغ، شخص مورد نظر خود را به عنوان داور به دادگاه معرفی کنند.
البته زوجین مجاز می باشند تا از واحد داوری مستقر در مجتمع قضایی نیز برای انتخاب داور مورد نظرشان استفاده نمایند.
پس از ارجاع این موضوع به داوری و در شرایط عدم برقراری سازش بین طرفین قاضی پرونده حکم طلاق به تقاضای زن را صادر خواهد نمود.
هزینه داوری در طلاق چقدر است؟
اکنون که با شرایط انتخاب داور طلاق و روش های انتخاب این شخص آشنا شدیم، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا معرفی داور طلاق مستلزم پرداخت هزینه است یا خیر؟ به همین دلیل در این سرفصل از مقاله به بررسی هزینه داوری در طلاق، روش پرداخت حق الزحمه این شخص پرداخته ایم.
براساس ماده 15 آیین نامه اجرای قانون حمایت خانواده، انتخاب داور طلاق برای زوجین دارای هزینه می باشد و داور طلاق می تواند برای انجام این مسئولیت، تقاضای دریافت حق الزحمه نماید. این مبلغ در حال حاضر، مبلغ 100 هزار تومان در نظر گرفته شده است.
توجه داشته باشید مطابق با قانون در صورت عدم توانایی زوجین در پرداخت هزینه در داوری طلاق، این امکان وجود دارد که دادگاه آنها را از پرداخت هزینه، معاف نماید.
مطالب مفید جهت مطالعه بیشتر:
نتیجه گیری
همانطور که اشاره شد، زوجین می بایست برای انجام هر طلاقی بجز طلاق توافقی نسبت به انتخاب داور طلاق اقدام نمایند. همچنین در صورت خودداری زوجین از معرفی این شخص، دادگاه خود مسئول رسیدگی به درخواست این افراد می باشد.
توجه داشته باشید، معرفی نکردن داور از جانب زوجین منجر به رد دادخواست نخواهد شد. بلکه به درخواست خواهان، دادگاه برای خوانده داور مشخص خواهد کرد.
با استناد به نص قانون حمایت خانواده که در سال 1391 به تصویب رسیده است و براساس ماده 27 این قانون:”در همه موارد درخواست طلاق، به جز طلاق توافقی، دادگاه باید به منظور ایجاد صلح و سازش، موضوع را به داوری ارجاع کند.”
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه پرسش های شما پیرامون شرایط و نحوه داوری در طلاق به صورت مشاوره حقوقی حضوری و یا مشاوره حقوقی آنلاین پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021