بررسی عده طلاق بائن
به طور کلی زن موظف است تا بعد از جاری شدن صیغه طلاق یا فوت همسر، تا انقضای مدت مشخصی که عده نامیده می شود، از ازدواج دوباره خودداری نماید.
طلاق بائن به انواع مختلفی تقسیم می شود، که هر کدام احکام و قوانین مختص به خود را دارا می باشد. به طوریکه، در عده طلاق بائن، بر خلاف طلاق رجعی، بجز اینکه زوجه تا اتمام مدت عده حق ازدواج ندارد، مرد نیز نمی تواند به همسر خود رجوع نماید. بنابراین، با وجود اینکه، شوهر در مدت عده، حق رجوع به زن را ندارد، ازدواج مجدد زن نیز در این دوران باطل بوده و حرمت ابدی را میان زوجین به همراه خواهد داشت.
با در نظر گرفتن موارد ذکر شده در بالا و اهمیت آشنایی با شرایط و الزامات خاص عده طلاق بائن، قصد داریم تا در مقاله پیش رو، پس از ارائه تعریف روشنی از طلاق بائن و احکام نگه داشتن عده، به کلیه سوالات شما پیرامون این موضوع پاسخ دهیم و یا می توانید جهت درک بهتر موضوع با یک وکیل طلاق مجرب نیز مشورت نمایید.
طلاق بائن چیست؟
پیش از آنکه به موضوع عده طلاق بائن بپردازیم، بهتر است تا با تعریف روشنی از طلاق بائن آشنا شویم. به طور کلی در بین انواع مختلف طلاق، تنها در طلاق رجعی است که مرد مجاز می باشد تا در مدت عده، بدون هیچ قید و شرطی به همسر خود رجوع کند. لذا با در نظر داشتن همین ویژگی یعنی رجوع مرد به زن در مدت عده، طلاق بائن در مقابل طلاق رجعی قرار می گیرد.
به همین ترتیب، می توان گفت طلاق بائن طلاقی است که در آن امکان رجوع مرد به زن وجود ندارد. بنابراین در عده طلاق بائن، دو شرط اساسی تعریف شده است:
شرط اول که با طلاق رجعی مشترک است، اینکه زن حق ندارد تا در مدت عده خود نسبت به ازدواج مجدد اقدام نماید. چرا که این عقد باطل خواهد بود.
و شرط دوم اینکه بر خلاف طلاق رجعی، مرد طی ایام عده طلاق بائن، حق بازگشت به همسر خود را ندارد.
انواع طلاق بائن
با استناد به نص ماده 1145 قانون مدنی، انواع طلاق بائن به موارد زیر تقسیم می شود:
- هنگامی که طلاق، قبل از نزدیکی صورت گیرد. به طور کلی در ایران، در صورتیکه در دوران عقد انجام گیرد، طلاق بائن به شمار می آید.
- در صورتیکه که زن، یائسه باشد؛ به این معنا که به اقتضای سن خود دیگر، عادت ماهانه نشود.
- اگر طلاق، از نوع خلع و مبارات باشد. طلاق خلع و طلاق مبارات، طلاقی است که در آن، مرد در مقابل دریافت مالی به عنوان فدیه، به طلاق زن رضایت می دهد. در این نوع از طلاق نیز مرد، حق رجوع ندارد، مگر در شرایطی که زوجه برای باز پس گرفتن عوض، اقدام کند.
- سه بار طلاق بعد از سه بار وصلت. اعم از اینکه این پیوند، حاصل رجوع یا جاری شدن مجدد صیغه نکاح باشد.
در کلیه موارد ذکر شده در بالا، مرد حق رجوع به زن را نداشته و در صورتی که قصد ازدواج مجدد داشته باشد، جاری شدن مجدد صیغه نکاح، الزامی است.
عده طلاق بائن به چه صورت است؟
همانطور که اشاره شد، طلاق در یک دسته بندی کلی، به دو نوع طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم می شود. تفاوت اصلی این دو نوع طلاق در این است که در طلاق رجعی، پس از جاری شدن صیغه طلاق، تا انقضای مدت عده، که زن، اجازه ازدواج دوباره ندارد، این حق به مرد داده شده است، تا بدون نیاز به عقد نکاح مجدد، به زن رجوع نماید؛
برخلاف طلاق بائن که با وجود اینکه زن، حق ازدواج مجدد ندارد، اما همچنان مرد نیز نمی تواند در ایام عده، به زن، رجوع کند.
عده طلاق بائن چه شرایطی دارد؟
در سرفصل های پیشین مقاله با طلاق بائن و انواع آن آشنا شدیم و به تفاوت های آن با طلاق رجعی پرداختیم. پرسشی که در این قسمت مطرح می شود این است، که شرایط عده طلاق بائن به چه صورت است؟ و مواردی همچون نفقه، مهریه و ارث در ایام عده طلاق بائن چگونه محاسبه می شود؟
یکی از مهم ترین شرایط عده طلاق بائن، موضوع ارث است. در مورد ارث در زمان عده طلاق، می بایست در نظر داشت، چنانچه در عده طلاق رجعی، یکی از زوجین، فوت کند، شخص مقابل از او ارث می برد؛ دلیل این مساله آن است که به دلیل مجاز بودن رجوع مرد در مدت عده، زوجین همچنان زن و شوهر محسوب می شوند.
این در حالی است که مطابق با ماده 943 قانون مدنی، در طلاق بائن، چنین موردی پیش بینی نشده است. یعنی زوجین، در ایام طلاق بائن، از یکدیگر ارث نمی برند.
از موارد دیگری که در عده طلاق بائن، مورد توجه قرار می گیرد، حق نفقه است. به طوریکه این مورد نیز در زمان عده طلاق رجعی، همچنان برقرار می باشد. مگر در صورت نشوز زن. اما در عده طلاق بائن، با استناد به ماده 1109 قانون مدنی، مگر در شرایط باردار بودن زن، هیچ الزامی به پرداخت نفقه از جانب مرد به زن وجود ندارد.
سومین شرط قابل توجه در این سرفصل، موضوع پرداخت مهریه می باشد. به همین ترتیب در صورت انجام هر نوع از طلاقی، چه بائن چه رجعی، حق دریافت مهریه از زن سلب نخواهد شد و زوجه، مستحق دریافت تمام و کمال مهریه خواهد بود.
البته توجه داشته باشید در طلاقی که پیش از نزدیکی صورت گرفته باشد، زن تنها مستحق به دریافت نصف مهریه است. علاوه براین، طلاق خلع و مبارات که از انواع طلاق بائن هستند نیز، در مورد مهریه دارای احکام و شرایط خاص خود می باشند..
عده در طلاق خلع و مبارات به چه صورت است؟
طلاق خلع و مبارات از انواع طلاق بائن به شمار می آیند. در این دو نوع از طلاق نیز حق رجوع مرد از وی سلب می شود.
این دو نوع طلاق که به نوعی با عنوان طلاق توافقی شناخته می شوند، به صورتی می باشند که با پرداخت فدیه از جانب زن به مرد تحقق می یابند. با این تفاوت از یکدیگر که در طلاق خلع، کراهت از تنها از جانب زن به شوهر و در طلاق مبارات، کراهت و انزجار بین هر دو نفر زن و شوهر برقرار است. همچنین میزان فدیه در طلاق خلع می تواند افزون بر مقدار مهریه زن باشد.
با این وجود اشتراک هر دو نوع از طلاق خلع و مبارات در این مورد است که زن پس از جاری شدن طلاق ملزم به نگه داشتن عده می باشد. اما به دلیل اینکه هر دو طلاق از نوع بائن محسوب می شوند، همچنان حق رجوع مرد در زمان عده وجود ندارد. مگر در شرایطی که زوجه به مالی که بخشیده است (مهریه) رجوع نماید.
ازدواج دوباره زن در عده طلاق بائن چه حکمی دارد؟
یکی دیگر از شرایط نگه داشتن عده طلاق بائن، ممنوعیت ازدواج زوجه در این ایام است. به طور کلی ازدواج زن در ایام عده باطل می باشد اما در طلاق بائن حرمت ابدی زوجین را نیز به همراه خواهد داشت.
در مورد خواستگاری از زن در ایام عده نیز، اگرچه در قوانین، در مورد این مساله، نکته ای گفته نشده است، اما مطابق با احکام شرعی، خواستگاری از زنی که در ایام عده طلاق بائن قرار دارد، اگرچه به صراحت، جایز نیست، اما با اشاره، مشکل شرعی، نخواهد داشت.
محل سکونت زوجه در عده طلاق بائن
اکنون ممکن است این پرسش مطرح شود که آیا زوجه می تواند در مدت عده طلاق بائن در محل سکونت مرد زندگی کند؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت از آنجایی که در زمان عده طلاق بائن، بر خلاف عده طلاق رجعی، حق رجوع از مرد سلب می شود و علاوه بر آن زن نیز نفقه ای دریافت نمی کند تامین مسکن زن که یکی از موارد نفقه است، از تکالیف مرد، خارج شده و زن نیز وظیفه ای در مورد تمکین و سکونت در منزل مشخص شوهر ندارد.
مدت عده طلاق بائن چقدر است؟
مدت عده طلاق بائن همچون مدت عده طلاق رجعی به اندازه سه طهر از عادت ماهانه زن است. با این حال در صورتیکه زن به اقتضای سن در دوره یائسگی قرار گرفته و عادت ماهانه نداشته باشد، عده طلاق بائن سه ماه در نظر گرفته شده است. همچنین اگر طلاق بائن قبل از نزدیکی زوجین انجام شده باشد، هیچ گونه تکلیفی نسبت به نگه داشتن عده وجود ندارد. بنابراین نگه داشتن عده در صورت باکره بودن زوجه ضرورتی ندارد.
مطالب مفید جهت مطالعه بیشتر:
نتیجه گیری
همان طور که در این مقاله به تفصیل توضیح داده شد، عده به مدت زمانی گفته می شود که زن پس از جاری شدن صیغه طلاق یا فوت همسرش برای مدتی معین حق ازدواج مجدد ندارد.
نگه داشتن عده در طلاق بائن نیز همچون انواع دیگر طلاق بر عهده زن می باشد. تفاوت عمده این طلاق با طلاق رجعی در این نکته است که مرد حق ندارد در مدت عده به زن رجوع کند.
در صورتیکه زن در دوران یائسگی نبوده و طی زندگی مشترک با شوهر خود رابطه جنسی داشته باشد، ملزم می باشد تا سه طهر عده طلاق بائن خود را نگه دارد. اما اگر زوجه در زمان وقوع طلاق باردار باشد، می بایست تا بعد از وضع حمل عده نگه دارد. ازدواج مجدد زوجه در ایام عده طلاق بائن علاوه بر اینکه باطل خواهد بود حرمت ابدی میان زوجین را نیز به دنبال خواهد داشت.
به دلیل پیچیدگی مسائل حقوقی و زمانبر بودن روند انجام طلاق توصیه می شود تا پیش از هر اقدامی برای جدایی از یک وکیل خانواده باتجربه به صورت مشاوره حقوقی حضوری و یا مشاوره حقوقی آنلاین مشاوره بگیرید. گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است به کلیه سوالات شما پیرامون عده طلاق بائن پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوق شما در کنارتان باشد.
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021