حتما برایتان پیش آمده که به اطرافتان نگاه کنید و برایتان این پرسش مطرح شود که چگونه و بر چه اساسی بعضی از بناها برای سکونت و برخی دیگر به منظور کشاورزی، اداری و یا ورزشی و … مورد استفاده قرار می گیرند. پروانه ساختمان که شناسه هر ساختمانی محسوب می شود، پیش از ساخت و ساز توسط شهرداری صادر می شود.
درموردی که عملیات احداث و ساخت و ساز و تغییر کاربری زمین بدون مجوز صورت گیرد، غیرقانونی محسوب و متعاقبا شهرداری می تواند مانع ادامه اقدامات شود. علاوه بر درج مشخصات فنی ساختمان زیر نظر مهندسین و ناظرین، نوع کاربری بنا هم در پروانه ساختمان قید می شود.
تغییر کاربری زمین عبارت است از اینکه مالک ملکی، برای کسب منافع بیشتر اقدام به تغییر کاربری مجاز آن می نماید. برای مثال ساخت و ساز در مزرعه و یا احداث کارخانه در آن ممنوع و خلاف قانون محسوب می شود. قانونگذار ایران جهت حفظ زمینهای زراعی، باغها و برای جلوگیری از تبدیل آنها به ملک مسکونی و …، با جرم انگاری عمل تغییر کاربری اراضی، اقدام به وضع قوانینی در این خصوص نموده است. برای اطلاع از نوع کاربری زمین می توانید از شهرداری استعلام بگیرید.
انواع کاربری زمین
۸ نوع کاربری ساختمان وجود دارد که عبارتند از: کاربری مسکونی، کاربری تجاری، کاربری کشاورزی، کاربری صنعتی، کاربری خدماتی، کاربری معدن، کاربری ورزشی و فاقد کاربری.. توصیه می کنیم برای اطلاع از نوع کاربری و اینکه زمین مدنظرتان برای چه نوع استفادهای قابلیت دارد، پیش از هر اقدامی مانند خرید زمین و یا ساخت و ساز به نوع کاربری آن توجه نموده و اگر قصد تغییر کاربری زمین را دارید حتما استعلام بگیرید.
1- کاربری مسکونی
همانطور که از عنوان آن مشخص است این نوع از زمین ها باید جهت ساخت ویلا و ساختمان و … و برای احداث بنا به منظور سکونت مورد استفاده قرار بگیرند. بنایی که طبق طرح جامع شهرداری در محدودهای از شهر با تراکمهای مختلف مسکونی احداث می شود این ظرفیت را داراست که اشخاصی در آن زندگی نمایند، بنابراین مجوز شهرداری آن با کاربری مسکونی صادر می گردد. املاکی که دارای این نوع از کاربری هستند به ویلایی، مسکونی و آپارتمان تقسیم می شوند.
2- کاربری کشاورزی
به زمین ها، باغ های وسیع و یا اراضی زراعی اطلاق می شود که دارای تفاوت هایی به شرح زیر هستند:
باغ ها زمین هایی با قابلیت کاشت درخت هستند که با اسم مشجر هم شناخته می شوند. در مقابل اراضی زراعی، زمین هایی جهت کشت صیفی جات می باشند. اراضی که برای مدّت طولانی بدون کشت رها شده باشند (اراضی بایر) نیز مشمول قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها می شوند.
هرگونه تغییر کاربری زمین کشاوزری در قالب ایجاد بنا، برداشتن یا افزایش شن و ماسه و سایر اقداماتی که براساس تشخیص وزارت جهاد کشاورزی تغییر کاربری محسوب شود، درصورتیکه به طور غیر مجاز و بدون دریافت مجوز از کمیسیون موضوع تبصره (۱) ماده (۱) این قانون انجام شود، جرم تلقی شده و مأموران جهاد کشاورزی محل موظف هستند، جهت توقف عملیات اقدام و مراتب را به اداره متبوع برای انعکاس به مراجع قضایی اعلام نمایند.
3- کاربری تجاری
همانطور که از عنوان این کاربری مشخص است این نوع از زمین ها برای کسب و کار و تجارت، برای مثال برای رستوران و یا مغازه مورد استفاده قرار می گیرند. از آنجا که وجود ملک تجاری به معنای داشتن کاربری تجاری نمی باشد، ملک تجاری باید مجوز شهرداری برای سند تجاری و کاربری باشد. تفاوتی که ملک تجاری با ملکی اداری دارد این است که املاک با کاربری تجاری دارای حق سرقفلی می باشند. برای مثال مغازه تحت کاربری تجاری می باشد که حتما باید به فضای بیرونی دسترسی مستقل داشته و داخل آن کاملا مشهود باشد.
4- کاربری خدماتی
ساختمانی که دارای کاربری خدماتی است، مانند کاربری تجاری، مکان کسب درآمد می باشد با این تفاوت از آنجا که جهت دریافت مجوز شهرداری کاربری خدماتی که فعالیتی عام المنفعه است، نیازی به پرداخت هزینه نمی باشد به آن کاربری انتفاعی نیز اطلاق می شود. برای مثال درخصوص گرمابه های عمومی از آنجا که برای سلامت عمومی فعالیت می کنند، برای دریافت مجوز شهرداری هزینه ای پرداخت نمی کنند مگر آنکه تصمیم به تغییر کاربری گرفته شود که در این صورت باید هزینه های مربوط به تبدیل کاربری پرداخته شود.
5- کاربری صنعتی
ساختمانی که دارای کاربری صنعتی است مجوز فعالیت های تولیدی و توزیع را دارد. از جمله املاکی که دارای کاربری صنعتی هستند تعمیرگاه ها و کارگاه های تولیدی می باشند که اغلب در خارج از شهرها و یا شهرک های صنعتی واقع شده اند.
6- کاربری زراعی
این کاربری برای زمین های زراعی و باغ ها صادر می شوند، زمین زراعی زمینی محسوب می شود که در آن محصولاتی با بازده (یک تا دوساله) مانند گندم و یا ذرت کشت می شوند و اغلب در روستاها و شهرهایی که در گذشته روستا بوده اند، واقع شده اند. به زمینی که دارای درختان بسیار و مجوز کاربری کشاورزی است باغ اطلاق می شود.
7- کاربری معدن
زمینهایی که دارای ماده با ارزش و قابل استخراج ، سنگهای قیمتی و ساختمانی نظیر فلزات هستند پس از حصول اطمینان از وجود چنین موادی و ثبت به عنوان معدن، متعاقبا صاحب ملک امکان و مجوز برداشت از آن را بدست میآورد.
8- کاربری ورزشی
این کاربری برای استخرهای روباز، استادیومهای ورزشی و باشگاههای ورزشی دارای مجوز از جانب شهرداری، صادر میگردد. کاربری ورزشی علاوه بر بخش دولتی برای بخش خصوصی هم صادر میشوند.
9- فاقد کاربری
این دسته از املاک همانطور که از اسم آنها مشخص است دارای کاربری نیستند و در نتیجه مجوز شهرداری به آنها تعلق نمی گیرد.
از دیگر کاربری ها می توان به کاربری آموزشی، کاربری حمل و نقل و …..اشاره نمود.
تخلفات تغییر کاربری زمین در حریم شهر
در صورت بروز تخلف درخصوص کاربری املاک موضوع کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری ها از جانب مالکین، حکم محکومیت صادر می شود.
برای تغییر کاربری باید مسیر مشخصی طی گردد. برای انجام این کار باید به دفاتر خدمات نوسازی ناحیهای که ملک در آن واقع گردیده مراجعه و روال کار اداری آن را انجام دهید.
طرق تغییر کاربری زمین در حریم شهر
دو روش برای تغییر کاربری ملک وجود دارد:
- تخریب و نوسازی
- درخواست مجوز از کمیسیون ماده 5 قانون تأسیس شورای عالی معماری و شهرسازی.
تغییرکاربری از راه تخریب و نوسازی
مالکان نباید بدون پروانه اقدام به ساخت و ساز نمایند. اگر شهرداری علیرغم وجود شرایط، اقدام به صدور پروانه ساختمانی ننماید، این امکان برای متقاضی وجود دارد که الزام شهرداری را به صدور پروانه ساختمان از دیوان عدالت اداری درخواست نماید.
متقاضی باید اقدام به پرداخت عوارضی که از جانب شهرداری برای ملک صادر شده نموده و از طریق دفاترخدمات و نوسازی محلی که ملک واقع شده است درخواست خود را ثبت نماید و چنانچه اعتراضی در خصوص میزان عوارض داشته باشد از کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری ها درخواست رسیدگی نماید. پروانه ساختمان با کاربری جدید، پس از پرداخت عوارض، بازرسی، وجود شرایط و تایید نقشه صادر می شود.
تغییر کاربری ملک از راه درخواست مجوز
درصورتیکه مالک بخواهد بدون تجدید بنا اقدام به تغییر کاربری نماید، باید از طریق دفاتر خدمات و نوسازی درخواست خود را به شهرداری اطلاع دهد. اتخاذ تصمیم نهایی در این خصوص در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون تأسیس شورای عالی معماری و شهرسازی می باشد.
تغییر کاربری از تجاری به مسکونی
براساس بند 3 ماده 15 قانون روابط موجر و مستأجر 1356، درصورتیکه محل کسب و یا تجارت برای سکونت مناسب باشد، استفاده مسکونی از ملک تجاری تخلف محسوب نشده و از موجبات فسخ قرارداد اجاره است.
استثناهایی برای اخذ مجوز تغییر کاربری وجود دارد برای مثال استفاده از ملک مسکونی برای مشاغل خانگی و دفتر وکالت و ….
وکیل تغییر کاربری
وکیل متخصص تغییر کاربری زمین با داشتن دانش و تجربه های لازم در این زمینه به بهترین شکل ممکن از حقوق شما دفاع می نماید تا دچار خسارات مالی نشوید. موضوع تغییر کاربری املاک یک موضوع تخصصی محسوب می شود برای مثال با در نظر گرفتن ماهیت طرح پرونده، نوع مجوز و مکان اجرا مدارک پروندههایی با این موضوع متفاوت است، بنابراین دریافت مشاوره حقوقی از وکیل می تواند بسیار راهگشا و موثر باشد. گروه وکلای عدل ایرانیان با داشتن وکلای متخصص در این حیطه آماده ارائه خدمات حقوقی لازم به شما عزیزان می باشند.
نتیجه گیری
پروانه ساختمان شناسنامه هر ساختمانی محسوب می شود که لازم است پیش از هرگونه ساخت و سازی از شهرداری دریافت شود. چنانچه ساخت و سازی بدون اخذ مجوز شهرداری صورت گیرد غیرقانونی محسوب و شهرداری می تواند مانع از ادامه ساخت و ساز و فعالیت آن گردد. در این پروانه، مشخصات فنی ساختمان زیر نظر مهندسین و ناظرین باتجربه ثبت و نوع کاربری ساختمان نیز درج می گردد.
لازم به ذکر است که هزینه تغییر کاربری زمین در حریم شهری بر اساس عواملی نظیر متراژ ملک، محلی که ملک واقع شده مشخص می شود و متغیر است. هر گونه تغییر کاربری زمین که به صورت غیر قانونی انجام شود مشمول مجازات سنگین جریمه نقدی و حبس خواهد شد.