آشنایی با گواهی انحصار وراثت
پس از فوت شخص اموال و دارایی وی به ورثه به جا مانده از او خواهد رسید. بنابراین انحصار وراثت در شرایطی انجام می‌شود که فوت شخص متوفی مورد تائید قرار گیرد. پس از آن با تعیین ورثه، ذینفعان می‌توانند در جهت دریافت حصر وراثت اقدام کنند. به همین ترتیب چنانچه وراث متوفی برای دریافت سهم الارث خود به ادارات و مؤسسات دولتی مراجعه نمایند، اولین چیزی که از آن‌ها خواسته می‌شود، گواهی انحصار وراثت است.
به منظور جلوگیری از تحقق برخی جرایم حقوقی پس از فوت شخص، دریافت این گواهی به عنوان یک مدرک قانونی الزامی است. چرا که به ورثه متوفی امکان دریافت سهم الارث را خواهد داد. همچنین استفاده از یک وکیل حقوقی متخصص در زمینه ارث می تواند از بروز اختلافات پیشگیری نماید.
به دلیل اهمیت آشنایی با نحوه دریافت گواهی انحصار وراثت مجدد و شرایط دریافت آن، در مقاله پیش رو قصد داریم تا ضمن معرفی انواع گواهی انحصار وراثت، اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
گواهی انحصار وراثت چند نوع است؟
در یک دسته بندی کلی گواهی انحصار ورثه به دو نوع قابل تقسیم است: گواهی محدود و گواهی نامحدود.
در نظر داشته باشید، هر یک از این گواهی ها با در نظر داشتن میزان ارزش ماترک متوفی، تعیین می‌شوند. مهم‌ترین تفاوت میان این دو نوع گواهی، میزان اموال، مراحل اداری و مدت زمان مورد نیاز جهت صدور آن می‌باشد.
به معنای دیگر چنانچه متوفی، مالی از خود به جا گذاشته باشد، دریافت گواهی انحصار وراثت به صورت نامحدود است و در صورتیکه اموالی نداشته باشد، گواهی انحصار وراثت محدود کفایت خواهد کرد.
توجه داشته باشید، هزینه گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود با یکدیگر تفاوتی ندارد. همچنین صدور گواهی نامحدود به علت انتشار آگهی مستلزم مدت زمان بیشتری است.
گواهی انحصار وراثت محدود
این گواهی زمانی صادر می‌شود که اموال متوفی کمتر از سی میلیون ریال باشد. برای این منظور، ورثه متوفی می‌بایست در یکی از دفاتر اسناد رسمی فرم استشهادیه محضری را پر کرده و سه نفر شاهد نیاز است تا شهادت بدهند این شخص ورثه دیگری به جز کسانی که اسامی و هویت خود را ثبت نموده اند، ندارد.
در مرحله بعدی، وراث می‌بایست با مراجعه به یکی از دفاتر الکترونیک خدمات قضایی برای تکمیل دادخواست گواهی انحصار وراثت محدود اقدام نمایند.
انحصار وراثت نامحدود
چنانچه ارزش اموال و دارای متوفی از سی میلیون ریال بیشتر باشد، ورثه می‌بایست برای دریافت انحصار وراثت نامحدود اقدام نمایند. مدت زمان مورد نیاز جهت صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود بیش از گواهی انحصار وراثت محدود است. چرا که می‌بایست شورای حل اختلاف یک آگهی مبنی بر نبود ذی نفع دیگری را در روزنامه های کثیر الانتشار ثبت نماید.
مهم‌ترین تفاوت‌های گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود در لیست زیر آورده شده است:
- ارزش اموال متوفی
- زمان مورد نیاز جهت صدور گواهی
- مراحل دریافت گواهی
دریافت گواهی انحصار وراثت بعد از فوت پدر
در قانون ایران، تقسیم ارث پدر مطابق با قوانین اسلام انجام می‌شود. بر همین اساس ابتدا همسر متوفی یک هشتم از اموال او را ارث می‌برد. البته اگر متوفی دارای فرزند نباشد میزان سهم‌الارث زن یک چهارم خواهد شد.
همچنین اگر پدر و مادر متوفی در قید حیات باشند، هر یک به مقدار یک ششم از ترکه سهم خواهند برد. الباقی ماترک پدر میان فرزندان تقسیم خواهد شد. تقسیم ترکه پدر در میان فرزندان به نسبت دو به یک برای فرزندان پسر و دختر صورت می‌گیرد. به این معنا که سهم‌الارث پسر دو برابر دختر است.
انحصار وراثت پدر چه مراحلی دارد؟
به منظور حصر وراثت پس از فوت پدر، فرزندان در وهله نخست می‌بایست نسبت به تهیه مدارک اقدام نمایند. برای آماده سازی استشهادیه محضری، ورثه می‌بایست فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی کامل کنند.
در نظر داشته باشید، جهت تکمیل فرم استشهادیه امضای سه نفر شاهد الزامی است. بعد از گواهی شدن فرم استشهادیه بوسیله دفتر اسناد رسمی، اقدام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی است. بنابراین وراث با حضور در یکی از دفاتر خدمات قضایی می‌بایست برای دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند.
بعد از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین وظیفه دارند تا محل زندگی متوفی را به صورت آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه منتشر کنند. شورای حل اختلاف برای اطمینان از اینکه شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر خواهد کرد. به همین ترتیب پس از یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود بوسیله شورای حل اختلاف صادر خواهد شد.
طبقات ارث کدامند؟
بر اساس ماده 862 قانون مدنی، ورثه به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:
- گروه اول: پدر، مادر، فرزند، نوه
- گروه دوم: پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر، برادر، خواهر متوفی و فرزندان آن‌ها
- گروه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله متوفی و فرزندان آن‌ها
در مورد طبقات ارث نکاتی وجود دارد که توجه به آن الزامی است:
در صورتیکه در هر یک از این طبقات شخصی باشد، ارث به وی تعلق خواهد گرفت و نوبت به اشخاص طبقه بعدی نخواهد رسید. مثلا چنانچه متوفی دارای فرزند یا پدر و مادر باشد، برادر، خواهر وی که در طبقه بعدی هستند، از ارث محروم خواهند شد.
همچنین در یک طبقه نیز درجه اولویت وراث می بایست رعایت شود. به این معنا که نسبت نزدیک‌تر به متوفی، مانع ارث بردن ورثه با نسبت دورتر می‌شود.
مرجع درخواست تقسیم ارث کدام است؟
مطابق با ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 306 قانون مربوط به امور حسبی دادخواست تقسیم بوسیله دادگاه آخرین محل اقامت متوفی قبل از مرگ صورت می‌گیرد. لذا اگر آخرین اقامتگاه متوفی مشخص نباشد دادگاه آخرین محل سکونت او را مدنظر قرار خواهد داد.
نتیجه گیری
همانطور که در مقاله پیش رو اشاره شد، در صورت فوت شخص و باقی ماندن اموال و دارایی وی، برای اینکه بتوان اموال ماترک تقسیم نمود، دریافت گواهی انحصار وراثت الزامی است. در غیر این صورت تقسیم ارث امکان پذیر نخواهد بود. همچنین در برخی موارد نیاز به دریافت گواهی انحصار وراثت مجدد خواهد بود.
با این وجود، چنانچه متوفی دارایی و اموالی از خود برای تقسیم میان وراث نداشته باشد و یا وراث نیازی به آن اموال نداشته باشند، لزومی به دریافت انحصار وراثت نیست. لذا، کسی که اموال منقول و غیر منقولی ندارد، به انحصار وراثت نیازی نخواهد داشت.
همچنین توجه داشته باشید، مراحل انحصار وراثت می بایست به شکل درست و اصولی بوسیله ورثه فرد انجام شود تا پرونده انحصار وراثت با موفقیت به نتیجه برسد.
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز با بهترین وکلای انحصار وراثت آماده است تا به کلیه سوالات شما در اینباره پاسخ داده و تا دریافت گواهی انحصار وراثت شما را همراهی نماید.
اگر شما در شهر تهران زندگی می‌کنید می‌توانید با شماره 47783-021 تماس گرفته تا مشاورین ما به صورت رایگان به شما مشاوره دهند و یا با مراجعه به صفحه مشاوره حقوقی درخواست مشاوره حقوقی آنلاین یا مشاوره حقوقی حضوری نمایید.
ممکن است این مقاله به شما کمک کند: انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور (ثبت – قوانین – مدارک آن)
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021