الزام به ایفای تعهدات قراردادی چیست؟

بررسی الزام به ایفای تعهد

به طور کلی تعهدات می توانند بنابر دلایل بسیاری به وجود آیند که یکی از متداول ترین این دلایل، عقود می باشند؛ براساس قانون، هر شخصی موظف به پذیرش تعهدات خود می باشد که در صورت سرپیچی از آن ها و نسبت به شرایط، می توان وی را ملزم به انجام آن تعهد کرد. با این وجود استثنائاتی همچون حق حبس وجود دارد که تحت شرایطی، عدم الزام به انجام تعهد را به دنبال خواهد داشت.

به دلیل اهمیت آشنایی با موضوع الزام به ایفای تعهد، در مقاله پیش رو قصد داریم تا ضمن معرفی انواع تعهد مالی و غیرمالی به کلیه سوالات شما در اینباره پاسخ دهیم.

الزام به ایفای تعهد به چه معناست؟

به طورکلی می توان گفت که ایفا کردن تعهد در قرارداد، ضمانتی محسوب می شود که افراد را نسبت به انجام وظایفی خاص ملزم می کند. بنابراین در شرایطی که طرفین قرارداد متعهد می شوند تا مسئولیت خود را در برابر یکدیگر انجام دهند، قانون نیز وظیفه نظارت بر آن را عهده دار می شود.

به همین ترتیب، زمانی که مهلت مقرر برای ایفای تعهد به پایان برسد، طرفین قرارداد مجاز می باشند تا با استفاده از دادخواست الزام به ایفای تعهد، اقدامات مورد نیاز را انجام دهند.

مطالعه بیشتر : نکات قانونی مهم در مورد قرارداد و اسناد مالی

تنظیم دادخواست الزام به ایفای تعهد به چه صورت است؟

دادخواست الزام به ایفای تعهد، در شرایطی ارائه می شود که خواهان ادعا کند، خوانده از تعهدات قراردادی خود سرپیچی کرده است. بنابراین جهت اثبات این ادعا بیشتر از هر چیز ارائه قرارداد و مدارک پیوست شده به دادخواست دارای اهمیت می باشد.

پیش از تنظیم دادخواست، ارائه اظهارنامه صورت می گیرد. در این مرحله خواهان با ارسال اظهارنامه ای برای خوانده، متقاضی انجام تعهدات موجود در قرارداد خواهد شد. همچنین اگر خوانده مجددا از انجام تعهدات سرپیچی کند، خواهان حق دارد تا دادخواست مورد نظر را به دادگاه صالح ارائه نماید.
نظارت قانونگذار نیز در مواردی از این دست می تواند نتیجه موثری در کاهش دعاوی مشابه داشته باشد.

تنظیم دادخواست الزام به ایفای تعهد چه شرایطی دارد؟

قبل از ارائه دادخواست الزام به ایفای تعهد به دادگاه، رعایت نکات مهمی الزامی است. یکی از این موارد اهمیت به زمان مقرر در قرارداد است. در صورتیکه مهلت در نظر گرفته برای انجام تعهد تمام نشده باشد، متعهد له حق ندارد الزام به ایفای تعهد را از متعهد علیه تقاضا نماید. همچنین در دادخواست تنظیم شده بجز تقاضای الزام متعهد، می توان برای خسارت های وارد شده و هزینه دادرسی درخواست داد. ضمن اینکه امکان مطالبه خسارت به کمک دادخواستی جداگانه نیز وجود دارد.

بعد از مرحله رسیدگی به دعوا و صدور حکم قطعی در دادگاه، اجراییه صادر خواهد شد. در این شرایط متعهد له می تواند شخص مقابل را به ایفای تعهد ملزم نماید. در اکثر موارد این روش مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

در حالت دوم نیز دادگاه این حق را به شخص می دهد تا با پرداخت هزینه خود تعهد را به انجام رساند. در این شرایط می تواند هزینه ایفای تعهد را از طرف مقابل دریافت نماید. بجز این موارد در صورتیکه ایفای تعهد بوسیله شخص ثالثی امکان پذیر باشد، می توان از این روش نیز استفاده نمود.
در این زمینه می توان به ماده ۲۳۸ قانون مدنی استناد کرد که در نهایت فسخ قرارداد امکان پذیر خواهد بود.

الزام به ایفای تعهد مالی شامل چه مواردی است؟

در شرایطی که مساله تعهد وجه نقد یا مالی باشد متعهدله حق دارد تا در صورت امتناع از ایفای تعهد بوسیله متعهد با ارائه این دادخواست به دادگاه صالح حکم الزام به انجام تعهد را دریافت نماید.

چنانچه طرفین قرارداد در مورد مال غیرمنقولی با یکدیگر تعهدی داشته باشند، دادگاه صالح رسیدگی به دعوای الزام به انجام تعهد، دادگاهی است که مال غیرمنقول در آن‌جا قرار گرفته است.

به عنوان نمونه، در صورتیکه موضوع تعهد تحویل زمین زراعی در شهر گیلان باشد، متعهدله می بایست در دادگاه حقوقی گیلان دعوای الزام به ایفای تعهد مالی را مطرح و مطالبه نمایند.

به همین ترتیب، درخواست خسارت عدم انجام تعهد بوسیله متعهدله مطرح می‌شود. در صورتیکه عدم انجام تعهد، باعث متضرر شدن متعهدله شود، این شخص می تواند با مراجعه به دادگاه، مطالبه خسارت عدم انجام تعهد را مطرح نماید. چنانچه دادگاه ورود خسارت را تایید نماید، متعهد را به جبران خسارت ملزم خواهد کرد.

الزام به ایفای تعهد غیرمالی چگونه انجام می‌شود؟

تعهدات غیر مالی، در مقابل تعهدات مالی قرار گرفته اند، به طوریکه موضوع آن ها به مال یا وجه نقد ارتباطی ندارد؛ بلکه، شخص متعهد به انجام یا عدم انجام عملی در قبال دیگری است. مثلا، زنی که ضمن عقد نکاح، ملزم به تعهد تمکین از مرد می شود.

به طور کلی موضوع تعهد غیر مالی می تواند به انجام کار یا عدم انجام کاری مربوط شود که در ادامه توضیح داده شده است.

• تعهد به انجام کار
  تعهد به انجام کار به شکلی است که دو نفر تعهدی غیرمالی میان یکدیگر منعقد می‌کنند. برای مثال، شخصی به دیگری متعهد می شود تا در زمان مشخصی حرفه ای را به وی آموزش دهد.
  در این شرایط شخصی که متعهد شده ملزم به انجام تعهدات خودش است. در صورتیکه متعهد از انجام این تعهد کوتاهی نماید، شخص مقابل مجاز می باشد تا علیه وی دعوای الزام به انجام تعهد را در دادگاه مطرح نماید.
  دادگاه نیز پس از بررسی شرایط، حکم الزام به ایفای تعهد غیرمالی را صادر می نماید.
• تعهد به عدم انجام کار
  این مورد نیز در شرایطی محقق خواهد شد که شخصی به دیگری تعهد می‌دهد تا کاری را انجام ندهد. به طوریکه موضوع این تعهد انجام ندادن کاری است. برای مثال، شخصی باغی را اجاره می‌کند و به مالک باغ متعهد می شود تا در مدت زمانی که این باغ در اختیار اوست، درختان آن را قطع نکند.

بنابراین چنانچه مستاجر خلاف تعهدش اقدام نماید، می بایست خسارات وارده را پرداخت کند.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد، دادخواست الزام به انجام تعهد، در مواقعی به دادگاه حقوقی ارائه می شود که شخص متعهد در موعد در نظر گرفته شده، از انجام تعهدات خودداری کرده و با وجود درخواست متعهدله، از وظایف مالی یا غیر مالی خود سرپیچی نماید؛ بنابراین می توان با ارائه دادخواست متعهد را به صورت قانونی، ملزم به ایفای تعهد نمود.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما درباره الزام به ایفای تعهد پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوق شما را همراهی نماید.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری  عدل ایرانیان می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

مطالب مرتبط:

• وکیل ملکی
• الزام به تنظیم سند 
• الزام به تنظیم سند خودرو
• خلع ید ملک مشاعی
• خلع ید مستاجر
• قولنامه و نکات قانونی که باید درباره آن بدانیم
• تنظیم قرارداد و هر آنچه که باید درباره آن بدانید
• اثبات مالکیت چیست و چگونه انجام می شود؟