یکی از مسائل جنجال برانگیزی که عموما بعد از مرگ موضوعیت پیدا می کند و گاها سبب ایجاد استحکاک میان اعضای خانواده می شود، ارث و نحوه تقسیم آن میان وراث می باشد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.
ارث چیست؟
به طور کلی ارث به معنای انتقال قهری و دارایی متوفی به ورثه او است. در حقیقت ارث هر آن چیزی است که قابل نقل و انتقال باشد، چه حقوق مادی مانند وجوه نقد و چه غیر مادی مانند حق قصاص.
چه کسانی در قانون وراث محسوب می شوند؟
به طور کلی طبق آنچه که در ماده ۸۶۲ قانون مدنی به آن اشاره شده است «وراث هر شخص در درجه نخست پدر و مادر، اولاد و اولاد اولاد هستند. زوج و زوجه نیز جزو وراث طبقه اول ذکر نشده‌اند، بلکه زوج و زوجه به شرح مواد ۹۱۳، ۹۲۷، ۹۳۸ و ۹۴۱ خارج از طبقات سه گانه ارث، سهم خود را از همدیگر می‌برند.»
به علاوه، طبق ماده ۸۶۳ قانون مدنی وجود هر طبقه قبلی مانع از ارث بردن طبقات دیگر می‌شود؛ به عنوان مثال با وجود فرزند یا والدین که جزو طبقه اول ارث هستند، طبقات دیگر مانند خواهر و برادر و عمو و عمه و خاله و دایی ارث نمی‌برند. بنابراین، با وجود زوجین و نبود اولاد یا اولاد اولاد و والدین، برادر و خواهر از متوفی ارث می‌برند و وجود زوج یا زوجه مانع ارث بردن آنها نمی‌شود. به همین دلیل زوجین در طبقات سه گانه ارث قرار نمی گیرند. این طبقات به ترتیب عبارت اند از:
- وراث طبقه اول
-درجه یک : پدر ، مادر ، فرزندان
-درجه دو : اولاد اولاد (نوه های متوفی) - وراث طبقه دوم
درجه یک : اجداد ، خواهر ، برادر
درجه دو : فرزندان خواهر و برادر و پدر‌ها و مادرهای پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها - وراث طبقه سوم
درجه اول : دایی ، خاله ، عمه و عمو
درجه دوم : اولاد آنها
سهم هر یک از وراث از ارث چه قدر است؟
سهم الارث برای زن و شوهر
- سهم الارث زوجه (زن) : ۱/۸ در صورتی که متوفی دارای فرزند باشد – ۱/۴ در صورتی که متوفی فرزندی نداشته باشد
- لازم به ذکر است گرفتن مهریه توسط زوجه، پیش از تقسیم اموال انجام می‌گیرد زیرا مهریه به عنوان دین و بدهی متوفی حساب شده و زوجه جدا از سهم الارث، می‌تواند مهریه خود را نیز طلب کند.
- سهم الارث زوج (مرد) : ۱/۴ در صورتی که متوفی فرزند داشته باشد – ۱/۲ در صورتی که متوفی فرزند نداشته باشد
- سهم الارث مادر : ۱/۶ اگر متوفی فرزند یا خواهر و برادر داشته باشد – ۱/۳ در صورتی که متوفی فرزند و برادر و خواهر نداشته باشد
- سهم الارث پدر : ۱/۶ درصورتی که متوفی دارای فرزند باشد
سهم الارث برای خواهر و برادر
- سهم الارث خواهر : ۱/۲ در صورتی که متوفی یک خواهر داشته که از پدر یا هم پدر و هم مادر مشترک باشند – ۲/۳ در صورتی که متوفی بیش از یک خواهر داشته باشد
- سهم الارث خواهر و برادر (مشترک از یک مادر در صورتی که متوفی اجداد مادری نداشته باشد) : ۱/۶ در صورتی که یک برادر یا خواهر وجود داشته باشد – ۱/۳ درصورتی که تعداد برادر و خواهران متوفی بیش از یک نفر باشند
سهم الارث برای فرزندان
اگر متوفی پدر و مادر نداشته باشد ، سهم الارث برای دختر و پسر متوفی به شرح ذیل است :
- اگر متوفی یک فرزند داشته باشد خواه پسر باشد خواه دختر، تمامی ارث به وی می‌رسد
- اگر متوفی بیش از یک اولاد داشته اما همگی پسر با همگی دختر باشند، ارث بین آنها به صورت مساوی تقسیم می‌شود
- اگر اولاد متعدد بوده و برخی پسر و برخی دختر باشند، پسر دو برابر دختر ارث می‌برد
آیا زن و شوهر پس از طلاق از یکدیگر ارث می برند؟
طبق آنچه در ماده ۹۴۳ قانون مدنی بیان شده است: «اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آنها که قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث می‌برد لیکن اگر فوت یکی از آنها بعد از انقضاء عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند.» بنابراین، اگر مرد، همسرش را به طلاق رجعی مطلقه کند و هر یک از آن ها قبل از اتمام زمان عده فوت کند، دیگری از او ارث می‌برد و اگر فوت بعد از پایان زمان عده باشد هیچ یک از دیگری ارث نمی‌برد و رابطه توارث منحل می‌شود.
با توجه به اینکه در طلاق رجعی امکان مراجعه زوج وجود دارد، قانونگذار رابطه زوجیت را در طول این مدت منقطع ندانسته است ولی در طلاق بائن به محض وقوع طلاق و به تبع انحلال رابطه زوجیت، رابطه توارث نیز از میان می‌رود و زوجین نمی‌توانند از یکدیگر ارث ببرند.
لازم به ذکر است درباره چگونگی و روند تقسیم ارث یا همان انحصار وراثت می تونید به مطلبی که پیشتر به این موضوع پرداخته است مراجعه کنید:
انحصار وراثت و قوانین مرتبط با آن
درپایان می توان گفت با توجه به اهمیت قوانین مربوط به ارث در کشور لزوم آگاهی از این قوانین برای تمامی مردم لازم و ضروری است و افراد خبره و متخصص از جمله وکلای حقوقی در این زمینه می توانند به افراد کمک شایانی عرضه کنند.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف از جمله دعاوی حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالب مرتبط:
وکالت بلاعزل و هرآنچه که باید درباره آن دانست
وصیت نامه و هر آنچه باید درباره آن بدانید
وکیل متخصص چک
سفته و هر آنچه که باید درباره آن دانست
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021