قوانین ارز دیجیتال در ایران

«رمز ارز» یا «ارز رمزنگاری شده» یک نوع ارز دیجیتال محسوب می شود که توسط تکنولوژی رمزنگاری، امنیت آن تضمین می گردد. «رمز ارز»  (Cryptocurrency) نوعی ارز دیجیتال محسوب می شود که برای اشخاص، امکان انتقال ارزش در محیط دیجیتال را  فراهم می نماید. توسط این ارزها در سطح بین‌الملل، امکان انجام فوری تراکنش‌ها فراهم می شود و به همین دلیل قوانین ارز دیجیتال در ایران وضع شده است تا پاسخ گوی موانع احتمالی آن باشد.

یک نفر در آسیا، با استفاده از ارزهای دیجیتال در کمترین زمان می‌تواند به شخصی در آمریکا ارز انتقال دهد. نخستین و مهم‌ترین مزیتی که ارزهای دیجیتال می توانند داشته باشند عبارتند از انتقال فوری پول و ثبت سریع معاملات و دومین مزیت ارزهای دیجیتال این است که به تجهیزات ساخت پول‌های فیزیکی در خصوص آن‌ها نیازی نیست.

قوانین استخراج رمزارزها و اخذ مجوز ماینینگ:

عملیات صدور مجوز بهره برداری ماینینگ برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت می باشد. از مواردی که در پروانه بهره برداری قید می شوند عبارتند از: شناسه کسب و  کار، ثبت دبیرخانه، گواهی امضا دفترخانه، شرایط استخراج بیت کوین، فهرست فعالیت ها و پیش بینی سرمایه گذاری و ارزش دستگاه. اینکه جواز تاسیس، به نام چند شخص حقیقی یا حقوقی صادر گردد امکان پذیر نمی باشد.

شما می توانید با توجه به قوانین ارز دیجیتال در ایران در قالب ثبت شرکت مسئولیت محدود یا سهامی خاص جهت دریافت مجوز ماینینگ به نام شرکت، اقدام نمایید. براساس ماده 15 دستورالعمل صدور و بهره برداری رمزارزها قید شده که هنگامی پروانه بهره برداری از ماینینگ برای متقاضی صادر می شود که اقدامات لازم جهت ظرفیت سنجی محل و بازدید فنی توسط کارشناسان وزارت صنعت و سایر الزامات لازم صورت گرفته باشد. همچنین براساس ماده 17 باید از لحاظ رعایت الزامات زیست محیطی، بهداشت ایمنی و حرفه ای و حریق و … اقدامات لازم صورت پذیرد.

 احکام قانونی مرتبط با بیتکوین

1) خرید و فروش بیت کوین:

بیتکوین، پول مجازی ای محسوب می شود که بر اصول رمزگذاری جهت معتبر نمودن تراکنش ها می باشد که فاقد سیستم کنترل کننده متمرکز است و بوسیله هیچ نهاد و یا سازمانی اداره نمی گردد. شما می توانید با عنوان یک کاربر جدید و بعد از نصب یک کیف پول بیتکوینی روی رایانه و یا گوشی همراهتان، نخستین آدرس بیتکوینی را تولید و جهت شروع کار با بیتکوین اقدام نمایید.

براساس اطلاعیه ی بانک مرکزی ایران در دی ماه سال 96، هر نوع استفاده، خرید و فروش ارزهای دیجیتال در موسسات مالی، بانک ها و صرافی هایی که دارای مجوز از بانک مرکزی هستند، رسما ممنوع اعلام شد. لازم به ذکر است این ممنوعیت در گذشته نیز وجود داشت ولی بخشنامه ای رسمی برای آن صادر نگردیده بود. بنابراین عملا بانکها و صرافی هایی که تحت نظر بانک مرکزی بودند، به طور رسمی منع گردیدند.
اما در چندسال گذشته با توجه به قوانین ارز دیجیتال در ایران با بر طرف شدن مقداری از موانع چند صرافی اقدام به گرفتن مجوز قانونی خرید و فروش ارز دیجیتال کرده اند.

 2) بررسی وضعیت قانونی استخراج بیتکوین:

استخراج بیتکوین عبارت است از فرایندی که تراکنش ها تأیید می شوند و به متعاقبا به دفتر ثبت عمومی تحت عنوان زنجیره ی بلوکی اضافه می گردند و بدین ترتیب بیتکوین جدید در شبکه منتشر می گردد. در ایران، ماینینگ مستلزم دریافت مجوز قانونی و رسمی می باشد. چنانچه  بدون اخذ مجوز قانونی، جهت استخراج رمز ارز اقدام نمایید، این امکان وجود دارد که کلیه اموال شما پلمپ و ضبط شوند. با افزایش قیمت رمز ارز ها (بیت کوین) از اواخر سال 2019 میلادی، اشتیاق ایرانیان به ماینینگ و معامله رمز ارزها  افزایش پیدا کرد.

جهت استخراج رمز ارزها( کریپتو کارنسی ها)، وجود دستگاهی به نام ماینر لازم است تا عمل ماینینگ با اتصال به اینترنت، انجام شود. در برخی از کشورها، از جمله ایران، ماینینگ با دریافت مجوز، قانونی محسوب می شود. بنابراین با توجه به قوانین ارز دیجیتال در ایران جهت استخراج رمز ارز و دریافت برق و تجهیزات لازم، باید جهت اخذ مجوز بهره برداری ماینینگ اقدام نمایید. شما می توانید با دسترسی به اینترنت و سخت افزار مناسب، در فرآیند استخراج و به عنوان استخراج گر سهیم گردید.

 3) جرم بودن استفاده از بیتکوین:

طبق ماده 2 قانون مجازات اسلامی : هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تأمینی یا تربیتی باشد، جرم محسوب می شود و هیچ امری را نمی‌توان‌ جرم دانست؛ مگر آنکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تأمینی یا تربیتی تعیین شده باشد. در نتیجه از آنجا که برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال و یا نگهداری بیتکوین، مجازاتی در قانون لحاظ نگردیده، نمی توان این اعمال را جرم محسوب نمود.

نکته ای که لازم به ذکر است عبارت است از اینکه استفاده از بیتکوین درصورتی جرم تلقی نمی شود که بیتکوین ابزار وقوع جرم دیگری واقع نگردیده باشد. برای نمونه پولشویی جرم محسوب و برای آن مجازات درنظر گرفته شده است، اما درصورتیکه بوسیله بیتکوین پولشویی و یا هر فعالیت مجرمانه دیگری مرتکب شوید، محکوم به مجازات خواهید شد.

 جمع بندی:

قوانین ارز دیجیتال در ایران درخصوص بیتکوین ساکت است و بنابراین از این مورد می توان بلامانع بودن بیتکوین را تعبیر نمود. از آنجا که بانک مرکزی این پول مجازی را مورد رسمیت قرار نداده، در خارج از ایران کنترل می گردد. در حال حاضر و از آنجا که بیتکوین به هیچ دولت مرکزی و یا مقامی وابستگی ای ندارد لذا در بسیاری از کشورها منجمله ایران مورد حمایت نمی باشد. از آنچه که گفته شد این گونه می توان نتیجه گرفت که تاکنون بیتکوین نتوانسته مانند پول، کارکرد قانونی ای داشته باشد.