تفاوت دادسرا و دادگاه

فرق دادسرا و دادگاه

در صورتیکه قصد مراجعه به مراجع قضایی دادگستری را دارید، آشنای با تفاوت های دادسرا و دادگاه و نوع صلاحیت و عملکرد هر یک الزامی است. چراکه در زمان وقوع جرمی و تنظیم یک دعوی کیفری، داشتن آگاهی و اطلاعات کافی، به منظور تفکیک این مراجع و مراجعه درست و اصولی به هر یک، ضروری می باشد.

لذا در مقاله پیش رو قصد داریم، با ارائه تعریف روشنی از دادسرا و دادگاه به تفاوت های این دو سازمان پرداخته و اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار دهیم.

تعریف دادسرا

به طور کلی دادسراهای عمومی و انقلاب، در دسته بندی نهادهای قضایی قرار گرفته اند، که دارای حوزه وظایف خاص خود می باشند. این نهادها در کنار دادگاه ها، تاسیس شده اند و شخص دادستان، که دارای عالی ترین جایگاه، در سلسله مراتب مقامات قضایی است، به عنوان رئیس این نهاد شناخته می شود.

در نظر داشته باشید، کلیه دادسراها، به منظور انجام هرچه بهتر حوزه وظایف خود، دارای تعداد مشخصی بازپرس، دادیار و سایر تشکیلات اداری دیگر هستند که به انجام مواردی همچون: تحقیقات اولیه، کشف جرم و تعقیب متهم می پردازند. این مسئولیت ها و وظایف بوسیله شکایت شاکی خصوصی یا با استناد به گزارش ضابطین قضایی آغاز می گردد.

حوزه وظایف و مسئولیت های دادسرای عمومی و انقلاب

با استناد به ماده 22 قانون آیین دادرسی کیفری، حوزه وظایف و مسئولیت های دادسرای عمومی و انقلاب شامل موارد زیر می باشد:

• کشف جرم:
  در مرحله نخست، بازپرس یا دادیار بعد از دریافت شکایت یا گزارش ضابطین، نسبت به کشف جرم اقدام نموده و تحقیقات مقدماتی را آغاز می کنند.
• تعقیب متهم:
  این مسئولیت از جمله مهم ترین وظایف دادسرای عمومی و انقلاب، به حساب می آید که پس از آگاهی از وقوع جرم انجام می شود.
• تحقیقات مقدماتی:
  این مسئولیت با شکایت شاکیان خصوصی و یا بر اساس گزارش ضابطین قضایی، آغاز خواهد شد.
• انجام احکام کیفری:
  انجام احکام کیفری دادسرا، نسبت به اجرای رای و حکم قطعی صادر شده از طرف دادگاه های کیفری می پردازد.
• امور حسبیه:
  مطابق با ضوابط قانونی بخش مهمی از مسائل مربوط به امور حسبی، در حوزه وظایف دادسرا قرار گرفته است.

تعریف دادگاه

در سرفصل پیشین مقاله، به ارائه تعریف روشنی از دادسرا پرداختیم. همانطور که پیرامون موضوع تفاوت دادگاه و دادسرا اشاره شد، وظیفه دادسرا، کشف جرم، تعقیب متهم، انجام تحقیقات اولیه و در نهایت اجرای احکام کیفری است.

در این بخش از مقاله نیز قصد داریم، تا با ارائه تعریف روشنی از دادگاه و حوزه وظایف آن، به فهم بهتر تفاوت دادسرا و دادگاه و صلاحیت هر یک کمک کنیم.

به طور کلی دعاوی مطرح شده در دادگاه ها، از دو جهت، یعنی صلاحیت ذاتی و محلی، مورد پیگیری و بررسی قرار می گیرند.
صلاحیت محلی، با در نظر داشتن محل قرارگیری دادگاه، مشخص می شود. به این معنا که دعاوی مرتبط با حوزه قضایی، در دادگاه خاص خود مطرح شده و مورد بررسی، قرار خواهد گرفت.

این در حالی است که صلاحیت ذاتی دادگاه، دارای اهمیت بیشتری است و امکان تغییر و انتقال برای آن وجود ندارد.
به این معنا که صلاحیت ذاتی، به شایستگی دادگاه مرتبط است. لذا مطابق با نوع و صنف و مرتبه، جهت رسیدگی به اصل دعوا در نظر گرفته شده است.

مطالعه پیشنهادی : آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حقوقی

انواع دادگاه

به طور کلی دادگاه ها، نوع دیگری از مراجع قضایی به شمار می آیند که خود از دو نوع بدوی و تجدید نظر تشکیل شده اند.

مطابق با ماده 294 قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه های کیفری به موارد زیر قابل تقسیم هستند:

•  دادگاه کیفری یک
• دادگاه کیفری دو
• دادگاه انقلاب
• دادگاه اطفال و نوجوانان
• دادگاه های نظامی

دادگاه بدوی جزایی به چه معناست؟

این دادگاه وظیفه رسیدگی به امور جزایی در مرحله اولیه را بر عهده دارد. همانطور که در تعریف دادسرا نیز اشاره شد، پس از مرحله تحقیقات مقدماتی که توسط دادسرا، صورت گرفته و پس از آن حکم جلب به دادرسی ارسال شد، با صدورکیفرخواست، پرونده مربوطه به دادگاه اولیه جزایی، ارسال خواهد شد. پس از آن دادگاه، رای مقتضی را صادر خواهد کرد.

توجه داشته باشید، دادگاه بدوی جزایی، خود به دو نوع دادگاه کیفری یک و دو قابل تقسیم است.

• دادگاه کیفری یک:
  یکی از مهم ترین انواع دادگاه کیفری، دادگاه کیفری یک می باشد که در مرکز هر استان، تاسیس شده است.
  امکان تاسیس این دادگاه، به تشخیص رئیس قوه قضاییه، در حوزه قضایی شهرستان ها نیز وجود دارد. همچنین در ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری، حوزه اختیارات این دادگاه به تفصیل توضیح داده شده است.
• دادگاه کیفری دو:
  نوع دادگاه کیفری دادگاه به دادگاه کیفری دو، مربوط می شود که وظیفه رسیدگی به کلیه دعاوی کیفری و جرایم، (بجز جرایمی که دادگاه کیفری یک و انقلاب مربوط می شود)، را بر عهده دارد.

در نظر داشته باشید، دادگاه کیفری دو، در حوزه قضایی هر شهرستان، تاسیس شده است و دادستان یا نماینده این شخص، در جلسات این دادگاه، حضور دارد؛ اما تشکیل جلسات دادگاه به حضور این شخص وابسته نیست، مگر در مواقعی که رئیس دادگاه، آن را ضروری بداند.

دادگاه تجدیدنظر به چه معناست؟

با استناد به ماده 427 قانون آیین دادرسی کیفری می توان گفت، احکام دادگاه کیفری، بجز جرایم تعزیری درجه هشت و جرایمی که به پرداخت دیه یا ارش کمتر از یک دهم دیه کامل ملزم شده اند، در دادگاه تجدیدنظر مورد بررسی قرار خواهند گرفت. بنابراین دادگاه تجدیدنظر وظیفه رسیدگی به اعتراضات تجدیدنظر کلیه آرای غیر قطعی، (بجز احکامی که در حوزه وظایف دیوان عالی کشور است) را بر عهده دارد.

تفاوت دادسرا و دادگاه در چه مواردی است؟

اکنون که با تعریف روشن و دقیقی از دادسرا و دادگاه و صلاحیت هر یک آشنا شدیم، در این بخش از مقاله قصد داریم تا ضمن پرداختن به تفاوت دادسرا و دادگاه، به حوزه وظایف و مسئولیت هر یک بپردازیم.

همانطور که اشاره شد، مسئولیت کشف جرم بر عهده دادسراست و دادگاه، چنین وظیفه ای ندارد. به معنای دیگر، دادسرا می بایست پیرامون مجرم بودن یا نبودن متهم، تحقیق نموده و در صورت اثبات حکم مجرمیت وی را براساس کیفرخواست، به دادگاه مربوطه، ارسال کند. پس از این مرحله، دادگاه کیفرخواست را مورد بررسی قرار داده و حکم نهایی را صادر می نماید.

همچنین در مورد تفاوت دادگاه و دادسرا به این نکته نیز توجه داشته باشید، که دادستان، ریاست دادسرا را بر عهده داشته و این شخص وظیفه صدور حکم را بر عهده نخواهد داشت. به همین ترتیب، دادسرا تنها وظیفه صدور حکم را بر عهده دارد. اما دادگاه مجاز می باشد، تا هم قرار و هم حکم را صادر کند. لذا، دادسرا تنها نهاد جهت تحقیقات مقدماتی و کشف جرم می باشد، اما دادگاه، وظیفه صدور رای را نیز بر عهده دارد.

نتیجه گیری

همانطور که اشاه شد، آشنایی با حوزه وظایف دادسرا و دادگاه و تفاوت های هر یک در زمان طرح دعوای کیفری برای هر شخص الزامی است.
به طور کلی، دادگستری نهادی است که از دادسرا و دادگاه تشکیل شده است. به همین ترتیب دادسرا بر اساس قانون مسئولیت تحقیق جهت تشخیص وقوع جرم را بر عهده دارد و دادگاه می بایست با در نظر داشتن قرار مجرمیت و کیفرخواست تنظیم شده به وسیله دادسرا، برای صدور حکم و تعیین مجازات اقدام نماید.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه پرسش های شما پیرامون تفاوت دادسرا و دادگاه و حوزه وظایف و مسئولیت های هر یک پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوقتان شما را همراهی نماید.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک وکیل پایه یک دادگستری مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.