شرایط واخواهی چیست ؟

آشنایی با شرایط واخواهی و جزئیات آن

به طور کلی حضور طرفین دعوی در دادگاه الزامی است. در صورتی که شخص نتواند بنا به دلایلی در فرآیند دادرسی شرکت کند، قانون گذار، حقوقی را برای این او در نظر گرفته است. به صورتی که امکان اعتراض و واخواهی از حکم غیابی صادره، در مهلت قانونی مقرر، تعیین شده است.
واخواهی، دارای فرآیند قانونی معین و مختص به خود است که با روش های دیگر اعتراض در دادگاه قدری متفاوت است.
به دلیل اهمیت این موضوع، در این مقاله با واخواهی و شرایط انجام آن در سرفصل های زیر به تفصیل توضیح داده شده است. از همراهی شما سپاسگزاریم.
– واخواهی چیست و چه شرایطی دارد؟
– واخواهی چگونه انجام می شود؟
– انواع واخواهی کدام است؟
– مهلت واخواهی از احکام دادگاه چقدر است؟

شرایط واخواهی چیست؟

در وهله نخست لازم است تا تعریف روشن و مشخصی از واخواهی ارائه دهیم. بنابراین در یک معنای کلی می توان گفت:”واخواهی، اعتراض به حکم غیابی صادر شده از طرف دادگاه است. ”
به منظور طرح واخواهی، شخص معترض می بایست، دادخواستی را در جهت اعتراض به حکم غیابی صادر شده، تنظیم کرده و جهت پیگیری به دادگاه ارائه کند. نخستین نتیجه موثر دادخواهی در صورت پذیرش آن نقض رای صادر شده است.
علاوه بر این خواهان رای اول می بایست خسارات وارده بر شخص را جبران کند. به طور کلی طرفین دعوی می بایست در دادگاه حضور داشته و از حقوق خود دفاع کنند. اما در صورتی که هر یک از طرفین در دادگاه حضور پیدا نکنند، یا از ارسال لایحه خودداری کنند، دادگاه به روند پیگیری پرونده ادامه خواهد داد و حکم خود را صادر خواهد کرد. به چنین حکمی حکم غیابی گفته می شود.

واخواهی چگونه انجام می شود؟

چنانچه در بالا ذکر شد، حکم غیابی در صورت عدم حضور یکی از طرفین دعوی صادر می شود. به همین دلیل چنانچه شخص غایب نسبت به حکم اعتراضی داشته باشد، آن را به شکل دادخواست واخواهی به دادگاه ارائه می دهد.
همچنین اگر تنظیم دادخواست با قانون آیین دادرسی مدنی مطابق نباشد، مدیر دفتر دادگاه اخطار رفع نقص صادر می کند. اما در صورتی که دادخواست تمامی شرایط شکلی را رعایت کرده باشد، مدیر دفتر دادگاه براساس دادخواست تنظیم شده، وقت رسیدگی را تنظیم کرده و به اطلاع طرفین دعوا می رساند.
توجه داشته باشید، اگر دادخواست واخواهی مطابق با نظر دادگاه در پرونده دارای نتیجه نباشد، دادگاه اجازه دارد بدون تعیین وقت رسیدگی، دادخواست واخواهی را پیگیری نکرده و حکم غیابی را تایید کند.

انواع شرایط واخواهی کدام است؟

در این بخش از مقاله به انواع واخواهی و موارد اعمال کردن آن خواهیم پرداخت. به طور کلی واخواهی تنها می تواند در امور کیفری و حقوقی صورت پذیرد. به همین خاطر این دادخواست در مواردی که جنبه حقوق الهی دارند اعمال نخواهد شد.
همچنین در در نظر داشته باشید، رسیدگی به امور حقوقی واخواهی، پرداخت هزینه دادرسی را به دنبال خواهد داشت. اما در امور کیفری نیاز به پرداخت هزینه نیست. شباهت این دو نوع از واخواهی تنها در مهلت و شرایط آنها می باشد.

شرایط واخواهی چه روندی دارد ؟

در صورتی که شرایط اقامه دعوای واخواهی امکان پذیر بوده و شخص، اجازه اعتراض به حکم غیابی را داشته باشد، می بایست درخواست واخواهی ارسال شود.
این دادخواست دارای استاندارد خاصی است که در زیر آورده به تفصیل توضیح داده شده است.
1) خوانده دعوی بدوی که حکم علیه او صادر شده است واخواه نام دارد. دادخواست واخواهی می بایست دارای نام و محل سکونت واخواه و واخوانده باشد.
2) دادخواست واخواهی می بایست در موعد مقرر به دفتر دادگاه صادر کننده حکم غیابی ارسال شود.
3) دادخواست واخواهی دارای هزینه می باشد. اما در امور کیفری به دلیل سکوت قانون نیاز به پرداخت هزینه نیست.
4) در واخواهی ادعای جدید از سوی خواهان قابل پذیرش نیست. زیرا واخواهی فرصتی برای خوانده در مقام دفاع است.
5) در صورتی که دادنامه ابلاغ واقعی شده باشد، حکم غیابی به صورت عادی اجرا خواهد شد. اما اگر ابلاغ واقعی نشده باشد، اجرای حکم مستلزم معرفی ضامن یا اخذ تامین از محکوم له است.

واخواهی از حکم غیابی دارای چه تاثیراتی است؟

دادخواست واخواهی از حکم غیابی اثرات زیادی برای واخواه به دنبال خواهد داشت که در لیست زیر به تفصیل توضیح داده شده است.
– واخواهی امری کلی است. به این معنا که شامل همه احکام غیابی چه جرم سبک و چه جرم سنگین می شود. همچنین در مورد جرایم حق الله صدق نمی کند.
– واخواهی اثر انتقالی ندارد. به طوری که رسیدگی به دادخواست به وسیله دادگاه مربوطه انجام می شود و مرجع بالاتر دخالتی در آن ندارد.
– طبق ماده 40 آیین دادرسی کیفری و 306 آیین دادرسی مدنی، دادخواهی دارای مهلت مقرر و تعیین شده است. بنابراین خارج از این زمان به دادخواهی رسیدگی نخواهد شد. مگر اینکه عذر موجهی وجود داشته باشد.
– توجه داشته باشید، واخواهی با تجدید نظر متفاوت است و حقی جدای آن است. بنابراین ایجاد دادخواهی ممانعتی برای تجدید نظر به وجود نمی آورد.
– واخواهی باعث تشدید مجازات رای غیابی نمی شود.
– واخواهی دارای تاثیرات بازدارنده و تعلیقی است. به همین دلیل مانع از اجرای حکم غیابی می شود.
– واخواهی می تواند تغییر حکم غیابی را به همراه داشته باشد.
– واخواهی ممانعتی برای صدور قرار کیفری به وجود نمی آورد.

مهلت واخواهی از احکام دادگاه چقدر است؟

همان طور که در بالا اشاره شد، برای دادخواهی مهلت مقرری تعیین شده است، که تنها در همان مدت امکان ایجاد درخواست وجود دارد. طبق قوانین در صورت صدور و ابلاغ حکم به صورت واقعی، افراد مقیم ایران 20 روز از تاریخ ابلاغ حکم و افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ حکم فرصت دارند تا درخواست واخواهی دهند.
همچنین توجه داشته باشید، اگر ابلاغ به صورت قانونی باشد، در صورت اطلاع از مفاد حکم مهلت مقرر برای مقیمان ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج 2 ماه تعیین شده است. در صورت عدم اطلاع و قبول دادگاه نیز، محکوم علیه اجازه دارد تا دادخواست واخواهی را تنظیم کرده و از اجرای حکم جلوگیری کند.
در صورتی که عذر موجه باشد، قرار قبول دادخواست واخواهی صادر شده و اجرای حکم نیز متوقف می شود. همچنین اگر ابلاغ واقعی به شخص محکوم علیه امکان پذیر نباشد و ابلاغ قانونی به عمل آید، آن ابلاغ معتبر بوده و حکم غیابی بعد از پایان مهلت قانونی و قطعی شدن به اجرا گذاشته می شود.

در صورتی که حکم ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی بدون اطلاع از مفاد رای باشد، می تواند دادخواست واخواهی به دادگاه حکم غیابی ارائه دهد.

معاذیر قانونی شرایط واخواهی شامل چه مواردی است؟

– فرضی که مانع حرکت شود. با ارائه گواهی پزشک و وجود شاهد
– فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد
– وقوع حوادث قهریه همچون سیل، زلزله و حریق
– توقیف یا حبس بودن. به شکلی که نتوان در مهلت تعیین شده دادخواست واخواهی را ارائه کرد.
در صورت وجود معاذیر قانونی دو حالت اتفاق می افتد. اگر عذر وارد شده مورد قبول دادگاه واقع شود، قرار قبولی دادخواست صادر و اجرای حکم متوقف می‌شود. اما چنانچه دادگاه عذر را نپذیرد، قرار رد دادخواست صادر می شود. در صورت وقوع موارد دیگری همچون حجر، ورشکستگی و غیره شخص، از تاریخ ابلاغ به قائم مقام یا نمایندگان محکوم علیه می‌ باشد.
مقایسه واخواهی با تجدید نظرخواهی
یکی دیگر از حقوق شخص تجدید نظر خواهی است که مانعی برای درخواست دادخواهی ایجاد نمی کند. این درخواست بصورت رسمی از دادگاه بالاتر جهت رسیدگی دوباره پرونده انجام می گیرد.
در تعریف این درخواست می توان گفت: “اعتراض به رای صادره از دادگاه اولیه و درخواست رسیدگی دوباره از دادگاه تجدید نظر تجدید نظر خواهی.

برخلاف واخواهی که از دادگاه صادر کننده حکم در خواست می گردد تجدید نظر خواهی از دادگاه بالاتر درخواست می شود.

تفاوت مهم تجدید نظر خواهی با واخواهی در این مورد است که واخواهی تنها یک اعتراض است. در حالی که تجدید نظر خواهی درخواست رسیدگی دوباره از تمام یا بخشی از دعوا از دادگاه بالاتر است.

نتیجه گیری

همانطور که اشاره شد اگر در رسیدگی به پرونده‌ای، خوانده یا وکیل یا نماینده او در هیچ‌ یک از جلسات حضور نداشته باشد و لایحه‌ای نیز به دادگاه نفرستاده باشند حکم صادر شده از طرف دادگاه، به صورت غیابی صادر خواهد شد. توجه داشته باشید که این غیابی بودن مختص حکم است و قرار غیابی وجود ندارد.

همچنین در حکم صادر شده غیابی، حضور و عدم حضور خوانده شرط است و نه خواهان. اعتراضی که توسط شخص به حکم غیابی صادر شده وارد می شود واخواهی نام دارد. علاوه براین ذکر شد که برای دادخواهی مهلت مقرری تعیین شده است که تنها در همان مدت امکان ایجاد درخواست واخواهی وجود دارد.
طبق قوانین در صورت صدور و ابلاغ حکم به صورت واقعی افراد مقیم ایران 20 روز از تاریخ ابلاغ حکم و افراد مقیم خارج 2 ماه از تاریخ ابلاغ حکم فرصت دارند تا درخواست واخواهی دهند.