لایحه

آشنایی با لایحه

به طور کلی حضور در مراجع قضایی و تنظیم دعوی، دارای مراحل و تشریفات خاصی می باشد که آشنایی با آنها برای هر شخص الزامی است. متقابلا در صورتیکه علیه شخصی در دادگاه دعوایی مطرح شود، می بایست به کمک ابزارهای قانونی اصولی در جهت دفاع از خود اقدام نماید. در غیر این صورت رسیدن به نتیجه مطلوب امکان پذیر نخواهد بود. یکی از مهم ترین ابزارهای قانونی که به منظور دفاع از حقوق افراد در نظر گرفته شده است، لایحه قضایی است.

به دلیل اهمیت آشنایی با موارد کاربرد آن، در این مقاله قصد داریم تا ضمن ارائه تعریفی جامع، به نحوه تنظیم و شرایط استفاده از آن بپردازیم.

دلایل اهمیت تنظیم لوایح

واضح است که شیوه تنظیم لوایح در نتیجه دعوا بسیار موثر خواهد بود. چرا که به طورکلی مستند بودن و مستدل بودن موارد ذکر شده در لایحه، تا حد زیادی بر روند صدور حکم دادگاه تاثیر خواهد داشت.

به همین دلیل، اگرچه دفاع شفاهی در دادگاه و ذکر جزییات در حضور قاضی دادگاه دارای اهمیت بسیاری است، اما در موارد دیگر، همچون مواقعی که خواهان یا خوانده در جلسه دادگاه اطلاعاتی را فراموش کرده یا به شکل نادرست آن را بیان کرده باشد، با تنظیم یک لایحه قضایی درست، قادر خواهد بود تا مشکلاتی از این دست را برطرف نماید.

به همین خاطر، لوایح به عنوان یک ابزار قانونی مناسب و کاربردی شناخته می شوند که به قاضی این امکان را می دهند، تا با توجه به محتوای ارائه شده، حکم عادلانه و شایسته ای صادر نماید. بنابراین، فردی که نسبت به تنظیم و ارائه آنها به دادگاه اقدام می کند، چه وکیل باشد و چه خود شخص، می بایست علاوه بر تسلط کامل بر فنون نگارش درست و اصولی لوایح، از اطلاعات حقوقی کامل پیرامون پرونده آگاهی کامل داشته باشد.

همچنین در نظر داشته باشید، چنانچه دولت، قانونی را در مجلس تصویب نماید، آن را در قالب لایحه به مجلس ارائه خواهد کرد. در اینجاست که عنوان ” قضایی ” یا ” دفاعی ” نیز به لوایح افزوده می شود.

لزوم تنظیم لوایح در دادگاه

به طور کلی تنظیم لوایح قضایی و لوایح دفاعیه، ضرورتی ندارد. به این معنا که طرفین دعوا اعم از خواهان و خوانده، از نظر حقوقی و قانونی ملزم نیستند که لایحه ای تنظیم نمایند. بنابراین دلیل اهمیت و لزوم تنظیم لوایح برای دادگاه، تنها به این خاطر است که طرفین دعوا، با ارائه اطلاعات جامعی که به دادگاه ارائه می دهند، نتیجه دعوا را به نفع خود تغییر دهند.

 بنابراین، لزوم تنظیم لوایح در دادگاه به موضوعات زیر مربوط خواهد شد:

• با وجود اینکه قاضی دادگاه نسبت به ثبت خلاصه ای از اظهارات و مطالبی مطرح شده توسط طرفین دادگاه اقدام می نماید، اما با این وجود، امکان دارد که به طور ناخواسته و غیرعمدی اظهارات ارائه شده به صورت کامل نوشته نشود.
• امکان دارد پس از دفاعیه شفاهی طرفین دعوا در دادگاه، دلایل و مدارک جدیدی به دست آید، که تا پیش از آن وجود نداشت. به همین سبب به کمک لوایح قضایی، این اطلاعات برای دادگاه شرح داده خواهد شد و به این روش، نتیجه دعوا تحت تاثیر قرار خواهد گرفت .
• ممکن است طرفین دعوا یا وکلای آنها در طول جلسه دادگاه دچار استرس شوند و نتوانند به درستی مطالبی که برای ارائه در حضور قاضی آماده کرده اند را شرح دهند. در این مواقع نیز تنظیم لایحه برای حل مسائلی از قبیل فراموشی یا ارائه نادرست مطالب راهگشا خواهد بود.
• مهمترین دلیل اهمیت تنظیم لوایح این که در صورتیکه طرفین دعوا یا وکلای آنها نتوانند در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر شوند، می توانند با تنظیم آن به شکل مکتوب آن را به دادگاه ارائه دهند.

در این صورت نیز، حکم غیابی به حساب نمی آید. البته با این شرط که حالت دفاعی داشته باشد.

قسمت های مختلف لوایح

• مقدمه

در این قسمت شرح کوتاهی از واقعیت ارائه خواهد شد. مواردی همچون موضوع دعوا و باب اختلاف همچنین شرح کوتاهی از منشأ و سوابق اختلاف در مقدمه مطرح خواهد شد.

• متن

در بخش متن، به ذکر استدلال ها و ضمایم اشاره خواهد شد. دلیل استفاده از این بخش جهت دهی به نظر قاضی پرونده به سمت صدور حکم به نفع شخص خواهد بود.

• نتیجه

در این قسمت نتیجه مطلوب و مورد نظر از مقدمه و دلایلی ذکر شده در متن حاصل خواهد شد.

نحوه تنظیم لوایح

در سرفصل های پیشین مقاله با دلایل اهمیت لوایح آشنا شدیم. در این بخش نیز قصد داریم تا با توضیح نحوه تنظیم لوایح به شکل درست و اصولی به کلیه سوالات شما در این باره پاسخ دهیم.

ممکن است این سوال برای شما ایجاد شده باشد که نحوه تنظیم و نوشتن لوایح و نگارش لوایح قضایی یا لوایح دفاعی به چه صورت است؟

پیش از هر چیز ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که تنظیم و نگارش لوایح قضایی یا لوایح دفاعیه مخصوصا در دعاوی کیفری می بایست با تسلط کامل به مسائل حقوقی و به صورت تخصصی تنظیم شود. چرا که نتیجه نهایی پرونده، تا حد زیادی در گرو ارائه اطلاعات درست و دقیق بوسیله لایحه است. بنابراین شخصی که نسبت به تنظیم آن اقدام می نماید، می بایست به تمامی جوانب حقوقی و قانونی موضوع مسلط باشد.

به همین خاطر به طور معمول تنظیم لوایح قضایی و دفاعیه توسط یک وکیل صورت می گیرد. حتی اگر طرفین دعوی برای تنظیم لوایح از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک نگرفته باشند، می توانند از خدمات حقوقی یا مشاوره لایحه نویسی درخواست نگارش لایحه حقوقی نمایند.

با این وجود، چنانچه خود شخص قصد تنظیم لایحه دفاعیه داشته باشد، می بایست با آگاهی کامل از مسائل حقوقی، آن را تنظیم نماید. بنابراین ضمن اینکه اطلاعات خود را به شکل مستدل شرح می دهد، با استناد به مواد قانونی مرتبط با دعوا مطرح نماید.

نکات مهم پیرامون تنظیم لوایح

توجه داشته باشید که لوایح دفاعیه می بایست به صورت خلاصه و موجز تنظیم شود. بنابراین از زیاده گویی و اطناب مطالب آن خودداری کنید. بهتر است جزییات اضافی و غیر مرتبط با مسئله عنوان شده حذف شود و تنها اسناد و مدارکی به لوایح پیوست شوند که بر نتیجه دادرسی تاثیر مثبت دارد.

نگه داشتن حرمت قاضی دادگاه و شخص مقابل دعوا الزامی می باشد. بنابراین می بایست با استناد به حقایق موجود و مواد قانونی از هرگونه توهین و تحقیر یا دروغ  خودداری شود؛ مواردی از این دست ذهنیت قاضی را در صدور حکم تحت تاثیر قرار خواهد داد .

هم اکنون تنظیم لوایح قضایی تنها با مراجعه به سامانه ثنا ابلاغیه الکترونیکی عدل ایران و به شیوه کاملا الکترونیکی امکان پذیر خواهد بود. بنابراین جهت تنظیم لوایح قضایی و ثبت آن، مراجعه حضوری در دادگاه ضرورتی ندارد .

هزینه نوشتن لایحه چقدر است؟

به طور کلی هزینه تنظیم لوایح و نوشتن آن توسط عریضه نویسان دارای مبلغ ثابت و از پیش تعیین شده ای است. اما هزینه تنظیم لوایحی که به وسیله وکیل تنظیم می شوند نسبت به موضوع دعوا، تخصص و تجربه وکیل، مراحل رسیدگی و موارد بسیار دیگری از جمله توافق وکیل و موکل دارای نرخ های متفاوتی است.

تفاوت لایحه و دادخواست

لوایح قضایی با دادخواست متفاوتهستند؛ لوایح نوشته های مکتوبی هستند که توسط هر یک از طرفین دعوا، از جمله خواهان تنظیم شده و حاوی کلیه مطالبی است که قصد دارند به دادگاه ارائه دهند.

اطلاعات ذکر شده در لوایح، مطالبی درباره دعواست. بنابراین لوایح با این هدف تنظیم می شود، که مطالبی بجز مواردی که در دادخواست آورده شده وجود داشته باشد، و به اطلاع دادگاه برسد. همین مورد یکی از تفاوت های لایحه و دادخواست نیز می باشد. اما اصلی ترین تفاوت لوایح و دادخواست در لیست زیر به تفصیل توضیح داده شده است:

• در مواقعی که شخصی می خواهد دعوایی را در دادگاه حقوقی و یا مراجع قضایی دیگر ارائه دهد، در ابتدا می بایست دادخواست یا شکواییه خود را تنظیم نماید. مطابق با این دادخواست یا شکواییه دادگاه نسبت به رسیدگی به خواسته و یا شکایت اقدام می نماید.
• اگرچه دادخواست نیز به شکل مستند و مستدل تنظیم می شود، اما به طور معمول، اطلاعاتی که بر در دادخواست یا شکواییه ذکر می شود می بایست به شکل خلاصه و مختصر آورده شود. همچنین دفاعیه و شرح دادخواست بوسیله طرفین دعوا مستلزم حضور آنها در دادگاه دفاع کامل از خود می باشد. اینجا علاوه بر اینکه طرفین می توانند در دادگاه حضور یابند و از خود دفاع نمایند، مجاز می باشند تا با تهیه لایحه مکتوب آن را به قاضی ارائه دهند.
• به منظور رسیدگی به پرونده تهیه و تنظیم دادخواست و ارائه به دادگاه، مسئله ای ضروری و حائز اهمیت است. این در حالی است که تنظیم لایحه ضرورتی ندارد و طرفین دعوا می توانند با همان گفت و گوی شفاهی که در جلسه دادگاه صورت می گیرد اکتفا کنند.

بنابراین به دلیل اینکه قاضی کلیه اظهارات طرفین دعوا و مطالب ارائه شده توسط آنها را در صورتجلسه ذکر می کند، ضرورتی به ارائه لایحه قضایی مکتوب ندارد.

مطالب مفید جهت درک بهتر:

دادگاه نخستین

مشاوره حقوقی حضوری

وکیل قرارداد

وکیل جعل

وکیل ثبتی

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو ذکر شد، لایحه نوشته ای است که به سبب آن افراد می توانند دفاعیات خود را در خصوص دعاوی به دادگاه اعلام کنند. به همین ترتیب به جای اینکه این دفاعیات در صورت جلسه ذکر شود به صورت لایحه به دادگاه ارائه خواهد شد.

بهتر است برای تنظیم لوایح به شکل درست و اصولی این اقدام به یک وکیل متخصص و مسلط به مسائل حقوقی سپرده شود. چرا که بدست آمدن نتیجه مطلوب تا حد زیادی در گرو ارائه اطلاعات درست در لایحه است.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون نحوه تنظیم لایحه پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.