وکالت شفاهی چیست؟

وکالت شفاهی چیست؟

وکالت شفاهی : به طور کلی انواع قراردادها، می توانند به هر دو صورت کتبی و شفاهی، منعقد شوند و آثار حقوقی خود را به دنبال داشته باشند. با این وجود، اعتبار وکالت شفاهی در قانون مدنی و الزام متعهد به انجام تعهداش بر اساس این نوع از وکالت، فقط در شرایطی امکان پذیر خواهد بود که قوانین و شرایط قانونی مورد نیاز، در انعقاد این قرارداد، از جانب طرفین عقد رعایت شود؛ در غیر این صورت، وکالت شفاهی فاقد اعتبار خواهد بود.

وکالت شفاهی در قانون مدنی نیز به وکالتی اشاره دارد که به صورت مکتوب درنیامده و تنها، به صورت لفظی میان طرفین قرارداد، منعقد شده است. این نوع از وکالت از نظر قانون، دارای اعتبار است و با دلایل اثبات دعوا، همچون شهادت شهود، در دادگاه و مراجع قضایی اثبات خواهد شد. همچنین می توان به موجب ثبت دادخواست الزام به ایفای تعهد و بعد از اثبات آن، حکم به الزام متعهد، به ایفای تعهدش بر اساس قرارداد شفاهی را از دادگاه خواستار شد.

وکالت شفاهی در قانون مدنی به چه صورت است؟

به طور کلی قرارداد شفاهی در قانون مدنی، به این معناست که این عقد به شکل مکتوب در نیامده و تنها، با الفاظ رد و بدل شده میان طرفین قرارداد، برقرار شده است. به همین ترتیب جهت بررسی عقد یا قرارداد شفاهی در قانون مدنی و وضعیت اعتبار آن می بایست، به ماده 10 قانون مدنی، مراجعه نمود. مطابق با این ماده می توان گفت: “قراردادهای خصوصی، نسبت به افرادی که آن را منعقد کرده اند، در شرایطی که مخالف صریح قانون نداشته باشد، نافذ می باشد.”

با در نظر داشتن این ماده و عدم تاکید قانون گذار، بر شیوه های انعقاد انواع قرارداد و عقود، به صورت کتبی، می توان گفت که وکالت شفاهی و یا قرارداد شفاهی در قانون مدنی، قابل قبول است و صرف برقراری شرایط درستی معامله و عدم مخالفت با قانون و شرع، قرارداد ها و عقود، از جمله کتبی و شفاهی، برای منعقد کنندگان لازم الاتباع می باشد. مساله حائز اهمیت اینکه در هر قرارداد، از جمله کتبی و یا شفاهی، فقط در شرایطی، اثرگذار خواهد بود که از شرایط اعتبار در قانون مدنی برخوردار باشد.

بیشتر بخوانید: وکالت چیست و انواع آن کدام است؟ 1402

آیا وکالت شفاهی معتبر است؟

در سرفصل های پیشین مقاله، در مورد قرارداد شفاهی در قانون مدنی، توضیح داده شد و به این موضوع اشاره کردیم که قانون گذار، این نوع از عقد قرارداد را به رسمیت می شناسد. در این قسمت از مقاله نیز در مورد اعتبار وکالت شفاهی در قانون مدنی و شرایط آن، توضیح خواهیم داد. به طور کلی شرایط اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، به شرح زیر است:

• شرایط درستی معامله در قرارداد شفاهی آورده شود. به این معنا که، جهت و هدف قرارداد، به صورت مشروع و قانونی باشد و موضوع قرارداد مشخص و واضح باشد. در صورت عدم برقراری موارد فوق عقد صورت گرفته، باطل و بدون هیچ اثر حقوقی خواهد بود و نمی توان براساس دادخواست، الزام طرف مقابل را به انجام تعهدات خواستار شد.

• یکی دیگر از شرایط صحت وکالت شفاهی در انعقاد قرارداد این است که طرفین از اهلیت قانونی برخوردار باشند. به این معنا که هر دو طرف عاقل، بالغ و رشید (در صورت مالی بودن قرارداد) باشند.
• طرفین قرارداد شفاهی، در زمان انعقاد آن، می بایست از قصد از اختیار و همچنین رضایت کامل، برخوردار باشند. به این معنا که با اکراه و یا از روی اجبار، نسبت به انعقاد قرارداد اقدام نکرده باشند.

اثبات وکالت شفاهی در دادگاه به چه صورت است؟

همانطور که اشاره شد، قانون گذار ضرورتی نسبت به کتبی بودن عقود و قراردادها، ندارد و قراردادهای شفاهی را نیز معتبر می داند. با این وجود، اثبات قرارداد شفاهی انجام گرفته، بر عهده مدعی خواهد بود که می بایست این اقدام را به کمک ادله اثبات دعوا، انجام دهد. به دلیل اهمیت این موضوع در این سرفصل از مقاله در مورد روش های اثبات قرارداد شفاهی در دادگاه، صحبت خواهیم کرد. این موارد به شرح زیر است:

• اثبات قرارداد شفاهی با اقرار:

در این روش، پس از ثبت دادخواست اثبات قرارداد شفاهی به وسیله خواهان، شخص مقابل قرارداد، یعنی خوانده، در مرجع قضایی حضور یافته و به صورتی، اقرار بر وقوع و وجود قرارداد شفاهی، میان خود و خواهان می نماید که این دلایل، بالاترین اعتبار را دارد . همچنین در صورت وجود این دلیل، دیگر نیازی به ادله دیگر اثبات دعوا، نیست.

• اثبات قرارداد شفاهی به کمک شهادت شهود:

در این روش، افرادی که در هنگام انعقاد قرارداد شفاهی حاضر بوده اند، در محکمه نیز حضور یافته و بر وجود قرارداد شفاهی، شهادت خواهند داد.

• اثبات قرارداد شفاهی با سوگند:

در شرایطی که مدعی، هیچ گونه دلایل اثباتی نداشته باشد و شخص مقابل دعوا نیز منکر وجود آن باشد، خواهان می تواند، از دادگاه درخواست سوگند نموده و بدین صورت، خوانده، بر نداشتن ذی حقی خواهان، سوگند می خورد و در صورت امتناع از این موضوع، حکم بر حق بودن خواهان و اثبات قرارداد شفاهی، داده می شود.

• اثبات قرارداد شفاهی با علم قاضی:

در نظر داشته باشید که علم قاضی، از هر دلیلی بالاتر خواهد بود. لذا در شرایطی که قاضی پرونده، با کمک ادله ارائه شده و اوضاع و احوال پرونده، علم بر وقوع وکالت شفاهی، میان خواهان و خوانده دعوی پیدا کرد، بر اثبات قرارداد شفاهی حکم می کند.

آیا الزام به انجام تعهد شفاهی وجود دارد؟

یکی از پرسش های متداولی که در زمان انعقاد قرارداد به صورت شفاهی، عنوان می گردد، این است که آیا الزام به انجام تعهد شفاهی، امکان پذیر است؟ و در صورت امکان، به چه صورتی انجام می گیرد؟ بنابراین در این سرفصل از مقاله، قصد داریم، در مورد امکان و نحوه الزام به انجام تعهد شفاهی توضیح دهیم.

در پاسخ به پرسش توجه داشته باشید که با در نظر داشتن اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، اگر شخصی بر اساس وکالت شفاهی، تعهدی را به شخص مقابل بدهد، به ایفای تعهد داده شده ملزم خواهد بود؛ زیرا این قرارداد، حتی به صورت شفاهی، معتبر می باشد و افراد، ملزم به ایفای تعهدات خود، در کلیه عقود معین یا قراردادهای منعقد شده بر اساس ماده 10 قانون مدنی می باشند.

شیوه الزام به ایفای تعهد داده شده بر اساس وکالت شفاهی، به این شکل می باشد که متعهد له می تواند، با ثبت یک اظهارنامه قضایی، از متعهد بخواهد که به تعهد خود، بر اساس قرارداد عمل کرده و در صورت عدم تاثیر درخواست بر اساس اظهارنامه، متعهد له، حق دارد تا با نمونه دادخواست های موجود، دادخواست اثبات قرارداد شفاهی و الزام متعهد به انجام تعهد را تنظیم نموده و توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ثبت کند تا دادگاه بعد از بررسی دلایل، حکم خود را صادر نماید.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد در وکالتنامه شفاهی امکان دارد شخصی به صورت شفاهی به شخص دیگری اختیار انجام اموری را بدهد که در اکثر موارد این نوع وکالتنامه میان آشنایان و اقوام متداول است و در مواقعی نیز به صورت تلفنی انجام می گیرد. وکالتنامه یا قرارداد وکالت نیز نوعی توافق نامه حقوقی میان وکیل یک موکل محسوب می شود که شرایط وظایف و حقوق طرفین در آن آورده شده است.  بنابراین این قرارداد حقوقی به وکیل امکان می‌دهد تا به نمایندگی از موکل خود در امور حقوقی و قضایی اقدامات لازم را انجام دهد.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما درباره وکالت شفاهی و موارد استفاده از آن پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.