قانون جدید مهریه سال 99 در جزئیات، تفاوت‌هایی نسبت به قوانین سال‌های قبل داشته است. وقتی صحبت از سکه می‌شود، ناخودآگاه همه به یاد مهریه می‌افتند! در سال 99 رشد بی‌سابقه قیمت سکه و افزایش ارزش مهریه‌ها به شکلی باورنکردنی، این موضوع را به چالشی قابل تامل تبدیل کرد که آیا مردهایی که در زمان عقد ازدواج، پرداخت مهریه به شکل سکه طلا را پذیرفته‌اند، امروز قادر به پرداخت این مهریه‌ها هستند؟! آیا قانون جدید مهریه سال 99 با مدنظر قراردادن شرایط فعلی جامعه، تغییراتی نسبت به سال‌های گذشته داشته است؟! آیا قانون جدید مهریه در سال 1400 نیز تصویب می شود ؟ آیا حکم زندان برای عدم پرداخت مهریه صادر می شود یا قانون تغییر کرده است ؟ آیا همیشه برای گرفتن مهریه که حق طبیعی زن است باید از دادگاه و وکیل مهریه کمک بخواهیم ؟ این ها پرسش هایی است که در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد.
مهریه یک سنت باستانی است که در فرهنگ‌ها، ادیان و دوره‌های زمانی مختلف وجود داشته و تا امروز نیز ادامه دارد. در واقع، مهریه هدیه‌ای است که به همسر آینده هنگام ازدواج، اهدا می‌شود.
خانواده یک عروس هندو معمولا پول یا جهیزیه قابل‌توجهی به‌عنوان هدیه یا مهریه به داماد می‌دهند! ارزش این مهریه به عواملی مانند سطح طبقاتی یا درآمد بستگی دارد، اما در فرهنگ مسلمانان این داماد است که به عروس خود هدیه یا مهریه می‌دهد.
این موضوع سنت عرفی ایرانیان نیز محسوب می‌شود که داماد از این طریق ارادت و تعهد خود را به ازدواج نشان می‌دهد. در زمان نامزدی زوجین، معمولا خانواده‌ها به‌صورت سنتی در مورد میزان مهریه مذاکره می‌کنند و مقدار تعیین شده باید که توسط زوج به زوجه پرداخت شود، اما این مسئله در جریان زندگی و یا طلاق، بعضا مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل و با توجه به شرایط روز جامعه، قوانین هرساله دستخوش تغییراتی می‌شود و قانون جدید مهریه سال 99 نیز پیرو همین موضوع اتفاق افتاده است.
بخشنامه جدید درباره قوانین مهریه
در اواسط سال 1399 ریاست قوه قضاییه در بخشنامه‌ای به دادگاه‌های خانواده ابلاغ کرد که پیش از این که تصمیمی در خصوص اجرای مهریه مندرج در سند ازدواج گرفته شود، این موضوع باید به واحدهای ادارات ثبت اسناد ارجاع داده شود. در این بخشنامه در خصوص مسئله به اجرا گذاشتن مهریه توسط زوجه آمده است که اگر خانمی به دنبال وصول مهریه‌اش است باید در ابتدا به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کند تا به دنبال توقیف دارایی و اموال زوج بتواند حقوق قانونی خود را به‌عنوان مهریه دریافت کند.
در ادامه اگر اداره ثبت اسناد و املاک موفق به شناسایی و توقیف اموال زوج پس از گذشت ۶ ماه از زمان درخواست زوجه نشد، گواهی مورد نظر برای ابلاغ به محاکم قضائی صادر خواهد شد تا با توجه به استطاعت مالی زوج، مسئله درخواست زوجه مبنی بر دریافت مهریه بررسی و حکم درست در این خصوص صادر شود.
ضمنا در قسمتی از این بخشنامه با توجه به قانون جدید مهریه سال 99 آمده است که چنانچه مرجع موردنظر موفق نشود در مدت دو ماه پس از تقاضای زوجه، نسبت به شناسایی و توقیف اموال زوج، یا طی مدت شش ماه نسبت به اجرای آن اقدامی صورت دهد، زوج به‌عنوان متعهد سند اجازه دارد با انصراف از اجرای مفاد آن سند به محاکم قضائی مراجعه نماید.
شرط صدور حکم زندان برای عدم پرداخت مهریه
مهریه یا مهر نوعی حمایت مالی از همسر است. در مواردی، شوهر در واقع توانایی مالی برای پرداخت مهریه تعیین شده هنگام ازدواج را ندارد که این امر می‌تواند هنگام جدا شدن طرفین، مشکلاتی را ایجاد کند و در صورت عدم پرداخت مهریه هنگام جدایی، مرد ممکن است تا زمان پرداخت کل مبلغ، زندانی شود.
طبق قانون، اگر زوج به هر دلیلی از پرداخت مهریه خودداری کند، زوجه می‌تواند با مراجعه به دادگاه، مرد را ملزم به پرداخت مهریه نماید. در این صورت اگر مرد به جز محل زندگی و درآمدی که برای گذران زندگی به آن نیاز دارد، مال دیگری داشته باشد، دادگاه از طریق توقیف آن اموال، مهریه زن را پرداخت می‌کند. اما مشکل زمانی پیش می‌آید که مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد. در این صورت چه باید کرد؟ آیا زوج با حکم دادگاه زندانی می‌شود؟!
قانون جدید مهریه سال 99 با توجه به شرایط روز، افزایش تورم و… که منجر به رشد تعداد زندانیان مهریه شده بود، می‌گوید که مرد پس از صدور حکم دادگاه، یک ماه فرصت دارد تا ناتوانی خود در پرداخت را ثابت کند و اگر چنین اتفاقی نیفتد، حکم زندان اجرایی خواهد شد. البته در قانون جدید تاکید شده است که دادگاه ها باید در این خصوص بسیار با احتیاط عمل کنند و اگر زوج بتواند موضوع نداشتن استطاعت مالی را اثبات کند، تا جایی که امکان دارد، حکم زندان برای او صادر نخواهد شد.
مطالعه پیشنهادی : آیا مهریه بعد از فوت شوهر را می توان مطالبه کرد ؟
حکم زندان برای مهریه بیش از 110 سکه ممنوع!
قانون جدید مهریه سال 99 به این شکل است که اگر مرد نتواند تا مقدار 110 سکه را از طریق اموال و دارایی‌هایش به‌صورت نقد و یا اقساط به زوجه بپردازد، می‌توان برای او حکم جلب گرفت؛ اما برای مبالغی بیش از این مقدار، برای زوج زندانی در نظر گرفته نمی‌شود. توجه به این نکته ضروری است که اگر زوجه بتواند ثابت کند که دارایی‌های مرد بیش از این مقدار است و آن‌ها را به دادگاه معرفی کند، مرد موظف است که بیش از 110 سکه را نیز به زوجه پرداخت کند.
همان‌طور که در بالا ذکر شد، طی مدت یک ماه بعد از صدور حکم توسط دادگاه، زوج می‌تواند دادخواست اعسار یا همان عدم استطاعت مالی پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد و تا زمانی که این موضوع برای دادگاه محرز نشده است، امکان جلب و زندانی زوج وجود ندارد. همچنین به محض این‌که مرد پیش پرداخت قسط مهریه را پرداخت کرد نیز دیگر امکان اجرای حکم جلب وجود نخواهد داشت.
نتیجه گیری و جمع بندی
به طور خلاصه می‌توان این‌گونه گفت که طبق قانون جدید مهریه سال 99، اگر زوج بتواند اعسار خود را به دادگاه ظرف مدت یک ماه اعلام و ثابت کند، حکم زندان برای او در نظر گرفته نمی‌شود؛ اما باید با تشخیص قوه قضائیه، مهریه زوج را به‌صورت اقساط پرداخت کند. توجه به این نکته ضروری است که برخلاف آن چه که بعضا گفته می‌شود، مهریه بیش از 110 سکه هم برای زوجه قابل دریافت است اما شرایطی دارد که به شرح زیر است:
- مهریه کمتر از 110 سکه به هر نحوی چه به صورت نقدی و چه به شکل اقساط، باید توسط زوج پرداخت شود و عدم پرداخت آن منجر به اجرای حکم جلب و زندان خواهد شد. البته در مدت یک ماه بعد از صدور حکم توسط دادگاه، زوج می‌تواند دادخواست اعسار یا همان عدم استطاعت مالی پرداخت مهریه و درخواست برای تقسیط را به دادگاه ارائه دهد و تا زمانی که این موضوع برای دادگاه محرز نشده است، امکان جلب و زندانی زوج وجود ندارد.
- مهریه بیشتر از 110 سکه اما در صورتی قابل وصول است که زوجه بتواند اموال یا دارایی‌هایی از جانب مرد به دادگاه معرفی کند که قابل توقیف باشند و البته روال وصول مهریه بیش از 110 سکه منجر به جلب زوج نخواهد شد؛ در واقع طبق ماده 22 قانون حمایت خانواده، باید توانایی مالی مرد برای پرداخت بیش از 110 سکه برای دادگاه احراز شود.
برای دریافت مشاوره از وکیل خانواده درباره مسایل و دعاوی خانواده، می توانید به گروه وکلای عدل ایرانیان مراجعه کنید چون از مزایای مشاوره رایگان تلفنی، حق الوکاله اقساطی و حضور و پیگیری دو وکیل بهره مند می شوید.
مطالعه بیشتر :
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021