به طور کلی گاهی افراد به منظور ثبت شرکت، بخشی از سرمایه را بر عهده می‌گیرند. به این ترتیب، در ازای سرمایه‌ای که هر شریک با خود به شرکت می‌آورد در سود و زیان آن سهیم می‌شود. برای تعیین میزان نقش شرکا در شرکت بر اساس سرمایه، حقی به اشخاص داده می‌شود که در برخی از شرکت‌ها به سهام و در برخی دیگر به سهم الشرکه تعبیر می‌شود. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.
سهم الشرکه چیست؟
سهم الشرکه به معنای حقی است که افراد با آوردن بخشی از سرمایه در شرکت دارا می‌شوند. به عبارت دیگر، سهم الشرکه در شرکت تا حدودی شبیه به سهام در شرکت های سهامی است با این تفاوت که سهم در این شرکت ها در ورقه‌ای که بیان کننده آن باشد، درج نمی‌شود که این امر به دلیل اصل غیرقابل انتقال بودن سهم در شرکت اشخاص می باشد. از آنجایی که در شرکت اشخاص هویت افراد در عضویت شرکت نقش قابل توجهی دارد، انتقال سهم به صورت آزادانه انجام نمی‌شود.
سهم الشرکه چه ویژگی هایی دارد؟
سهم الشرکه در شرکت اشخاص دارای ویژگی هایی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱.حق مالی: سهم الشرکه یک حق مالی است و دارای ارزش مبادله ای است، به همین دلیل می‌توان آن را در مقابل طلب متوقف کرد.
۲.سهم الشرکه قائل به شخص است: یکی از ویژگی های شرکت اشخاص، شخصیت افراد آن است. به عبارت دیگر، افراد زمانی که سهم الشرکه را دریافت می‌کنند دیگر نمی توانند بدون رضایت سایر شرکا از شرکت خارج شوند.
بنابراین می توان گفت حاصل شخصی بودن حق شریک در شرکت عبارت است از:
- شریک نمی تواند بدون رضایت دیگر شرکا از شرکت خارج شده و شخص دیگری را جایگزین خود کند
- در صورت فوت یکی از شرکا شراکت به پایان می رسد
۳. مال منقول است: سهم الشرکه از جمله حقوق منقول است. به این معنی که این حق قابلیت جا به جایی دارد.
اموال منقول را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- اموال منقول ذاتی: منقول ذاتی اموالی است که قابل لمس و قابل نقل باشند
- اموال در حکم منقول: اموال در حکم منقول اموالی است که به پیروی از اموال منقول، منقول خوانده شوند
از جمله نمونه های این اموال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حقوقی که موضوع آنها پول نقد یا اشیاء منقول باشد مانند وثیقه
- دعاوی درباره پس گرفتن حق مالکیت
- حق مخترع یا مولفی نسبت به اختراع یا تالیف خود
- حقوق افراد در شرکت ها در مورد سهام شرکت
در اینجا لازم به ذکر است تعیین منقول و یا غیر منقول بودن سهم الشرکه از وظایف دادگاه ها به شمار می رود.
۴.سهم الشرکه قابل توقیف است اما قابل توثیق نیست: به این معنا که مقام قضایی می‌تواند حق شریک در شرکت اشخاص را محدود کند. به این ترتیب، شرکت نمی تواند با انتقال سهم حتی با موافقت تمام اعضا موافقت کند.
سهم هر شریک چه تاثیری بر شرکت دارد؟
سهم الشرکه می تواند تاثیرات مهم و ملموسی را بر شرکت بگذارد؛ این تاثیرات عبارت اند از:
- تأثیر سهم الشرکه بر تصمیمات شرکت:
- حق رای:
مطابق قانون تجارت سهم الشرکه حقی است که شریک در ازای سرمایه ای که به شرکت می‌آورد، به دست می‌آورد. به این ترتیب، با ثبت شرکت و تعیین سهم الشرکه هر یک از شرکا می توانند با توجه به مقدار سهم خود در شرکت تصمیم‌گیری نمایند. بر این اساس هر یک از شرکا به مقدار سهم الشرکه خود در شرکت دارای حق رأی هستند. به زبان ساده تر، تعداد رأی هر شریک در تصمیم‌گیری های شرکت به‌موجب مقدار سهم مشخص می‌شود.
- تصمیم گیری در مجمع :
با توجه به قانون تجارت برای تصمیم‌گیری جلسه مجمع تشکیل می‌شود. به منظور تشکیل این جلسه باید حدنصابی حاضر باشند و با موضوع موافقت نمایند. این حدنصاب مذکور در قانون که برای بار اول اکثریت دارای نصف سرمایه و در بار دوم اکثریت عددی شرکت است، به وسیله میزان سهم مشخص می‌شود. به عنوان مثال هر ۱۰۰ سهم دارای یک حق رأی است.
- تأثیر سهم بر تقسیم سود و زیان:
تقسیم سود و زیان شرکت در اساسنامه مشخص می‌شود. درصورتی که در اساسنامه شرکت اشخاص صحبتی از نحوه تقسیم سود و زیان نیامده باشد، تقسیم سود و زیان بر اساس میزان آورده هر یک از شرکا در شرکت مشخص می‌شود. به عبارت دقیق‌تر میزان تقسیم سود و زیان هر یک از شرکا بر مبنای سهم هر شریک صورت می‌گیرد.
سهم الشرکه چگونه منتقل می شود؟
همان طور که پیش تر به آن اشاره شد یکی از نتایج شخصی بودن حق شریک در شرکت غیر قابله انتقال بودن سهم الشرکه به غیر می باشد. به عبارت دیگر، قابلیت انتقال سهم الشرکه از مفاد قرارداد شرکت بوده و کسی که قرارداد شرکت را منعقد می کند متعهد می شود تا حق خود در شرکت را به دیگران منتقل نکند و حتی اگر این امر صورت پذیرد انتقال بی اثر باشد.
در هر حال اگر بر اساس شرایط قانونی این عمل انجام شود به دو شکل صورت می گیرد:
- انتقال قراردادی سهم الشرکه: انتقال قراردادی سهم الشرکه دارای اثر نمی باشد مگر در شرایطی خاص مانند رضایت شرکا. همچنین شرکا به شریکی اجازه خروج از شرکت را می دهند که دارای شرایط صحت معاملات باشد تا معتبر تلقی شود.
- انتقال قهری شرکت: انتقال قهری زمانی رخ می دهد که یکی از شرکا فوت کند و شرکت منحل گردد. در این صورت می توان به دو شکل عمل کرد:
- اینکه در اساسنامه شرکت شرط شود در صورت فوت یکی از شرکا، شرکت با دیگر شرکا به حیات خود ادامه دهد. در این صورت اگرچه آنها ارزش مبادله ای حق الشرکه را به ارث می برند، اما در شرکت شریک حساب نمی شوند.
- اینکه شرکا در اساسنامه قید می کنند که حیات شرکت با حضور وراث ادامه پیدا می کند. چنین شرطی دارای اعتبار است زیرا شرکا پیشتر به ورود وراث رضایت داده اند.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری عدل ایرانیان می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالب مرتبط:
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021