معمولا در روند دعاوی کیفری مانند سرقت و کلاهبرداری و یا حقوقی مانند اختلاف‌های مالی و طلاق دادگاه می تواند با توجه به شرایط پرونده نسبت به صدور حکم جلب فرد متهم اقدام کند. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.
مطالعه بیشتر : برای چه مجازات هایی از وکیل کیفری باید کمک بگیریم ؟
حکم جلب چیست؟
به طور کلی حکم جلب عبارتی عامیانه است که در علم حقوق به آن قرار جلب یا «دستور جلب» گفته می‌شود؛ این دو در دعاوی حقوقی و کیفری دارای مفهومی متفاوت هستند؛ به عبارت دیگر در دعاوی حقوقی ، حکم به معنای رأی دادگاه است، در صورتی که دستور جلب، رأی محسوب نمی‌شود و فقط نوعی دستور است. قرار جلب، در امور کیفری دستوری است که قاضی پرونده در مراحل مختلف برای دستگیری افراد صادر می‌کند. بنابراین می توان گفت قرار جلب در دو حالت صادر می‌شود:
- گاهی قاضی دادگاه در روند اجرای حکم، برای مجبور کردن فرد به اجرای حکم، قرار جلب صادر می‌کند
- گاهی نیز فرد هنوز متهم نشده و قاضی جهت رسیدگی به حکم و انجام تحقیقات بیشتر، دستور جلب کسی را که از او شکایت شده است، صادر می‌کند. در این صورت، هنوز مشخص نیست که فرد متهم است یا خیر و فقط اتهام به وی توجه دارد و به این علت قاضی این قرار را صادر می‌کند.
صدور حکم جلب در دعاوی حقوقی چگونه است؟
غالبا در دعواهای حقوقی حکم جلب برای امور مالی به ویژه هنگامی که فردی از شخصی مالی را طلب دارد کاربرد خواهد داشت. در این گونه دعاوی معمولا حکم جلب به درخواست محکوم له امکان‌پذیر خواهد بود و بدون درخواست او، دادگاه خود رأسا جلب صادر نخواهد کرد. به این ترتیب، برای این امر لازم است تا مراحلی طی گردد. این مراحل به شرح زیر می باشند:
- در ابتدا باید رأی به دلیل عدم اعتراض یا طی نمودن مراحل تجدید نظر و واخواهی قطعی شود.
- سپس یک برگ اجراییه به نشانی شخص محکوم فرستاده می‌شود و از وی درخواست می‌شود که میزان محکوم‌به را پرداخت نموده یا معادل آن مالی از هر قبیل نظیر ملک، خودرو یا هر مالی که در بازار ارزشی معادل میزان محکوم‌به داشته باشد معرفی نماید یا به دادگاه مراجعه نموده و ترتیبی جهت پرداخت مال معین کند یا اینکه با دادخواست اعسار خود را از پرداخت محکوم‌به ناتوان معرفی کند.
- اگر هیچ کدام از این حالت‌ها اتفاق نیفتد، شخص محکوم‌له باید به دنبال مالی از شخص بدهکار خود بیاید. به این منظور امروزه در دادگاه اغلب استعلامی از ثبت، بانک مرکزی و راهور ناجا برای یافتن ملک، حساب بانکی یا خودرویی از موکل باید انجام شود و دادگاه به این نتیجه برسد که مالی از محکوم‌علیه یافت نشده و برای دسترسی به وی برای اجرای رأی چاره‌ای جز صدور جلب و سپردن آن به محکوم‌له جهت یافتن شخص محکوم وجود ندارد.
- در این مرحله در صورتی که آدرس مشخص و قابل دسترسی از محکوم وجود داشته باشد یا در هر یک از مراحل دادرسی حضور یافته و آدرسی از خود معرفی نموده باشد اقدام به صدور جلب در محل مشخصی صادر می‌شود. در این حالت چنانچه در مدت معتنابهی (نظیر دو یا سه ماه) دسترسی به محکوم‌علیه میسر نشود، یا در حالتی که از ابتدا آدرس مشخصی از وی در دسترس نباشد، می‌توان از دادگاه درخواست صدور حکم جلب سیار را نمود. در هر صورت دادگاه بنا به فوریت و اوضاع و احوال پرونده می تواند از ابتدا حکم جلب سیار را صادر نماید، گاهی نیز پیش از صدور هرگونه حکم جلبی، دادورز یا همان مأمور اجرای حکم با مراجعه به نشانی معرفی شده، عدم دست‌یابی به محکوم‌به در آن محل را گواهی می‌کند و به این ترتیب صدور حکم جلبِ سیار از ابتدا از هر نظر برای دادگاه فراهم می‌شود.
- مرحله‌ی بعدی مراجعه به کلانتری مربوطه که بنا به موقیعت می‌تواند کلانتری محل زندگی شخص محکوم‌علیه یا محلی که فرد در آنجا دیده شده، برای اجرای جلب است. پس از ثبت به دستور رییس کلانتری مربوطه یک مأمور برای دستگیری فرد در اختیار شما قرار خواهد گرفت
در آخر باید در نظر داشت در این نوع جلب، به محض پرداخت محکوم‌به یا معرفی مال یا ثبت دادخواست اعسار، به اصطلاح از دستور جلب رفع اثر می‌شود، به این معنی که دیگر امکان حبس کردن شخص از بین خواهد رفت. به موجب قوانین جدید، حتی در صورت دریافت دستور جلب به محض ثبت دادخواستِ اعسار فرد آزاد خواهد شد.
صدور حکم جلب در دعاوی کیفری چگونه است؟
به طور کلی دعوای کیفری با شکایت فرد در اداره پلیس یا دادسرا آغاز می‌شود. به محض ثبت شکایت جهت تکمیل تحقیقات علاوه بر شاکی، متهم نیز تحت بازجویی و تحقیقات قرار می گیرد. برای حضورِ متهم ابتدا باید به نشانی ای که شاکی اعلام نموده است احضاریه فرستاده شود. حال در صورتی که متهم در نشانیِ معرفی شده حضور نداشته باشد یا به هر دلیل در دادسرا یا نزد پلیس برای توضیحات مورد درخواستِ دادسرا یا دادگاه حاضر نشود، مقامِ رسیدگی‌کننده اقدام به صدور جلب وی می‌نماید. در این مرحله جلب شخص نه به دلیل گناهکاری او یا اجرای حکمی که بر علیه‌اش صادر شده، بلکه به دلیل عدم توجه به دستور مقام قضایی صادر می‌شود.
حکم جلب عادی و سیار چیست؟
به طور کلی می توان گفت حکم جلب نیز به دو روش اجرا می‌شود. این دو روش عبارت اند از:
- در صورتی که قاضی پرونده دستور جلب را به یک کلانتری خاص ابلاغ کند این نوع از قرار جلب، عادی است.
- در صورتی که دستور جلب به همه کلانتری های حوزه داده شود، به آن جلب سیار گفته می‌شود.
در اینجا لازم به ذکر است که کسی نمی‌تواند به دادگاه مراجعه کند و دادخواست حکم جلب بدهد. تنها زمانی که حکم قطعی صادر شود، می‌توان درخواست دستور جلب داد. بنابراین، پرونده باید به مرحله اجرا برسد.
حکم جلب چگونه اجرا می شود؟
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که پس صدور حکم جلب نحوه اجرای آن به چه صورت است؟در این مرحله متهم پس از دستگیری، نزد مقام قضایی برده شده و به محض حضور در دادسرا و ادای توضیحات مورد نظر آن مقام قضایی، اگر اتهام به وی منتسب نباشد یا اساسا در مظان اتهام نباشد از جلب، رفعِ اثر خواهد شد.
در دعاوی کیفری نیز علاوه بر مرحله تحقیقات، امکان صدور دستور جلب در مرحله‌ی اجرای رأی نیز وجود دارد. زمانی که رأی محکومیتِ قطعی در خصوص جرمی صادر شود، محکوم علیه یا مجرم برای اجرای رأی به دادسرا احضار می‌شود. در این مرحله اگر شخص محکوم برای اجرای رأی در دادسرا حاضر نشود دستور جلب وی صادر خواهد شد و رأسا یا با معرفی شاکی هرجا که یافت شود جلب خواهد شد تا روند پرونده او در دادگاه رسیدگی شود.
در پایان لازم به ذکر است در صورت مواجه با موضوعاتی از این دست می توانبه منظور تسهیل روند پرونده از تجربیات یک وکیل حقوقی یا وکیل کیفری استفاده نمود.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی از جمله دعاوی کیفری و حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالب مرتبط:
ممنوع الخروجی و نکات قانونی که باید درباره آن بدانید
چک برگشتی حقوقی و کیفری ، و نکات قانونی که باید درباره آن دانست
برای مشاوره رایگان تلفنی کلیک کنید : 47783-021