تامین خواسته درخواستی است که از طرف خواهان دعوا صورت می گیرد و ضمن آن درخواست می شود تا اموال خوانده قبل از اینکه به طریقی از بین برود مثلا تلف شود یا به دیگری انتقال داده شود، توقیف شود تا در صورتی که خواهان در دعوا محق شناخته شد خوانده نتواند ادعای از بین رفتن یا تلف مال را بنماید و حقوق خواهان حفظ شود. یکی از مواردی که درخواست تامین خواسته می شود درباره اسناد تجاری و علی الخصوص چک است.
در بعضی موارد نیاز به مشاوره با وکیل هست ، مشاوره با وکیل چک می تواند به صورت تخصصی تر کمک کند .
دارنده چک می تواند در صورتی که چک او وصول نشده باشد، درصدد پیگیری قضایی آن برآید و از دادگاه بخواهد اموال خوانده تا تعیین تکلیف نهایی پرونده توقیف شود.
بر اساس ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی “خواهان می تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا درجریان دادرسی تا وقتی که حکم قطعی صادر نشده است از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است ” در بند ج این ماده به “اوراق تجاری واخواست شده که به موجب قانون، دادگاه مکلف به قبول درخواست تامین باشد” اشاره شده است.
با توجه به این ماده دادگاه موظف است درباره اوراق تجاری یعنی چک، سفته و برات در صورت درخواست صدور قرار تامین خواسته، آن را قبول کند.
شرایط درخواست تامین خواسته چک
برای درخواست تامین خواسته چک، چک باید واخواست شده باشد. واخواست در چک همان گواهی عدم پرداختی است که باید از بانک دریافت شود تا چک برگشتی و وصول نشده محسوب شود. مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در ماده 315 قانون تجارت و ماده 11 قانون صدور چک مشخص شده است. مهلت های مذکور در قانون تجارت برای چک های حقوقی و مهلت های مذکور در ماده 11 قانون صدور چک برای چک های کیفری است که از این قرار است:
- مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک حقوقی: طبق ماده 315 قانون تجارت” اگر چک در همان مکانی که صادر شده است باید تادیه گردد دارنده چک باید در ظرف پانزده روز از تاریخ صدور وجه آن را مطالبه کند و اگر از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده باشد باید در ظرف چهل و پنج روز از تاریخ صدور چک مطالبه شود. اگر دارنده چک در ظرف مواعد مذکوره در این ماده پرداخت وجه آن را مطالبه نکند دیگر دعوی او بر علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود.” بنابراین باید دقت کرد که اگر گواهی عدم پرداخت در مواعد 15 و 45 روزه مذکور در این ماده دریافت نشود و چک دارای ظهرنویسی باشد دیگر نمی توان علیه ظهرنویس اقامه دعوا نمود.
- مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک کیفری: طبق ماده 11 قانون صدور چک دارنده از تاریخ صدور چک به مدت 6 ماه مهلت دارد گواهی عدم پرداخت دریافت کند در غیر این صورت دیگر نمی تواند از طریق کیفری چک را پیگیری کند و تنها امکان طرح دعوای حقوقی وجود دارد.
در دعاوی چک کیفری، حضور و ورود وکیل کیفری می تواند بسیار مثمر ثمر باشد .
زمان طرح درخواست تامین خواسته چک
بعد از واخواست چک دارنده می تواند طرح دعوای مطالبه وجه چک را بنماید و همزمان با طرح دادخواست، درخواست تامین خواسته وجه چک را نیز بنماید در این صورت دادگاه رسیدگی کننده ابتدا موضوع تامین خواسته را بررسی می کند و بعد به اصل دعوای مطالبه وجه چک رسیدگی می کند.
هم چنین این درخواست را می توان بعد از طرح دادخواست و ضمن رسیدگی نیز مطرح نمود.
خسارت احتمالی تامین خواسته چک
وقتی درخواست تامین خواسته دارنده چک پذیرفته شد دادگاه مبلغی را تحت عنوان خسارت احتمالی از دارنده دریافت می کند تا در صورتی که خواهان یا همان دارنده چک در دعوا شکست خورد و از این بابت خسارتی به خوانده وارد شد، از خسارت احتمالی پرداخت شده برداشت شود.
البته باید توجه داشت درباره چک هایی که واخواست آنها صورت گرفته است و گواهی عدم پرداخت صادر شده است نیازی به دریافت خسارت احتمالی نیست و دادگاه بدون دریافت خسارت احتمالی نیز می تواند تامین را صادر کند اما در مواقعی که گواهی عدم پرداخت چک در مواعد مقرر دریافت نشده است و چک واخواست نشده محسوب شود، خسارت احتمالی دریافت خواهد شد.
میزان خسارت احتمالی بسته به نظر قاضی است و در هر دعوا متفاوت از دعوای دیگر است.
مطالب بیشتر :