ابلاغ قضایی چیست و انواع آن کدام است؟

عموما برای انجام امور قضایی و نیز اطلاع رسانی به طرفین دعوی درباره روند پرونده از برگه ‌هایی تحت عنوان ابلاغ قضایی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه و انواع آن خواهیم پرداخت.

مطالعه بیشتر : برای چه مجازات هایی از وکیل کیفری باید کمک بگیریم ؟

ابلاغ قضایی چیست؟

به طور کلی ابلاغ در لغت به معنای رساندن نامه یا پیام است؛ اما در اصطلاح حقوقی به معنای مطلع ساختن مخاطب از مفاد ورقه قضایی مطابق با تشریفات قانونی است. قواعد راجع به ابلاغ از قواعد آمره می ‌باشد و باید تشریفات آن به‌صورت کامل رعایت شود؛ بنابراین صرف اطلاع مخاطب از مفاد رأی یا موضوع دعوا کفایت نمی‌کند بلکه رعایت کامل مقررات و تشریفات قانونی الزامی است.

انواع ابلاغ قضایی چیست؟

به طور کلی ابلاغ قضایی به دو سته تقسیم می شوند؛ ابلاغ واقعی و قانونی. وجه تمایز نوع ابلاغ در قابلیت اعتراض به رای است. در حقیقت می توان گفت هر گاه ابلاغیه مستقیماً به دست مخاطب آن برسد، ابلاغ واقعی است و در غیر این صورت قانونی است. در ادامه به شرح هر یک از این ابلاغ ها خواهیم پرداخت:

ابلاغ واقعی: منظور از ابلاغ واقعی آن است که مأمور ابلاغ برگه‎ قضایی را ظرف دو روز به شخص مخاطب ابلاغ کند و در نسخه دیگر رسید بگیرد؛ اما هر گاه که مأمور ابلاغ، اوراق را در غیر محل اقامت قانونی به مخاطب ابلاغ کند، او می تواند از گرفتن آن اوراق خودداری کند و از مأمور بخواهد آن را در محل اقامت قانونی به وی ابلاغ کند.

ابلاغ قانونی: ابلاغ قانونی ابلاغی است که اوراق قضایی یا دادخواست به خود شخص مخاطب ابلاغ نشود. بنابراین، از آنجایی که قانون چنین ابلاغی را معتبر دانسته است؛ این‎ گونه ابلاغ را ابلاغ قانونی می‎نامند. بنابراین، هرگاه مأمور ابلاغ نتواند اوراق قضایی را به شخصِ مخاطب برساند و ابلاغیه را به بستگان یا خادم مخاطب بدهد یا از طریق نشر آگهی، مراتب را اعلام کند؛ چنین ابلاغی، قانونی محسوب می‎شود.

مراحل ابلاغ قضایی چیست؟

به طور کلی پس از آنکه دعوایی در دادگستری مطرح شد، اولین دستور قضایی که در مورد آن صادر می‌شود، ابلاغ قضایی است. به این ترتیب مدیر دفتر دادگاه بعد از صدور دستور ابلاغ یک نسخه از دادخواست و ضمایم آن را در پرونده بایگانی می‌کند و نسخه دیگر به انضمام سایر اوراق به منظور ابلاغ و تسلیم به خوانده ارسال می‌‌شود. از اینجاست که وظیفه مأمور ابلاغ آغاز می‌شود. او طی دو روز فرصت دارد تا اوراق را به مخاطب آن یعنی خوانده برساند و در برگ دیگری که در اختیار دارد، رسید بگیرد. البته ممکن است مخاطب ابلاغ از گرفتن آن به هر دلیلی خودداری کند. در این صورت چنین مخاطبانی باید بدانند که خودداری از گرفتن برگه ابلاغ مانع از ابلاغ نمی‌شود و مأمور ابلاغ در چنین شرایطی امتناع او را در برگ اخطاریه قید کرده و اوراق را به دفتر دادگاه برمی ‌گرداند.

معمولا نشانی که در برگه نوشته شده است، محل سکونت مخاطب ابلاغ یا محل کار اوست. همچنین برای ابلاغ به کارکنان دولت و شرکت‌ ها نیز شرایط خاصی وجود دارد؛ به این ترتیب که اوراق نزد رییس کارمند یا به کارگزینی قسمتی که مخاطب ابلاغ در آن مشغول است، فرستاده می‌ شود.

در خصوص بانوان ممکن است شرایط تا حدودی متفاوت باشد؛ به عنوان مثال در صورتی که در منزل شوهر خود سکونت داشته باشند، ابلاغ همان محل صورت می‌گیرد؛ اما اگر وی در محلی غیر از منزل شوهر سکونت داشته باشد، در محل کار و سکونت زن ابلاغ صورت می‌گیرد. گفتنی است این عمل از آن جهت صورت می گیرد که ممکن است زوج در دعوای خود علیه شوهر برای تضییع حقوق وی دادخواست را به نشانی منزل خود بفرستد در حالی که زن در محل دیگری سکونت دارد. همچنین ابلاغ در وقت اداری لازم نیست صورت گیرد و در خارج از وقت اداری و حتی در شب نیز می ‌توان ابلاغ را به مخاطب آن تحویل داد.

ابلاغ قضایی توسط چه کسی صورت می گیرد؟

عموما ابلاغ قضایی توسط مأمور پست یا کارمند دادگاه انجام نمی‌شود؛ بلکه ابلاغ باید توسط مأموران ابلاغ انجام صورت می گیرد. منظور از مأمور ابلاغ نیز کسی است که قانون وی را جزء ضابطان دادگستری قرار داده است و یکی از تکالیف آنها ابلاغ اوراق قضایی است. در دادگستری ‎ها مأموران ابلاغ زیر نظر واحد ابلاغ انجام وظیفه می‎کنند و حوزه عمل هر یک از آنان نیز مشخص است. لازم به ذکر است در شهرهای کوچک که فاقد واحد ابلاغ هستند، مأموران ابلاغ زیر نظر مدیر دفتر دادگاه این موضوع را پیگیری می‌کنند.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری عدل ایرانیان می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

مطالب مرتبط: