قرارداد بسیاری از پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده است. پس عبور سرسری از کنار قرارداد و گل‌ها عدم تنظیم قرارداد مواردی هستند که موجب تشکیل پرونده در دادگاه و بروز مشکلات حقوقی می‌گردد. این امر علاوه بر آنکه موجب خسارت‌های روانی و اتلاف وقت می‌شود، سبب پرداخت هزینه‌های کلان نیز خواهد شد؛ بنابراین، لازم است تا در این زمینه آگاهی و دانش کافی را کسب کرده تا از مشکلات احتمالی بعدی جلوگیری شود.
قرارداد به عهد، پیمان و تعهدی گفته می‌شود که بین دو یا چند نفر به‌طور رسمی و توافقی تعیین و تصویب می‌گردد؛ و اما در قانون، مطابق با ماده ۱۸۳ قانون مدنی عقد یا قرارداد عبارت است از اینکه: دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند که موردقبول همه آن‌ها باشد.
تعریف دیگر قرارداد، به این موضوع‌ها تأکید می‌کند که قرارداد، نمادی است برای نمایش خواست و تمایل طرفین که مستلزم بر عهده گرفتن وظایف و مسئولیت‌هایی است. البته درنهایت با امضای قرارداد توسط طرفین، انجام مسئولیت‌ها و وظایف، جنبه الزامی و اجباری به خود خواهد گرفت.
درست یا غلط بودن قرارداد تنظیم‌شده؛ سرنوشت متناسبی را برای طرفین قرارداد به دنبال خواهد داشت. کتبی یا شفاهی بودن قرارداد در این سرنوشت تأثیرگذار هست. درنتیجه علت عمده مشکلات و اختلافاتی که در حوزه کسب‌وکارها شاهد آن هستیم عدم تنظیم قرارداد به‌صورت کتبی است. قراردادهای کتبی نیز گل‌ها به دلیل عدم رعایت نکات حقوقی و نگارشی، مشکلات زیادی را ایجاد می‌کنند چراکه برای تنظیم یک قرارداد استاندارد علاوه بر اطلاعات و جزئیات مربوط به قرارداد، دانش حقوقی نیز ضروری است.
رابطه قرارداد و قانون به‌گونه‌ای است که قرارداد به دنبال خود، ضمانت و تضمین را به همراه می‌آورد که این موضوع برخورد قانون در برابر بی‌مسئولیتی به وظایف قیدشده در قرارداد را توجیه می‌کند. پس قرارداد به‌عنوان یک سند حقوقی در برابر همگان قابل استناد است و طرفین با استناد به قرارداد نیاز به دلیل بیشتری برای مطالبه تعهدات طرف دیگر ندارند.
پس تا اینجا از این موضوع مطلع شدیم که تهیه و سامان‌دهی یک قرارداد نیازمند رعایت نکات کلیدی هست که از منظر حقوق و تألیف نوشته قابل‌قبول باشد. چراکه ارائه یک قرارداد غیراصولی و ناصحیح مشکلات زیادی را به همراه خود می‌آورد؛ بنابراین، لازم است به‌منظور جلوگیری از مشکلات قضایی و حقوقی، تهیه قرارداد به شکلی صحیح صورت پذیرد تا راه هرگونه سو استفاده احتمالی بسته شود.
مشابه سایر موارد حقوقی، قرارداد نیز در قسمتی از کتاب قانون قرار دارد که در ادامه به شرح و بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
قرارداد واگذاری یا واگذار نامه به عقدی گفته می‌شود که خود مال یا منفعت مال را از مالک به خریدار دیگر یا به‌صورت معوض و یا رایگان انتقال دهد. با توجه به تعریف ارائه‌شده می تون به این نتیجه رسید که قرارداد واگذاری یک قرارداد کلی است که خود شامل زیرشاخه‌هایی از قراردادهای دیگر می‌گردد. پس قرارداد واگذاری نام عقد مستقلی در قانون نیست.
قرارداد اجاره درست هنگامی معنا پیدا می‌کند که مالک تصمیم به تسلیم منافع مال خود به شخص دیگر را داشته باشد. مالک صاحب‌اختیار مال خود هست و امکان تسلیم منافع مال در قالب قرارداد صلح و یا قرارداد هبه را دارد ولی در اکثر مشاهدات، انتقال مال به‌صورت رایگان بسیار نادر بوده است. پس منافع مال جزو اموال محسوب می‌گردد، به‌طورمعمول واگذاری منافع نیز در مقابل دریافت پول انجام می‌گیرد. شایع‌ترین روش انتقال معرض منافع، عقد اجاره هست.
قرارداد بیع به قراردادی گفته می‌شود که به‌موجب آن عمل خریدوفروش انجام گیرد. خالی از لطف نیست که بدانید قرارداد بیع از رایج‌ترین قراردادها است و در کل دنیا و هر دوره و زمانی که فکر بکنید به شکل‌ها و شاید نام‌های متفاوتی استفاده می‌شده است. کسی که در مقابل دادن پول و یا وجه نقد مالی را اخذ نماید، قرارداد بیع را انجام داده است و به خریدار معروف است.
قرارداد جعاله ، قرارداد مزد و قرارداد حق‌العمل نام‌ها و القابی هستند که به این نوع قراردادها داده‌شده است. به‌موجب قرارداد مزد، یک‌طرف قرارداد تعهد می‌دهد که درازای انجام عمل معین‌شده به‌طرف مقابل که عامل است، جعاله، مزد و یا اجرت عمل را پرداخت نماید. طرفین قرارداد جعاله، عبارت‌اند از جاعل و عامل . مشروع و عقلایی بودن عمل، ازجمله شرایط قرارداد جعاله است. آثار قرارداد جعاله ، آن است که تنها پس از انجام کار یا تحویل کالای موردنظر، عامل، مستحق جعل می‌شود.
پیمانی که دران کارفرما انجام یک عمل معین را با شرایط و حقوق مشخص به کارگر که در اینجا به پیمانکار یا مقاطعه‌کار معروف است می‌سپارد. موضوعات مربوط به قرارداد پیمانکاری از تنوع زیادی برخوردار است؛ که از آن‌ها می‌توان به ایجاد ساختمان، حمل‌ونقل و یا تهیه و تدارک کالا اشاره کرد.
قرارداد ساخت‌وساز یکی از زیرمجموعه‌های قرارداد پیمانکاری است که حول محور مخصوص ساخت‌وساز می‌چرخد.
قرارداد مشارکت که به‌عنوان قرارداد همکاری نیز شناخته می‌شود ازجمله قراردادهایی است که بین اشخاص حقیقی یا حقوقی بسته می‌شود. این نوع قراردادها در هر حوزه‌ای که امکان همکاری وجود داشته باشد، وجود دارند.
در قرارداد با استناد به ماده صد و نود قانون مدنی تأیید صحت قرارداد مستلزم توجه به یکسری موارد مشترک در همه قراردادها هست. این موارد به شرح زیر هست:
عنوان معامله باید مشخص و قابل ردوبدل شدن باشد؛ یعنی معامله موردنظر در قرارداد، باید رسمیت داشته و از منظر قانون بدون مشکل باشد. عنوان قرارداد یکی از بندهای واجب یک قرارداد است و باید به این وسیله تعیین شود که قرارداد چه نوع قراردادی است: قرارداد طراحی سایت، قرارداد اجاره، قرارداد استخدام و…
در قرارداد برای وصف و معرفی شخص حقوقی؛ نام، شناسه ملی، شماره ثبت و نشانی فرد مذکور وارد قرارداد می‌گردد. هنگامی‌که شخص حقوقی به‌عنوان طرف قرارداد تعیین‌شده باشد، اصل بر این است که اجرای تعهدات مندرج در قرارداد بر عهده مدیر یا مدیران شرکت نیست؛ بلکه خود شرکت و کلیه کارمندان و مدیران، مسئول تمامی اتفاقات خواهند بود؛
شرکت و یا شخص حقوقی قبل از تائید قرارداد تنظیم‌شده، جهت بررسی درستی اطلاعات ثبت‌شده آزمون و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند؛ بررسی مذکور با کمک آگهی تأسیس شرکت، آگهی ثبتی آخرین تغییرات شرکت، اساسنامه و حق امضا داران شرکت، موردبررسی قرار می‌گیرد.
هنگامی‌که با شخص یا اشخاص حقوقی تصمیم به تنظیم قرارداد می‌گیرید؛ نیازمند بررسی این موضوع خواهید بود که: آیا شرکت مذکور مطابق با موضوع فعالیت خود تصمیم به تنظیم این قرارداد دارد یا خیر؟ و اینکه چه شخص یا اشخاصی حق امضا را دارا می‌باشند؟ پس برای پاسخ به سؤالات مذکور لازم است تا اساسنامه شرکت و آگهی آخرین تغییرات آن (مندرج در روزنامه رسمی) معلوم و مورد ملاحظه قرار گیرد.
در تنظیم قرارداد برای فرد و یا افراد حقیقی، تنها درج مشخصات هویتی و راه‌های ارتباطی مستقیم و غیرمستقیم مدنظر قرار می‌گیرد. برفرض که اطلاعات یک‌طرف یا هر دو طرف قرارداد دستخوش تغییر شود، باید این موضوع در قرارداد درج شود اما چون نمی‌توان متن قرارداد امضاشده را تغییر داد، این موضوع در پیوست قرارداد درج خواهد گردید.
با توجه به قانون اگر یک‌طرف یا طرفین قرارداد شخص حقیقی باشند بررسی اهلیت واجب می‌گردد؛ یعنی باید مسئله بلوغ فکری و جسمی در کنار ممنوع المعامله نبودن شخص حقیقی موردبررسی قرار گیرد.
نکته دو: در مبحث قرارداد وکیل و یا نماینده موظف است تا علاوه بر درج مشخصات و مدارک هویتی، لقب یا وظیفه خود را در قرارداد ذکر نماید؛ یعنی درصورتی‌که فردی به نمایندگی و وکالت فرد دیگری به تنظیم و امضای قرارداد می‌پردازد، باید مشخصات کامل خود را همانند طرفین قرارداد، با ذکر عنوان خود (وکیل، نماینده و…) در متن قرارداد درج کند.
در هر قراردادی تاریخ شروع و انقضای قرارداد قید می‌گردد. پس چه‌بهتر که زمان آغاز و پایان قرارداد به‌صورت دقیق و بدون هیچ ابهامی قید شود.
درج محل انجام تعهد برای نوع مشخصی از قراردادها الزامی است، به‌خصوص اگر عنوان قرارداد ارائه خدمات و حتی تحویل بسته یا مرسوله باشد.
به دلیل کاهش اطمینان در جامعه و کلاه‌برداری‌های رخ‌داده شده؛ درخواست تضمین از طرف مقابل قرارداد امری بسیار عادی و طبیعی هست. درنتیجه برای اطمینان خاطر از حسن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد می‌توان از طرف مقابل درخواست تضمین نمایید.
پرداخت مبلغ قرارداد که درون قرارداد قیدشده است الزامی است البته درصورتی‌که طرف مقابل نیز به تعهدات خود عمل کرده باشد. بهایی که در قرارداد نوشته‌شده است یا به‌صورت یک مقدار معین می‌تواند باشد و یا به‌صورت یک مقدار تقریبی که در هر دو صورت قوانین حاکم بر پرداخت هزینه قرارداد حکم‌فرما است. باید به همراه مبلغ قرارداد، نحوه دریافت و پرداخت به همراه تاریخ‌های پرداخت به‌صورت دقیق و کامل در این بند توضیح داده شود. لازم به ذکر است که نحوه پرداخت مبلغ قرارداد می‌تواند دربند یا ماده‌ای جداگانه درج شود.
در قرارداد یکسری شروط تحت عنوان فورس ماژور وجود دارد که کارگر و کارفرما را در مقابل بلایای طبیعی و اتفاقات غیرقابل‌پیش‌بینی و خارج از کنترل بدون هیچ مصونیت و مسئولیتی می‌داند. درنتیجه فورس ماژور یکی از شروط مندرج در قرارداد است که بار مسئولیت را برای امور طبیعی و غیرقابل‌اجتنابی که انجام تعهدات قرارداد را مختل می‌کند، از طرفین قرارداد برداشته و مانع انجام تعهدات مندرج در قرارداد از سوی طرفین خواهد شد.
در قرارداد بخشی به تعیین مرجع حل اختلاف اختصاص داده‌شده است که دران قسمت قرارداد، ارگان، شخص و یا اشخاصی معین می‌گردد تا در صورت بروز اختلاف بین طرفین قرارداد به اختلاف موجود رسیدگی نمایند. این اختلاف هم می‌تواند در مورد تفسیر یک قرارداد و هم می‌تواند در مورد نحوه اجرای یک قرارداد باشد.
یکی از قطعی‌ترین روش‌ها برای ایجاد احساس مسئولیت، تنظیم قرارداد اصولی و صحیح است که با امضای طرفین از اعتبار بالایی برخوردار می‌شود. پس علاوه بر آنکه تنظیم قرارداد از بروز اختلافات بعدی جلوگیری می‌کند، احساس مسئولیت و تعهد در قرارداد را نیز تحریک می‌نماید، درنتیجه آشنایی با متن قراردادها و کسب مهارت و تجربه کافی درزمینهٔ نگارش یک قرارداد از ضروری‌ترین کارها برای موفقیت در مسائل حقوقی است.
از مهم‌ترین مزایای تنظیم قرارداد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تعرفه تنظیم قرارداد متناسب باتجربه و تخصص وکیل و حتی پیچیدگی پرونده مربوطه تعیین می‌گردد. بااین‌وجود قانون‌گذار در آیین‌نامه تصویب‌شده سال 1399 که برای تعرفه حق‌الوکاله تهیه‌شده بود، هیچ صحبتی ننموده است.
همان‌گونه که در قسمت قبلی اشاره شد، هزینه تهیه و تنظیم قرارداد وابسته به پیچیدگی مقاله است، حال شرایطی پیش می‌آید که دو قرارداد با عناوین مشابه به وکیل مراجعه می‌نمایند ولی وکیل مذکور مبلغ متفاوتی را از هر یک درخواست می‌نماید. شاید در اینجا این سؤال مطرح گردد که چرا مبالغ تنظیم قرارداد متفاوت می‌باشند؟ باید اعلام کنیم که عناوین یکسان نشان‌دهنده پیچیدگی برابر نیست. البته مبلغ قرارداد هیچ تأثیری بر تعرفه نمی‌گذارد.
این روزها در بستر اینترنت قراردادهای آماده زیادی مشاهده می‌شود که به نسبت قیمت قرارداد نویسی توسط وکیل بودجه کمی را نیاز دارد. ولی آیا به‌راستی کمیت در تنظیم قرارداد حائز اهمیت است یا کیفیت؟
پاسخ این سؤال باکمی اندیشه و تأمل قابل پیش‌بینی است. در تنظیم قرارداد وکیل در کلیه مراحل در کنار شما خواهد بود یعنی بروز هر مشکل با همراهی وکیل قابل‌حل می‌گردد. بااین‌وجود در قرارداد فروشی تنها فردی که در کنار شما است یک منشی به‌عنوان پشتیبان هست که توانایی وی در اصلاح قرارداد نزدیک به صفر است؛ یعنی وکیل متخصص و مجرب بر اساس اطلاعات و شرایط خاص هر موضوع، قرارداد متناسب و مخصوص به آن را طراحی و تنظیم می‌کند و اصلاحات بعدی آن را نیز متعهد می‌گردد.
حال اگر شرایطی ایجاد شود که موجبات فسخ قرارداد را فراهم نماید، تکلیف مسئولیت‌ها، ضرر و زیان ایجادشده و سایر تبعات فسخ قرارداد چه خواهد بود؟ در پایان هر قرارداد از شرایط خاتمه آن سخن گفته می‌شود. این ماده بیانگر شروطی است که طرفین توافق دارند در صورت وقوع آن ادامه همکاری متوقف خواهد شد.
در موارد مشابه زیادی ناظر این موضوع بوده‌ایم که اطلاعات درج‌شده در قرارداد بیشتر از یک قرارداد است و بعضاً ترجیح بر این است که تحت عنوان ضمیمه به قرارداد اضافه شوند.
برای جلوگیری از سوءبرداشت نسبت به قرارداد، افزودن یک ماده تحت عنوان معرفی و تعریف اصطلاحات، کمک زیادی به برداشت صحیح از قرارداد می‌کند. پس تعریف مفاهیم کلیدی در قرارداد راهنما بسیار خوبی برای درک بهتر قرارداد خواهد بود.
گذشته و حال طرف مقابل در قرارداد نیازمند بررسی دقیق هست، چراکه با تنظیم قرارداد سرنوشت طرفین به‌طور کامل به یکدیگر گره می‌خورد و وابسته می‌شود. درنتیجه قبل از تنظیم قرارداد اهلیت و صلاحیت طرف مقابل بایستی به‌طور کامل موردبررسی قرارگرفته و از توانایی‌ها و پیشینه او اطمینان حاصل شود؛ ضروری است که بر اساس موضوع قرارداد، قبل از انعقاد آن چند جلسه مذاکره بین طرفین برگزار شود؛
پیش‌بینی ریسک‌های احتمالی در یک قرارداد به حرفه‌ای بودن آن کمک می‌کند، چراکه در عبور موفق از هر رخداد پیش‌بینی‌شده تأثیر مثبت زیادی دارد… این ریسک‌ها بسته به نوع قرارداد می‌تواند متفاوت باشد؛ مثلاً اگر موضوع قرارداد به‌گونه‌ای است که بیم افشای اطلاعات مهمی از آن وجود دارد باید حتماً ماده مربوط به محرمانگی و عدم رقابت در قرارداد وجود داشته باشد
در قرارداد همواره باید مفهومی بودن در نظر گرفته شود؛ چراکه بروز مشکل بین طرفین پای شخص ثالث را به روی پرونده قرارداد بازمی‌نماید و نامفهوم بودن و ابهام داشتن قرارداد یک امتیاز ورای منفی را در دادگاه به دنبال خواهد داشت. البته این نکته که قرارداد باید جامع و کامل باشد نیز امری مهم و غیرقابل‌انکار است؛ یعنی باید تمامی جزئیاتی که برای شما اهمیت دارد در قرارداد ذکر شود.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف از جمله دعاوی حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالب مرتبط:
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…
مرحله دادرسی چیست؟ مرحله دادرسی به‌عنوان یکی از اصلی ترین مفاهیم حقوقی، تاثیری بسیار موثر…
دادرسی چیست؟ به طورکلی دادرسی دارای دو معنای عام و خاص است. دادرسی در معنای…
وکیل طلاق توافقی در تهران به طور کلی طلاق توافقی به نوعی از طلاق اشاره…