به طور کلی خلع ید دعوایی است که مالک یک مال غیرمنقول مانند خانه، مغازه یا زمین، علیه متصرف غیرقانونی مال خود، اقامه می‌کند و از دادگاه می‌خواهد که به این تصرف غیرمجاز، پایان بخشیده و ملک او را از تصاحب غاصب، خارج کند.
در نتیجه مالک ملکی که مورد تصرف غیرقانونی از طرف دیگران قرار می گیرد تحت شرایطی می تواند از مراجع شایسته، تقاضای رفع ید ،خلع ید ،رفع تصرف یا غصب را مطرح نمایند.
تصاحب هر شخص در ملکش باید قانونی باشد و تا زمانی که این نفوذ، قانونی است؛ مشکلی بروز نخواهد کرد و شخص بنا به حق مالکیتی که در ملکش دارد، می تواند به تملک خود ادامه دهد. اما مشکلات حقوقی زمانی بروز خواهند کرد که این تصرفات مبنای غاصبانه پیدا کنند.
به عبارتی در دعوای خلع ید مالک مدعی می شود که ملک او به صورت غیرقانونی در تصرف دیگری است و خواهان رفع این تصرف می باشد؛ اما از آنجا که خواهان ادعایی مطرح کرده، باید مواردی را به اثبات برساند و از آنجا که در دعوای خلع ید غاصبانه قراردادی بین طرفین منعقد نشده است، اثبات این امور نیاز به دلایلی دارد.
یکی از این موارد که خواهان باید آن را اثبات نماید، مالکیت او بر ملک است. مالک نیز در قانون کسی شناخته شده است که نام او در دفتر املاک ثبت شده باشد و دادگاه این امر را از دفتر املاک استعلام می نماید.
بعد از اثبات مالکیت خواهان بر ملک مورد تصرف عدوانی و معلوم شدن تصرف خوانده که از همان ابتدا به صورت غیرقانونی صورت گرفته است، بدون اینکه قراردادی بین طرفین منعقد شده باشد، می توان دعوای خلع ید غاصبانه را طرح کرد.
در دعوای خلع ید امانی در ابتدا بین طرفین قراردادی بسته شده است؛ که طرفین با توافق بر سر بندهای آن رابطه ای حقوقی را بین خود آغاز نموده اند. این رابطه خلع ید در یکی از دو حالت زیر رخ خواهد داد:
اما اگر متصرف باز هم به تصرفات خود ادامه دهد، به عنوان غاصبی شناخته می شود؛ که ملک را به صورت غیر قانونی در تصرف دارد و می توان علیه او دعوای خلع ید امانی مطرح کرد.
در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از ملک مشاع صادر شده باشد، از تمام ملک خلع ید می شود ولی تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده، مشمول مقررات املاک مشاعی است.
بنابراین قانونگذار به طور استثنایی اجازه داده است، مالک قسمتی از ملک مشاع، بتواند کل ملک را خلع ید نموده و از تصرفات شریک یا غاصب جلوگیری به عمل آورد.
به بیان ساده تر یکی از مالکان ملک مشترک، بدون رضایت سایر مالکین، ملک را تصرف کند و با وجود اخطار دیگران مبنی بر عدم رضایت به وضع ید به اقدام خود ادامه دهد.
گاهی بسیاری از مردم میان دعوای خلع ید با دعوای تصرف عدوانی تفاوتی قائل نبوده و این دو را یکی می دانند.در حالی که این دو مفهوم،کاملاً متفاوت هستند.در ادامه به بررسی این تفاوت ها پرداخته ایم:
یکی از مسائلی که موجب مخدوش شدن پرونده و دچار مشکل شدن روند دادرسی می شود عدم توجه به تفاوت خلع ید با تخلیه ید است.
برای شناخت تفاوت های اصلی دعاوی خلع ید از تخلیه ید می توان به موارد زیر اشاره نمود:
منظور از اجرت المثل ، مزد و بهای مدت زمانی است که متصرف به صورت غیرقانونی و به ناحق از مال ذکر شده استفاده کرده است. لذا مالک می تواند همراه با طرح دعوا خلع ید، اجرت المثل زمان تصرف را نیز مطالبه کند.
به طور کلی سه شرط اصلی برای اجرایی شدن خلع ید نیاز است:
وجود این سه شرط باید از سوی دادگاه احراز و معلوم گردد.
مهم‌ترین نقطه اشتراک دعوای خلع ید با تصرف عدوانی که ممکن است افراد شاکی را در طرح دعوا به اشتباه بیندازد، غیرقانونی و بدون اجازه بودن تصرف مال است.
به جرأت می توان گفت شباهت های موجود در دعاوی خلع ید، تخلیه ید و تصرف عدوانی موجب اشتباه در طرح دعوا می شود که البته این اشتباه به قیمت از دست دادن رأی دادگاه و حق و حقوق شاکی خواهد بود.
با این تفاسیر می توان گفت: جهت پیشگیری از وقوع این نوع اشتباه ها، بهترین راه حل مشاوره با وکلای ملکی کاربلد است.
به منظور پیشرفت هر چه بیشتر پرونده در دعاوی خلع ید پیشنهاد می شود از مشاوره تخصصی وکیل تخصصی ملکی بهره مند شوید چرا که در این صورت می توان از دانش حقوقی این افراد آگاه که پیشتر در این زمینه تجربیات بسیاری را کسب نموده اند بهره جست و از مشکلات احتمالی که ناشی از ناآگاهی و عدم آشنایی با قوانین است پیشگیری کرد.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی از جمله دعاوی ملکی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالب مرتبط:
شماره وکیل پایه یک دادگستری شماره وکیل پایه یک دادگستری : به طورکلی دسترسی به…
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…
مرحله دادرسی چیست؟ مرحله دادرسی به‌عنوان یکی از اصلی ترین مفاهیم حقوقی، تاثیری بسیار موثر…