دعاوی ملکی

تصرف عدوانی چیست و چه مجازاتی برای آن تعریف شده است؟

مقدمه ای بر تصرف عدوانی

  • تصرف عدوانی چیست؟
  • انواع تصرف عدوانی؟
  • تفاوت تصرف عدوانی کیفری و حقوقی؟
  • مهلت شکایت تصرف عدوانی؟
  • مدارک لازم برای شکایت تصرف عدوانی؟
  • مزایای دعوای تصرف عدوانی؟
  • مجازات تصرف عدوانی؟
  • نهاد رسیدگی به تصرف عدوانی؟

یکی از مشکلاتی که گاهأ در امور ملکی افراد با آن رو به رو شده و عموما برای مالکان دردسر ساز می شود؛ تصرف عدوانی است.

مواجه با افرادی که بدون ارائه مجوز قانونی یا رضایت مالک، ملک را به تصرف در می آورند؛ ما را با مفهوم تصرف عدوانی آشنا می کند. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه پرداخته خواهد شد.

قبل از هر چیز لازم است بدانید که موارد مربوط به تصرف عدوانی به دلیل پیچیدگی هایی که به دنبال دارد ملزم به دریافت مشاوره از یک وکیل ملکی خواهد بود.

انواع تصرف عدوانی

مهارت در تشخیص و تفکیک انواع تصرف عدوانی کمک بزرگی به شما در حل پرونده و دریافت نتیجه عالی خواهد داشت. پس در ادامه انواع تصرف عدوانی را به صورت مختصر و مفید توضیح خواهیم داد:

  • تصرف عدوانی کیفری : در این نوع غلبه بر مال، پس از اِثبات جرم از طرف محکمه کیفری و یا دادسرا، فرد اِشغالگر موظف است موارد زیر را به اِجرا برساند:
    • گذاراندن مجازات حبس.
    • تحویل مال غیر منقول به مالک اصلی.
    • در صورت ایجاده تغییر در ملک و یا زمین ، لازم است تا مال را به حالت اولیه بازگرداند.

* مطابق ماده 692 قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب 1392 : “هر کس ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند. علاوه بر رفع تجاوز به حبس از 3 تا 12 ماه حبس محکوم می شود”.

  • تصرف عدوانی حقوقی: و اما در این نوع تصاحب مال، دادگاه عمومی حقوقی پس از بررسی پرونده تصرف عدوانی،صرفاً رأی به رفع تصرف و اِلزام شخص متصرف به پرداخت اُجرت المثل اَیام تصرف ، آن هم به درخواست مالک، خواهد داد؛ و مجازات دیگری برای فرد متصرف در نظر گرفته نخواهد شد .

با این تفاسیر ، باید بدانیم که هر دو  نوع از تصرف عدوانی دارای شرایط و ویژگی های خاصی می باشد که شاکی مطابق با آن ها نسبت به تنظیم شکایت نامه و یا دادخواست حقوقی خویش اقدام می نماید.

لازم به ذکر است که در مواردی شاکی می تواند به هر دو نوع تصرف عدوانی شکایت خود را تنظیم کرده و در نهایت هر دو شکایت در دادگاه عمومی حقوقی یا دادسرا مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تفاوت تصرف عدوانی کیفری با حقوقی

خوشبختانه حق و حقوق در محضر قانون دارای ارزش زیادی است و همین مورد موجب می شود تا قانون در برخورد با مجرمان تصرف عدوانی سختگیر بوده و نهایتاً مجازات سنگینی را برای آن ها در نظر بگیرد.

این بدین معناست است که چنانچه شخصی حقی را که به موجب قانون برای دیگری مسلم و حقیقی شناخته شده است ، را لگد مال نماید؛ با پیگرد قانونی شدیدی ، متناسب با میزان جرم ، روبه رو خواهد شد.

  • در تصرف عدوانی حقوقی،متصرف فعلی با نیت مجرمانه جهت اِشغال مال اقدام نکرده است؛ بلکه ممکن است که مال غیر منقول را از حق و حقوق خود بداند و اِدعای مالکیت بر آن را داشته باشد که این مورد، نیازمند بررسی بیشتر از سمت دادگاه می باشد.

فراروی ،در تصرف عدوانی کیفری،متصرف عمل تصرف را باغرض مجرمانه (نیت بد و به صورت عَمد) انجام می دهد.در            نتیجه در این مورد دادگاه موظف است که در ابتدا قصد شوم غاصب را به اِثبات برساند و اِلا پرونده از نوع تصرف عدوانی          کیفری خارج شده و به عنوان تصرف عدوانی حقوقی مورد بررسی قرار می گیرد.

  • تفاوت دیگری که در این دو نوع تصرف عدوانی وجود دارد ، این است که ؛ در تصرف عدوانی کیفری ، فقط شاکی در صورتی علیه غاصبِ طرح، شکایت کیفری تنظیم می کند، که دارای سند مالکیت رسمی باشد.

در حالی که در تصرف عدوانی حقوقی، مالک مال غیر منقول، مطابق ماده 35 قانون مدنی:” تصرف ، دلیل بر مالکیت             می باشد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود . ” صرف تصرف بر ملک، می تواند علیه متصرف فعلی (یا غاصب) طرح                     شکایت حقوقی نماید .

مهلت شکایت تصرف عدوانی

در قانون برای شکایت در مبحث تصرف عدوانی بازه زمانی مشخصی را در نظر گرفته اند که با توجه به شرایط و موقعیت متضرر مشخص می شود.

در صورتی که صاحب مال غیر منقول پس از گذشت یک سال، جهت برخورد با اِشغالگر اقدام به شکایت نکند حق شکایت کیفری در مبحث تصرف عدوانی از این فرد گرفته خواهد شد.

در صورتی که مالک اصلی تحت سلطه متهم بوده باشد و یا به هر دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد؛ زمان مزبور از تاریخ برطرف شدن مانع، محاسبه خواهد شد.

گاهأ اتفاق افتاده است که صاحب مال منقول قبل از اِتمام مهلت شکایت، فوت می کند و دلیلی برای صرف نظر وی از طرح شکایت تصرف عدوانی وجود ندارد. در نتیجه هر یک از ورثه ایشان در مهلت 6 ماه از تاریخ وفات، حق شکایت دارند.

مدارک لازم برای شکایت تصرف عدوانی

با صرف نظر از پرداخت پول در گذر از هر یک از مراحل تنظیم شکایت، مدارک و شواهد دیگری نیز برای ساماندهی به این روند از نوع تصرف عدوانی نیاز است.این مدارک به شرح زیر می باشد:

  • کارت ملی.
  • شناسنامه.
  • سند مالکیت: در هنگام تصرف عدوانی حقوقی نیاز واضحی به سند مالکیت نیست و شاکی در صورتی حق استفاده از سند را دارد که سابقه تصرف خویش را با دلیل اِثبات کند؛ ولی در تصرف عدوانی کیفری نیاز مبرمی به سند مالکیت رسمی می باشد .
  • دلایل برای اثبات ادعا: شهادت شهود یا درخواست استعلام از مراجع مربوطه.

مزایای دعوای تصرف عدوانی

در دعاوی تصرف عدوانی حقوقی ؛ برای رسیدن به حق، نیازی به اثبات مالکیت وجود ندارد زیرا در این دعوا تنها می بایست سابقه تصرف متصرف قبلی اِثبات شود.

در این صورت دادگاه دیگر نیازی به اَخذ سند مالکیت برای اِثبات اِدعا نخواهد داشت.

نکته : توجه داشته باشید که اگر ابتدا دعوای مالکیت را مطرح نمایید؛ دیگر نمی توانید ادعای تصرف عدوانی خود را ثابت کنید زیرا در این حالت دادگاه تنها به دعوای اثبات مالکیت رسیدگی خواهد کرد.

یکی از نکات قابل توجه این است که قبل از ارائه دادخواست یا شکواییه خود بهتر است به طور دقیق مشخص کنید که می خواهید از جنبه کیفری تصرف عدوانی شکایت کنید و یا جنبه حقوقی آن را در نظر دارید؟ چرا که اگر ابتدا دادخواست را به بدهید دیگر نمی توانید آن را استرداد کرده و به دادگاه حقوقی ارجاع دهید مگر آنکه به دلایل قانونی رسیدگی با تأخیر مواجه  شود که در این صورت امکان بازگرداندن دادخواست وجود خواهد داشت.

مزیت دیگر انواع تصرف عدوانی آن است که دادگاه سریعأ و خارج از نوبت به آن رسیدگی خواهد کرد و علاوه بر آن نیازی به اِجرای تشریفات آیین دادرسی وجود ندارد و به همین خاطر روند رسیدگی تصرف عدوانی در مقایسه با سایر دعواها از سرعت بیشتری برخوردار است.

مجازات تصرف عدوانی

 

در حقوق کیفری و مطابق با ماده 690 قانون مجازات اسلامی هر فرد اقدام به هر نوع تصرف عدوانی یا به وجود آمدن مزاحمت یا ممانعت از حق در مورد های مذکور نماید؛ به مجازات 1 ماه تا یک سال حبس محکوم می شود و دادگاه موظف به رفع تصرف یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق می باشد.

علاوه بر این، مطابق با ماده 310 قانون مدنی در صورتی که فردی مالی را به عاریه و یا به ودیعه و مانند آن ها ببرد و منکر آن گردد، از تاریخ انکار در حکم غاصب است.

نهاد رسیدگی به تصرف عدوانی

این دعوی از لحاظ مرجع رسیدگی کننده در صلاحیت مراجع قضایی است و از نظر صلاحیت محلی نیز، مرجع قضایی محل وقوع جرم که همان محل وقوع ملک است دارای صلاحیت می باشد. بنابراین، دادسرا و دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول، مراجع صالح رسیدگی به جرم تصرف عدوانی محسوب می شوند.

لازم به ذکر است که دعاوی مربوط به مال غیرمنقول، مطابق قانون شوراهای حل اختلاف ، قابل طرح در شوراهای حل اختلاف نمی باشد.

در پایان پیشنهاد می شود به منظور پیشبرد هر چه بهتر پرونده های مربوط به امور ملکی، از یک فرد آگاه در این زمینه همانند:وکیل متخصص ملکی استفاده شود.چرا که با تکیه بر تخصص و علم حقوقی چنین افرادی، می توان از نتایج مثبت پرونده تصرف عدوانی و نیز پیش گیری از اشتباهات و مشکلات بعدی آن ، تا اندازه زیادی اطمینان خاطر حاصل کرد.

مطالعه بیشتر : در چه دعاوی ملکی ، باید از وکیل ملکی مشاوره بگیریم ؟

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی از جمله دعاوی ملکی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

مطالب مرتبط:

صورت مجلس تفکیکی و نکات قانونی آن

الزام به تنظیم سند رسمی و نکات قانونی که باید درباره آن بدانید

وکیل شهرداری

4.1/5 - (23 امتیاز)
عدل ایرانیان

Share
Published by
عدل ایرانیان

Recent Posts

وکیل پایه یک دادگستری رایگان

وکیل پایه یک دادگستری رایگان مشاوره حقوقی از وکیل پایه یک دادگستری رایگان یک خدمت…

2 هفته ago