همه چیز درباره حقوق فرزند

بررسی حقوق فرزند

خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که افراد در آن قرار می‌گیرند. بنابراین هر کودکی حق زندگی در یک خانواده مناسب را دارد. اما در صورتیکه والدین تحت شرایطی خاص تصمیم به جدایی بگیرند، می بایست به حق و حقوق فرزند خود احترام گذاشته و برای برآوردن نیازهای وی تلاش کنند. مواردی همچون نفقه فرزندان، تعیین حضانت فرزند پسر و دختر و یا تعیین محل مناسب برای ملاقات با وی، می تواند تا حدودی از میزان آسیب وارده بر فرزندان بکاهد.

بنابراین واضح است که سلب حضانت فرزند از هر یک از والدین و تلاش برای جلوگیری از ملاقات با فرزند می‌تواند تأثیرات منفی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. لذا آشنایی با ابعاد مختلف حق و حقوق فرزند ضروری می باشد.

به دلیل اهمیت آشنایی با حقوق فرزند، در مقاله پیش رو قصد داریم تا با ارائه سرفصل هایی همچون: نفقه فرزند و شرایط حضانت و ملاقات فرزندان پس از طلاق اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.

پرداخت نفقه فرزند به عهده چه کسی است؟

یکی از اساسی ترین حقوق فرزندان دریافت نفقه است. به دلیل اینکه تأمین هزینه‌های فرزندان نیز بعد از جدایی زن و شوهر مساله حائز اهمیتی به حساب می‌آید، قوانین حاکم همه چیز را در اینباره مشخص کرده است.
مطابق با ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی، نفقه فرزندان به عهده پدر است و در صورت فوت پدر یا عدم توانایی او برای پرداخت نفقه به عهده اجداد پدری است.

در تعریف نفقه نیز می توان گفت، مبلغی است که برای تأمین مخارج متعارف و معمول زندگی در نظر گرفته شده و پرداخت آن بر فرد تعیین شده از جانب دادگاه واجب است.

بر اساس ماده ۱۹۹۹ قانون خانواده مخارج فرزند جزء مسئولیت‌های مالی پدر محسوب شده و تأمین و پرداخت آن بر عهده وی است.

 

مطالعه پیشنهادی : وکیل خانواده

تعیین نفقه فرزند بر چه اساسی تعیین می شود؟

به طور کلی، در گام نخست، دادگاه خانواده موظف است تا پرونده تعیین نفقه را به کارشناس مربوطه ارجاع ‌دهد. کارشناس نیز بعد از ملاقات با زن و شوهر و بررسی وضعیت حال حاضر آن‌ها، مطابق با شرایط اقتصادی پدر مقدار نفقه فرزند را تعیین می‌کند. در نظر داشته باشید میزان نفقه فرزند برای کلیه خانواده‌ها مبلغی ثابت نیست و وضعیت زندگی افراد بر این مبلغ تاثیرگذار خواهد بود.

مواردی همچون این‌که محل سکونت والدین در شهر یا روستا باشد، میزان تحصیلات و شغل والدین، از پارامترهایی هستند که بر میزان نفقه موثر خواهند بود. لذا شخصی که مسئولیت پرداخت نفقه به فرزند را بر عهده دارد، موظف است تا خوراک، پوشاک، مسکن و هزینه‌های درمان و مسائل معیشتی دیگر فرزند را بر اساس قدرت اقتصادی خود تأمین نماید.

فرزندان تا چه زمانی حق دریافت نفقه دارند؟

مطابق با قانون خانوادهو حقوق فرزند، شخصی مستحق دریافت نفقه خواهد بود که با وجود داشتن درامد شخصی، قدرت تأمین هزینه‌ها و گذران زندگی خود را نداشته و یا به طور کلی شغل و درآمدی نداشته باشد.

براساس قانون، فرزند پسر بعد از سن ۱۸ سالگی و پایان خدمت سربازی خود می‌تواند مشغول به کار شود و درصورتیکه قدرت کافی برای کار کردن داشته باشد، نفقه او قطع خواهد شد.

این موضوع در خصوص فرزند دختر قدری تفاوت دارد. در صورتیکه فرزند دختر مشغول به کاری نباشد، تا هر سنی که مجرد باشد یعنی تا زمان ازدواج، مستحق دریافت نفقه می باشد و تأمین مخارج بر وی واجب است.

حضانت فرزند به چه معناست؟

به طور کلی موضوع حضانت فرزند یکی از اصلی ترین حقوق اعضای خانواده به شمار می آید. تا جایی که حتی اگر به حقوق زن پس از طلاق هم نگاهی بیندازید، خواهید دید که حضانت فرزند جزو مهم ترین این حقوق به حساب می آید.

حضانت به معنی حمایت عاطفی و مادی از فرزندان است که والدین به صورت توافق دوطرفه می‌توانند آن را عهده دار شوند. مطابق با قانون، حضانت فرزند حقی است که بر عهده پدر و مادر است. از این رو والدین حتی پس از طلاق موظف می باشند تا از فرزندان خود به خوبی مراقبت کرده و مسئولیت های آن ها را بپذیرند.

به همین ترتیب هر یک از والدین که مسئولیت فرزندش را برعهده می‌گیرد درواقع حضانت وی را پذیرفته است. در طلاق توافقی حضانت فرزند براساس توافق صورت می‌گیرد اما در بعضی موارد مساله حضانت موضوعی پیچیده است.

حضانت فرزندان پس از جدایی والدین بر عهده چه کسی است؟

مساله حائز اهمیت دیگر که درباره حق و حقوق فرزند پس از جدایی والدین مطرح می‌شود، به تربیت و نگهداری آنها مربوط می شود.

لذا براساس قوانین حضانت فرزند دختر تا سن ۷ سالگی بر عهده مادر و تا سن ۹ سالگی با پدر است. اما در مورد حضانت فرزند پسر موضوع متفاوت است به طوریکه، تا سن ۷ سالگی، مادر و تا ۱۵ سالگی، پدر وظیفه حضانت فرزند را بر عهده خواهد داشت.

با استناد به ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی پدر و مادر موظف می باشند که حتی پس از طلاق تربیت فرزندان خود را با در نظر داشتن شرایط بر عهده بگیرند. لذا سهل انگاری در اصول تربیتی سلب حضانت فرزند از مادر یا پدر را به دنبال خواهد داشت.

توجه داشته باشید مسائل آموزشی فرزندان پس از جدایی والدین نباید نادیده گرفته شود. این آموزش تنها به تحصیل و درس خواندن آنها مربوط نمی شود و فرزندان می بایست از نظر مهارت‌های ارتباطی و عاطفی و رشد و سلامت جسمی و روانی آموزش‌های مورد نیاز را دریافت نمایند.

حضانت فرزند در طلاق توافقی به چه صورت است؟

در صورتیکه طلاق به صورت توافقی باشد، والدین به یک نظر واحد می‌رسند که کدام یک مسئولیت حضانت فرزند پسر یا دختر را عهده دار شوند. در غیر این صورت، دادگاه خانواده تصمیم گیرنده خواهد بود.

بر اساس ۱۱۶۹ قانون مدنی زمان تعیین حضانت برای مادر تا ۷ سالگی در اولویت قرار دارد. اما بعد از آن این حق بر عهده پدر خواهد بود. اگرچه مصلحت فرزند در تصمیم گیری نهایی تاثیرگذار خواهد بود.

حضانت دائم فرزند چه شرایطی دارد؟

معیار دادگاه برای سپردن فرزند به یکی از والدین داشتن قدرت مالی کافی و تعهد جهت تامین منافع فرزند است. لذا زن و شوهر در طلاق توافقی می‌توانند در مورد برعهده گرفتن حضانت فرزند خود به تفاهم رسیده و حضانت دائمی وی را به یکی از والدین بسپارند. در مواقعی زن به شرط بخشیدن مهریه خود حضانت دائم فرزند را بر عهده گرفته و در مواردی استطاعت مالی پدر موجب این حضانت خواهد شد.

توجه داشته باشید چنانچه پدر یا مادر حضانت دائمی فرزندش را عهده دار شود اما به هر دلیلی قادر نباشد تا حقوق فرزند خود را رعایت کند، والد دیگر می‌تواند در اینباره به دادگاه شکایت کرده و با ارائه مدارک قانونی حق حضانت دائم را باطل نماید.

حضانت فرزند در صورت فوت پدر بر عهده چه کسی است؟

با استناد به ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی حقوق فرزند می توان گفت در صورت فوت یکی از والدین حضانت فرزند به والد دیگری که در قید حیات است داده می‌شود. به همین ترتیب چنانچه پدر فوت کند و برای خود جانشینی مشخص نکرده باشد که مسئولیت حضانت فرزندان را عهده دار شده و قیم آن ها شود، همچنان در صورت زنده بودن مادر حضانت فرزند به مادر سپرده خواهد شد.

لذا حضانت فرزند پس از فوت پدر، جد پدری که ولایت دارد و یا قیمی که از طرف پدر مشخص شده حق حضانت ندارند بلکه حضانت تنها با مادر فرزندان است.

حق ملاقات بعد از طلاق برای فرزندان به چه صورت است؟

ارتباط فرزند با والدین در صورت جدایی آنها بسیار مهم است. هر یک از والدین پس از طلاق سهم مشخصی در تربیت و نگهداری فرزندان خود به عهده دارند. به همین خاطر ملاقات فرزند با والدی که حضانت وی را متقبل نشده، مساله حائز اهمیتی است.

در حالت کلی هر یک از والدین درباره زمان و مکان ملاقات با فرزند به توافق می رسند. در غیر این صورت، دادگاه تصمیم گیرنده خواهد بود.

مطابق با ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی، چنانچه والدی که حضانت فرزند خود را عهده دار شده است، در هنگام مطالبه اشخاصی که به صورت قانونی حق مطالبه دارند، امتناع کند، به ۳ تا ۶ ماه حبس یا جریمه نقدی مجازات خواهد شد.

حق ملاقات با فرزند و حضانت فرزند چه تفاوت هایی با یکدیگر دارد؟

 

همان طور که اشاره شد، حق حضانت فرزند با ملاقات دارای تفاوت های عمده است. پس از طلاق یکی از زوجین می بایست حضانت فرزند را بر عهده بگیرد و چنانچه طلاق توافقی باشد، دادگاه با احترام به توافقات زوجین اجازه می دهد تا خودشان تصمیم گیرنده حضانت فرزندشان باشند. ولی چنانچه طلاق به صورت توافقی نباشد و زن و شوهر بر سر موضوع حضانت فرزند اختلاف داشته باشند، می بایست طبق قانون سن حضانت پیش بروند.

ولی حق ملاقات ارتباطی با این مساله ندارد که حضانت با کدام یک از والدین است و هر یک از والدین نسبت به آن محق می باشند.

برای مثال فرض کنید زن و شوهر صاحب دختری ۵ ساله باشند و از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند. در صورتیکه حضانت فرزند با مادر باشد، همچنان پدر ایشان این حق را دارد که نسبت به نظر دادگاه و مصلحت فرزند یک یا دو روز در هفته فرزند خود را ملاقات نماید.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله حقوق فرزند توضیح داده شد، تربیت، حضانت، آموزش، نفقه و ملاقات با والدین از اساسی ترین حق و حقوق فرزند پس از طلاق به شمار می آید.

از سری حقوق فرزند، حق نفقه بر عهده پدر است و پس از فوت پدر، این مسئولیت بر عهده مادر خواهد بود. همچنین در صورتیکه والدی که حضانت فرزند را بر عهده گرفته، مانع از ملاقات والد دیگر با فرزند خود شود، مجازاتی برای وی در نظر گرفته می شود.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون حقوق فرزند پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.

 

گروه وکلای عدل ایرانیانبا سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسیپرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی از جمله دعاوی خانواده می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

مطالب مرتبط:

گرفتن حضانت فرزند دختر و پسر پس از طلاق

نفقه فرزند و قوانین مرتبط با آن + مبلغ نفقه فرزند در سال جدید

نفقه فرزند بعد از فوت پدر را چه کسی پرداخت می کند ؟

حضانت فرزند و نکات قانونی مربوط به آن پس از جدایی والدین