به طورکلی چک سندی ضمانت شده با تعهد پرداخت وجه مشخص شده در زمان معین به شمار می آید. اما در مواردی برخی افراد با مساله دریافت مبلغ چک برگشتی مواجه می‌شوند.
واضح است که صادر کننده چک وظیفه دارد چک خود را در تاریخ مقرر وصول نماید. لذا در صورت وجود نداشتن مبلغ کافی در حساب شخص، براساس قوانین، چک برگشت خواهد خورد که در اصطلاح به آن چک بی محل گفته می شود.
به همین دلیل روش های قانونی متفاوتی برای وصول چک برگشتی پیش بینی شده است که آشنایی با آنها برای هر شخص ضروری است. بنابراین در مقاله پیش رو قصد داریم، ضمن معرفی بهترین راه وصول چک برگشتی، به کلیه سوالات شما در اینباره پاسخ دهیم.
مطالعه پیشنهادی : صفر تا صد آشنایی با چک و سفته
بانک ها موظف می باشند تا با مراجعه دارنده چک، هویت دقیق و درست وی را به همراه تاریخ مراجعه در پشت چک ذکر نمایند. به همین ترتیب بانک ها می بایست چنانچه صادر کننده چک در تاریخ سررسید آن، به اندازه وجه درج شده در چک نزد بانک محال علیه، وجه نقد داشته باشد و چک نیز به روش قانونی صادر شده باشد، مبلغ آن را به دارنده بپردازد.
در صورتیکه شرطی برای پرداخت وجه چک بر روی آن درج شده باشد، بانک این شرایط را در نظر نخواهد گرفت.
اگر امضای ثبت شده بر روی چک با نمونه امضای صادر کننده نزد بانک تطبیق نداشته باشد و یا در متن چک، خط خوردگی یا اختلاف وجود داشته باشد، بانک از پرداخت وجه چک خودداری خواهد کرد.
پرداخت نکردن وجه چک به هر علتی، همچون فقدان یا کسری موجودی یا عدم تطابق امضاء و وجود خط خوردگی، برای شخص صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک محال علیه به درخواست دارنده چک را به دنبال خواهد داشت.
علاوه براین بانک محال علیه فقط در تاریخ سررسید می تواند نسبت به پرداخت مبلغ چک اقدام نماید و قبل از این موعد، چک قابل وصول نیست؛ با این وجود مراجعه به بانک بعد از تاریخ سررسید مانعی ندارد.
در صورتیکه صادرکننده چک مبلغی کمتر از مبلغ ذکر شده در آن، موجودی داشته باشد، در صورت درخواست دارنده چک، بانک مبلغ موجودی را به وی پرداخت نموده و برای باقی مانده آن گواهی عدم پرداخت صادر می نماید. اما دارنده مجاز می باشد مبلغ کمتر را متقبل نشده و برای دریافت کل مبلغ چک، گواهی عدم پرداخت دریافت نماید.
به طور کلی وصول چک برگشتی به کمک یکی از روش های زیر امکان پذیر خواهد بود که هریک در ادامه مقاله توضیح داده خواهند شد:
یکی از بهترین روش های وصول چک برگشتی استفاده از روش کیفری است. به این طریق شخص با مراجعه به دادگاه موظف می باشد تا طی مدت شش ماه بعد از تاریخ وصول چک، آن را برگشت زده تا بتواند نسبت به مراحل بعدی اقدام نماید.
در صورتیکه شخص در این بازه زمانی شش ماهه گواهی عدم پرداخت وجه چک را دریافت نکند، دیگر مجاز نمی باشد چک را به این روش وصول کند.
توجه داشته باشید که در روش کیفری، شخص تنها قادر می باشد تا از صادر کننده چک شکایت کند. به این معنا که امکان شکایت از ضامن و ظهر نویس چک وجود ندارد.
همچنین بعضی از چک‌ها همچون: چک های سفید امضا، بدون تاریخ، مشروط، موعددار و چک تضمین را نمی‌توان به این روش وصول کرد.
به طور کلی مسئولیت چک های صادره بر عهده بانک هایی است که بر اساس قوانین ایران در داخل کشور تاسیس شده اند و همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم سند لازم الاجراست. بنابراین اجرای آنها در اداره ثبت اسناد امکان پذیر است.
به منظور صدور اجرائیه، ارائه اصل چک و اصل گواهی عدم پرداخت صادره از جانب بانک محال علیه به اداره ثبت الزامی می باشد. بنابراین اگر چک به دلیل کسری موجودی صادرکننده برگشت بخورد و دارنده اصل چک را به بانک محال علیه ارائه نماید، گواهی عدم پرداخت صادره جانشین اصل چک می شود.
همچنین توجه داشته باشید در صورتیکه دلیل صدور گواهی عدم پرداخت، عدم تطابق امضای درج شده در چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک باشد، جهت وصول وجه چک از اداره ثبت، نمی توان تقاضای صدور اجرائیه نمود. لذا اقامه دعوا تنها در محاکم دادگستری امکان پذیر می باشد.
به طور کلی اداره ثبت صالح به منظور صدور اجرائیه، اداره ثبت محل وقوع بانک محال علیه در نظر گرفته شده است. لذا بانک محال علیه همان شعبه ای است که صادرکننده چک در آن حساب داشته است.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که اداره ثبت محل وقوع شعبه ای که اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت نموده است، در مورد صدور اجرائیه صلاحیتی ندارد. بنابراین در مورد چک های صادره عهده شعب بانک های ایرانی که در خارج از کشور قرار دارند، اداره ثبت تهران صالح در نظر گرفته شده است.
یکی دیگر از بهترین روش های وصول چک برگشتی، استفاده از روش حقوقی است. با استفاده از این طریق شخص موظف می باشد که طی مدت ۱۵ روز، ۴۵ روز یا ۴ ماه از هنگام صدور چک، نسبت به دریافت گواهی عدم دریافت مبلغ چک از بانک اقدام نماید. در نظر گرفتن بازه های زمانی متفاوت برای دریافت این گواهی به محل صدور چک بستگی دارد.
به همین ترتیب شخص می بایست بعد از دریافت این گواهی به دادگاه‌های پیش بینی شده در حوزه ای که گواهی عدم پرداخت را دریافت کرده‌اند مراجعه کرده و دادخواست خود را علیه صادر کننده چک تنظیم نماید.
توجه داشته باشید، جهت تنظیم این دادخواست، پرداخت هزینه های مربوط به آن الزامی است. این مخارج به ازای یک میلیون تومان، پنج درصد و برای مبالغ بیشتر از آن دو درصد مبلغ چک در نظر گرفته شده است.
نکته حائز اهمیت اینکه پیگیری کلیه چک‌ها به روش حقوقی امکان پذیر است اما با انجام این روش ممکن است جنبه کیفری منتفی شده و شخص تنها قادر باشد تا به این طریق جهت وصول چک برگشتی استفاده نماید.
به طور کلی برگشت خوردن چک بنابر دلایل زیر اتفاق می افتد:
چنانچه با موارد ذکر شده در فوق روبرو شدید، می‌توانید چک را برگشت زده و اقدامات مورد نیاز همچون شکایت برای چک برگشتی را انجام دهید. برای این کار دریافت مشاوره از یک وکیل چک برگشتی می تواند مراحل ذکر شده را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهد.
یکی از مواردی که در شرایط برگشت چک به آن اشاره شد، دستور عدم پرداخت وجه چک است. بنابراین متقاضیان می‌توانند در هنگام مفقودی چک و جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات جدید، به کمک مراجع قانونی دستور عدم پرداخت وجه را دریافت نمایند.
با استناد به ماده ۷ قانون صدور چک در صورتیکه هر شخص نسبت به صدور چک بی محل و پرداخت نشدنی اقدام نماید، به روش های زیر مجازات خواهد شد:
همچنین اگر شخص اقدام به صدور چک‌های بلامحل بسیاری کرده باشد، مجموع مبالغ مندرج روی چک‌ها ملاک صدور حکم قرار خواهد گرفت.
به طور کلی هدف از در نظر گرفتن چک‌های صیادی نظم بخشیدن به نظام چک و جلوگیری از صدور چک‌های بی محل بود. بنابراین شخصی که در سامانه به عنوان مالک و دریافت کننده وجه چک مشخص شده است، تنها کسی است که حق وصول چک را دارد.
به همین ترتیب اگر مبلغ موجودی حساب شخص، از مبلغ چک کمتر باشد، این شخص می‌تواند از حساب‌های دیگر وی جهت تأمین موجودی چک استفاده نماید. با این وجود اگر در کلیه حساب‌های شخص مبلغ مورد نیاز برای تأمین وجه چک موجود نباشد، می‌توان چک را برگشت زده و با به همراه داشتن گواهی عدم پرداخت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمود.
همچنین اگر چک مشمول سه شرط ذکر شده نشود، دادگاه برای صادر کننده ابلاغیه ارسال نموده و شخص موظف می باشد تا طی مدت ۱۰ روز مبلغ چک را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت در این بازه زمانی با محکومیت‌های در نظر گرفته شده در قانون روبرو خواهد شد.
همانطور که اشاره شد با استفاده از روش‌های متفاوتی همچون مراجعه به دادگاه کیفری و حقوقی می‌توان کار وصول چک برگشتی را انجام داد. به طور معمول وصول چک برگشتی روندی زمان‌بر است که به علت عدم آشنایی افراد با مراحل و نحوه وصول چک برگشتی، برای آنها صرف هزینه و زمان بسیاری را به دنبال دارد.
امروزه چک‌های صیادی به جای چک‌های قدیمی مورد استفاده قرار گرفته و میزان صدور چک‌های بلامحل را به مقدار بسیاری کاهش داده اند. با این وجود چنانچه با مشکل عدم دریافت وجه چک روبرو شدید می‌توانید از وکلای متخصص چک برگشتی گروه وکلای عدل ایرانیان برای دریافت وجه چک مشاوره بگیرید. این اقدام سبب می‌شود که به روشی بهتر و موثر‌تر روند دریافت وجه را سپری کرده و حق و حقوق خود را دریافت کنید.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک وکیل پایه یک دادگستری مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالعه بیشتر:
آیا چک برگشتی حقوقی زندان دارد؟
رفع سوء اثر از چک برگشتی چیست و مراحل قانونی آن کدام است؟
آزمون وکالت آزمون وکالت یکی از پرطرفدارترین آزمون های حرفه ای و شغلی در زمینه…
شماره وکیل پایه یک دادگستری شماره وکیل پایه یک دادگستری : به طورکلی دسترسی به…
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…