یکی از روش های فسخ معاملات، بکارگیری حق فسخ های پیش بینی شده در قانون مدنی می باشد. خیار غبن در معامله ملک نیز، یکی از همین موارد به شمار می آید. مطابق با این حق، طرفین معامله می توانند با فسخ آن، به تعهدات قراردادی خود پایان داده و متحمل ضرر و زیان نشوند.
خیار غبن در کلیه معاملات از جمله معاملات ملکی، قابل استفاده است. با این وجود برقرار بودن شرایطی جهت اعمال آن، مورد نیاز است. به همین خاطر آشنایی طرفین معامله ملک، درباره جزئیات خیار غبن همچون شرایط، مراحل و نحوه انجام آن، الزامی است.
به همین دلیل، در مقاله پیش رو قصد داریم، ضمن ارائه تعریف روشنی از خیار غبن در معاماه ملک به کلیه سوالات شما پیرامون این موضوع پاسخ دهیم.
در شرایطی که شخصی، مال خود را کمتر از ارزش واقعی آن واگذار نماید و یا این که برای خرید کالایی، بیشتر از قیمت واقعی پرداخت کند، حق فسخ معامله را خواهد داشت که در علم حقوق به آن، خیار غبن می گویند.
به معنای دیگر می توان گفت، چنانچه یکی از طرفین معامله، دیگری را در ارزش گذاری واقعی مال خود فریب دهد، مغبون مجاز می باشد تا از حق فسخ قرارداد خود استفاده نماید.
یکی از رایج ترین معاملات در زمان حاضر، به معاملات ملکی مربوط می شود که به روش های بیع، رهن، اجاره و…. صورت می گیرد. در این گونه معاملات، امکان دارد که یکی از طرفین قرارداد، متوجه شود که در معامله متضرر شده و قصد بر هم زدن آن را داشته باشد. در این شرایط خیار غبن این فرصت را در اختیار شخص مغبون قرار می دهد تا با فسخ معامله، از ورود ضرر به خود جلوگیری نماید.
به همین ترتیب می توان گفت، خیار غبن در معامله ملک به صورت فرصتی است که به طرفین معامله اجازه می دهد تا قرارداد ملک را فسخ نمایند. به طوریکه در صورت وجود اختلاف قیمت بین ارزش واقعی معامله و ارزش در نظر گرفته شده برای ملک، حق فسخ قرارداد را به مغبون خواهد داد.
خیار غبن فاحش نیز یکی از خیارات مهم در قراردادها به شمار می آید که در شرایط تقلب فاحش قابل اعمال است. به این معنا که غبن، یعنی اختلاف بین ارزش معامله و قیمت بازار، فاحش است.
با استناد به ماده 416 قانون مدنی، نیز می توان گفت : “هر یک از طرفین قرارداد که در معامله غبن فاحش داشته باشد پس از علم به غبن حق فسخ معامله را دارا می باشند.”
به طور معمول اسقاط خیار غبن فاحش در قراردادها نیز با امضای قراردادی صورت می گیرد که عنوان “اسقاط کافه خیارات ولو خیار غبن فاحش” در آن ذکر شده است.
توجه داشته باشید، چنانچه شخصی در قرارداد اقدام به اسقاط خیار غبن فاحش در کلاهبرداری نکرده باشد و غبن فاحش صورت گرفته باشد، شخص مغبون همچنان مجاز می باشد با اعمال خیار غبن فاحش، معامله را به شکل یک جانبه فسخ نماید. البته این اختلاف می بایست آنقدر فاحش باشد که نتوان آن را نادیده گرفت.
نخستین شرط کاربرد خیار غبن این است که اختلاف قیمت معامله صورت گرفته، فاحش باشد و امکان نادیده گرفتن آن وجود نداشته باشد.
در ماده 417 قانون مدنی نیز بر این نکته تاکید شده است که: “غبن در صورتی فاحش می باشد که از نظر عرف قابل مسامحه نباشد.”
شرط دیگر استفاده از خیار غبن در معاملات ملکی، عدم آگاهی شخص مغبون از قیمت واقعی ملک، در زمان معامله است. لذا، چنانچه این شخص نسبت به ارزش واقعی ملک آگاه باشد، اما همچنان حاضر به انعقاد معامله شده باشد، امکان استفاده از حق فسخ وجود ندارد.
براساس ماده 418 قانون مدنی نیز می توان گفت: “در صورتیکه مغبون در زمان عقد قرارداد به قیمت عادله آگاه باشد خیار فسخ نخواهد داشت.”
علاوه بر موارد فوق براساس ماده 420 قانون مدنی، استفاده از خیار غبن پس از آگاهی نسبت به آن فوری است و گذر زمان باعث اسقاط خیار فسخ خواهد شد.
اسقاط خیار غبن در معامله ملک در صورتی امکان پذیر است که شرایط اعمال خیار غبن از جانب شخص متضرر رعایت نشود. مثلا، اگر مغبون به محض اطلاع از غبن، برای فسخ معامله اقدام ننماید. بنابراین اینگونه برداشت می شود که شخص متضرر، نسبت به انجام این معامله رضایت دارد.
نوع دیگر اسقاط خیار غبن در معامله ملک، به توافق طرفین مربوط می شود. براساس ماده 421 قانون مدنی، اگر شخصی که طرف مقابل خود را فریب داده است، اختلاف قیمت را پرداخت نماید، این عمل باعث اسقاط خیار غبن نخواهد شد، اما در صورتیکه مغبون راضی به دریافت این مبلغ شود، خیار غبن او ساقط خواهد شد.
همانطور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد، خیار غبن از جمله اختیاراتی است که برای فسخ معامله به طرفین قرارداد داده می شود. این خیار در شرایطی قابل اعمال می باشد که قیمت مورد معامله و ارزش واقعی آن دارای اختلاف فاحش باشند. لذا شخص مغبون حق بر هم زدن معامله را خواهد داشت. اگر مشکلی درباره موارد دعاوی مربوط به خیار غبن دارید وکیل ملکی می‌تواند به شما کمک کند
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون خیار غبن و شرایط اعمال آن پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان13 و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک وکیل پایه یک دادگستری مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
مطالعه بیشتر:
آزمون وکالت آزمون وکالت یکی از پرطرفدارترین آزمون های حرفه ای و شغلی در زمینه…
شماره وکیل پایه یک دادگستری شماره وکیل پایه یک دادگستری : به طورکلی دسترسی به…
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…