به طور کلی، در شرایطی که شخصی ورشکسته شود و اموال و دارایی هایش برای پرداخت طلب همه طلبکاران کافی نباشد، این اموال در بین طلبکاران به نسبت طلب و سهم طلبکاران تقسیم می شود. به این عمل غرماءکردن می گویند.
مثلا اگر شخص ورشکسته، تنها صد میلیون تومان دارایی داشته باشد و دو طلبکار با طلب هریک به ترتیب، هشتاد و شصت میلیون تومان به او رجوع کنند، در این شرایط از این صد میلیون در دسترس، شصت میلیون سهم طلبکاری خواهد شد که هشتاد میلیون طلب داشته و چهل میلیون نیز به طلبکاری پرداخت می شود که مبلغ طلبکاری اش شصت میلیون بوده است. در اصلاح حقوقی به این فرآیند، غرما کردن گفته می شود.
در این مقاله سعی شده است تا با ارائه تعریف روشنی از ورشکستی و انواع آن اطلاعاتی جامع درباره غرماء کردن، در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
با وجود شرایط اقتصادی کنونی و با در نظرداشت توسعه و رواج شرکت ها و افزایش فعالیت های اقتصادی و تجاری، احتمال ورشکستگی شرکت ها نیز رو به افزایش رفته است. به همین دلیل شناخت کافی از قوانین و مقررات ورشکستگی نیز امری الزامی است.
به دلیل اهمیت این مساله در مقاله پیش رو درصدد بیان کلیات مربوط به انواع ورشکستگی و انجام غرماء و شرایط آن هستیم. بنابراین بهتر است در ابتدا به امور ورشکستگی مطابق با قانون تجارت بپردازیم:
مطابق با نص ماده 404 قانون تجارت، دادگاه بعد از اعلام صدور حکم ورشکستگی و یا حداکثر در بازه زمانی پنج روز از صدور حکم، شخصی را به سمت مدیر تصفیه و براساس ماده 427 قانون تجارت، شخصی دیگر را تحت عنوان عضو ناظر مشخص می کند.
عضو ناظر و مدیر تصفیه، به منظور تامینی به دعوت بستانکاران و بدهکاران ورشکسته اداره اموال و وصول مطالبات ورشکسته، فروش اموال ورشکسته، تقسیم دارائی ورشکسته بین بستانکاران و بالاخره اعلام خاتمه ورشکستگی اقدام می نمایند.
مطابق با ماده 434 قانون تجارت:
دادگاه عضو ناظر را مسئول می کند تا از تمام دارایی های شخص ورشکسته به سرعت صورت برداری کند. در صورتیکه مدت صورت برداری از دارایی شخص بیشتر از یک روز طول بکشد عضو ناظر نسبت به مهر و موم اموال اقدام می نماید.
توجه داشته باشید چنانچه شرکت ورشکسته به شکل تضامنی نسبی یا مختلط اداره شود اموال شخصی شرکا ضامن مهر و موم نمی شود مگر اینکه حکم ورشکستگی شرکا نیز به شکل حکم جداگانه یا ضمن حکم ورشکستگی شرکت صادر شود.
مدیر تصفیه نیز صورت برداری از طلبکاران احتمالی ورشکسته را به عهده دارد. در شرایطی که شخص ورشکسته از ارائه صورت دارایی خود به مدیر تصفیه امتناع نماید، مطابق با ماده 449 قانون تجارت عمل خواهد شد.
توجه داشته باشید تشخیص مطالبات بستانکاران می بایست در مدت زمان سه روز از تاریخ پایان مهلت انتشار آخرین آگهی در روزنامه آغاز گشته و بدون توقف در محل و زمانی که عضو ناظر تعیین کرده است ادامه داشته باشد.
به صورت کلی بستانکاران شامل چهار دسته می شوند که در ادامه به توضیح هر یک، از جمله بستانکاران عادی که به عنوان غرماء شناخته می شوند خواهیم پرداخت.
طلبکارانی که دارای رهینه منقول می باشند و یا در ازای طلب خود مال منقولی از تاجر دریافت کرده اند.
مشخصات این افراد تنها در صورت غرما ثبت می شود به این معنا که این افراد می توانند کلیه طلب خود را که البته درستی آن تایید شده، از اموال تاجر ورشکسته دریافت کنند. بنابراین نیازی نیست که در لیست غرما وارد شوند.
مدیر تصفیه نیز مجاز است تا هر زمانی که بخواهد با اجازه عضو ناظر طلب بستانکاران ذکر شده را پرداخت کند.
چنانچه مورد وثیقه فک نشود مدیر تصفیه می بایست با نظارت دادستان و با حضور مرتهن این اموال را بفروشد.
طلبکارانی که دارای رهینه غیر منقول هستند نیز نسبت به دریافت طلب اولویت دارند. واضح است که پیش از پرداخت طلب این افراد که در ازای طلب خود مال غیر منقول تاجر ورشکسته را تصرف کرده اند، اجازه خلع ید وجود ندارد.
به همین ترتیب می بایست از وجوه حاصل از فروش اموال غیر منقول طلب طلبکاری که رهینه غیر منقول دارد پرداخت شود. همچنین بر اساس قانون 518 قانون تجارت، در صورتی که حاصل فروش مزبور برای پرداخت طلب مرتهن کافی نباشد نسبت به بقیه طلب جز غرما معمولی به حساب می آید.
به همین خاطر از وجوهی که برای غرما در نظر گرفته شده است حصه می برد. البته به شرط آنکه طلب این شخص تصدیق شده باشد.
مطابق با ماده 58 قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی بستانکاران با حق رجحان در لیست زیر طبقه بندی شده اند.
گروه اول:
گروه دوم:
طلب افرادی که مال آنها به صورت ولایت یا قیومت تحت اداره ورشکسته می باشد نسبت به مقداری که ورشکسته از نظر ولایت و یا قیومت مدیون شده باشد.
گروه سوم:
پرداخت حقوق پزشک و دارو فروش و مخارجی که به منظور مداوای مدیون و خانواده اش در مدت سال قبل از توقف مصرف شده است.
گروه چهارم:
بستانکاران عادی شامل افرادی هستند که دارای حق وثیقه و یا حق رجحان نسبت به اموال و دارایی شخص ورشکسته نیستند. بنابراین واضح است طلب این بستانکاران بعد از ادعای مطالبات با حق وثیقه یا حق رجحان از باقی مانده اموال شخص ورشکسته و به نسبت طلب آنان پرداخت می گردد.
این در شرایطی است که اموال ورشکسته برای پرداخت همه بدهی هایش کفایت نکند. در این شرایط دارایی این شخص در بین طلبکاران به نسبت طلب و سهم طلبکاران تقسیم می گردد که به آن غرماء کردن می گویند.
بعد از صادر شدن حکم ورشکستگی شخص و شناسایی طلبکاران حقیقی وی با هدف مدارا و همراهی در بین تاجران و طلبکاران نام برده در شرایط قانونی قرارداد ارفاقی منعقد می شود. مطابق با این قرارداد طلبکاران از دریافت بخشی از طلب خود از شخص ورشکسته صرف نظر می کنند و الباقی را با ترتیب مشخصی دریافت می کنند.
همچنین به این شخص مهلت می دهند که بنگاه تجارتی خود را بازسازی کرده و در زمان سوددهی باقی مانده بدهی خود را بپردازد. تاجر ورشکسته نیز موظف است تا نسبت به مراتب فوق متعهد شود.
بعد از رسیدگی به مطالبات طلبکاران عضو ناظر با استناد به ماده 476 قانون تجارت موظف است تا از تمامی بستانکارانی که طلب این افراد تشخیص و مورد تایید قرار گرفته است، در مدت زمان هشت روز از تاریخی که مشخص شده است به وسیله مدیر دفتر دادگاه صادرکننده حکم دعوت را تنظیم نماید. همچنین در این مجمع که تحت ریاست عضو ناظر تشکیل شده است بجز طلبکاران یا وکیل ثابت الوکاله این افراد، تاجر ورشکسته نیز می بایست شخصا حضور داشته و در مذاکرات نیز شرکت کند.
بر اساس ماده 492 قانون تجارت قرارداد ارفاقی در شرایط زیر باطل خواهد شد:
بنابراین در مواردی امکان فسخ قرارداد ارفاقی وجود دارد:
نتیجه گیری
همانطور که در این مقاله ذکر شد مطابق با قانون تجارت برای پرداخت طلب تاجران ورشکسته اولویت هایی در نظر گرفته شده است. به همین ترتیب به انواع بدهکاران و شیوه پرداخت بدهی این افراد پرداختیم.
در این دسته بندی به بستانکاران عادی نیز اشاره شد که برای پرداخت بدهی این افراد از غرماء استفاده می شود. به طوریکه در شرایطی که شخصی ورشکسته شود و اموال و دارایی هایش برای پرداخت طلب کلیه طلبکاران کافی نباشد، این اموال در بین طلبکاران به نسبت طلب و سهم طلبکاران تقسیم می شود که به این عمل غرماءکردن می گویند.
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده اند تا به کلیه سوالات شما پیرامون انواع طلبکاران و غرماء پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی کنند.
شماره وکیل پایه یک دادگستری شماره وکیل پایه یک دادگستری : به طورکلی دسترسی به…
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…
مرحله دادرسی چیست؟ مرحله دادرسی به‌عنوان یکی از اصلی ترین مفاهیم حقوقی، تاثیری بسیار موثر…