به طور کلی قانون قضایی برای موارد مختلفی که باعث آسیب و زیان به جان و مال افراد دیگر باشد، مجازاتی را در نظر گرفته است که به مطالبه خسارت مربوط می شود.
به همین ترتیب هر ضرری که به شکل مادی و یا معنوی باشد، نیازمند مطالبه خسارت است و می‌بایست روند قانونی آن طی شود. مسئولیت جبران خسارت ایجاد شده می‌بایست از جانب خوانده صورت گیرد و مسئولیت یا تعهد آن بر عهده حاکم است. بنابراین خوانده موظف به پرداخت مطالبه و حق خواهان، به صورت تمام و کمال است. معمولا موارد این چنینی جز دسته دعاوی حقوقی است و وکیلی که آن را بررسی می‌کند وکیل حقوقی نامیده می‌شود.
به دلیل اهمیت موضوع مطالبه خسارت، در مقاله پیش رو قصد داریم ضمن معرفی انواع خسارت و نمونه دادخواست آن، به کلیه پرسش های شما در اینباره پاسخ دهیم.
قوانین قضائی به منظور پیگیری موارد بسیاری که باعث ضرر و زیان به جان یا مال دیگران می شود، مجازاتی را پیش بینی کرده است که با عنوان جرم ارتکابی شناخته شده و براساس قانون یک تعهد محسوب می شود.
این تکلیف قانونی در شرایطی برای شخص لازم الاجرا خواهد بود، که مجرم عمداً یا سهواً عملی را انجام دهد که باعث ضرر و زیان به دیگری شود. این زیان می تواند آسیب به سلامتی، مال، آزادی، حیثیت یا شهرت تجاری و یا هر حق دیگری شود.
به همین ترتیب می توان گفت، خسارات وارده به افراد به هر نوعی، مشمول قانون دعوای مطالبه خسارت خواهد شد که می بایست مطابق با قانون صورت گیرد.
به طور کلی هر خسارتی که دارای جنبه مادی یا معنوی باشد، نیازمند تنظیم دادخواست مطالبه خسارت خواهد بود و می بایست اقدامات قانونی آن احراز شود.
توجه داشته باشید مسئولیت جبران این خسارت بر عهده خوانده می باشد و دادگاه وظیفه رسیدگی به آن را بر عهده دارد. با این شرایط، خوانده می بایست به صورت تمام و کمال حق و حقوق مدعی را پرداخت نماید.
مطابق با قانون، در خسارات قابل مطالبه، مدعی حق دارد به صورت همزمان در روند دادرسی و یا مستقلا به منظور جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تأخیر در انجام وظیفه یا عدم اجرای وظیفه شکایت نماید.
علاوه براین، متقاضی می تواند در صورت عدم تسلیم دعوی یا تأخیر در تحویل، به علت اتلاف مال، از خوانده تقاضای غرامت داشته باشد. همچنین فرد خوانده مجاز می باشد تا از خواهان برای جبران خسارت شکایت کرده و مدعی شود که شاکی به طور عمد در جریان روند دادرسی به او خسارت وارد کرده است.
به همین ترتیب، انواع دعوای مطالبه خسارت به دو بخش کلی قابل تقسیم است: ضرر و زیان قراردادی و خسارت قهری. لذا حق خسارت ناشی از مسئولیت خصوصی افراد با در نظر داشتن یکی از موارد ذکر شده در لیست زیر است که در ادامه مقاله به تفصیل توضیح داده شده است.
یکی از انواع مطالبه خسارت، به غرامت و ضرر قهری اشاره دارد. این نوع خسارات نقطه مقابل خسارت قراردادی محسوب می شود. به این معنا که هیچ گونه توافقی میان طرفین در این باره وجود ندارد.
به معنای دیگر در صورتیکه قراردادی میان دو نفر منعقد نشود و یکی عمداً یا سهواً به دیگری ضرری وارد کند، دعوای مطالبه خسارت قهری مطرح می شود.
این نوع مطالبه برای خسارت و ضرر و زیان های گسترده ای کاربرد دارد. این نوع جرایم به عنوان جرایم کیفری شناخته می شود و در نهایت با مجازات مجرم همراه خواهد بود. اما درصورتیکه خسارت مادی یا معنوی اعم از جرایم عمدی یا غیر عمدی به شخص وارد شود، عامل آن خسارات دارای مسئولیت مدنی است و به دنبال آن موظف به جبران خسارت است.
همانطور که از عنوان این نوع از خسارت مشخص است این مطالبه با توافق طرفین صورت می گیرد. لذا، در صورتیکه یکی از طرفین با خودداری از انجام تعهدات خود در قرارداد، باعث بروز خسارتی به شخص مقابل شود، این شخص حق دارد که خسارت ناشی از قرارداد را در دادگاه مطالبه کند.
این نوع از مطالبه نیازمند قرارداد معتبر، اصولی و لازم الاجرا است. لذا هر خسارتی که بر شخص مقابل وارد می شود، ناشی از نقض این قرارداد و تعهدات قراردادی آن نمی باشد.
همچنین در موعد فسخ قرارداد یا بر اساس قرارداد جداگانه دیگری، تعیین خسارت ناشی از تأخیر در انجام یا عدم اجرای تعهدی که از آن با عنوان مسئولیت یاد می شود، امکان پذیر است.
با استناد به ماده 230 قانون مدنی در اینباره می توان گفت:
چنانچه در معامله مشخص شود که متخلف در صورت تخلف می بایست خسارت وارده را پرداخت نماید، قانونگذار حق ندارد او را کمتر یا بیشتر از حد تعیین شده مجازات نماید. لذا تعیین مسئولیت تخلف از تعهدات قراردادی براساس مواد 10 و 230 قانون مجازات اسلامی دارای اعتبار بوده و طرفین قرارداد ملزم به رعایت آن می باشند.
از متداول ترین دعاوی خسارت ملکی می توان به خسارات وارده به اموال ناشی از گودبرداری و ساخت و ساز غیرقانونی در محله اشاره کرد. در مواقعی این آسیب ها باعث تخریب کامل یا جزئی ساختمان های اطراف نیز خواهد شد.
جبران خسارات ناشی از چنین مواردی به شیوه های پرداخت خسارت عادلانه، جبران ضرر و زیان ها و بازسازی املاک صورت می گیرد.
در این نوع از دعاوی می بایست با دریافت نظر کارشناس مقدار خسارت وارده محاسبه شده و منشأ خسارت به طور کامل تعیین شود. اثبات وجود رابطه سببیت بین تقصیر عامل آن و منشأ، یکی از خصوصیات اصلی این نوع از دعاوی به شمار می آید.
به طور کلی در نظر داشتن نکات حقوقی زیر در طرح دعوای مطالبه خسارت الزامی است:
در نظر داشته باشید، امکان دارد دعوای مطالبه خسارت به شکل جداگانه و یا در ضمن طرح دعوای حقوقی دیگر تنظیم شود. به همین ترتیب در مواردی که خسارت در ضمن اقامه یک دعوای دیگر درخواست شود، لزومی به پرداخت هزینه دادرسی جداگانه ندارد.
به معنای دیگر، خواهان این دعوا می بایست ثابت کند که به دلیل رفتار غیرمجاز خوانده، به وی ضرر و زیان وارد شده است.
به معنای دیگر، در دعوای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه همین که خواهان ثابت کند که خوانده دین خود را پرداخت نکرده است، می‌تواند خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه نماید.
همچنین، در صورتیکه در یک قرارداد وجه‌التزام پیش‌بینی شود، خواهان دعوا حق دارد تا به صِرف عدم‌اجرای تعهد قراردادی از جانب شخص مقابل، وجه‌التزام را که نوعی خسارت ناشی از عدم‌اجرای تعهد قراردادی محسوب می شود، مطالبه نماید. در این صورت، خواهان تنها می بایست اثبات نماید که شخص مقابل او، به تعهد قراردادی خود عمل نکرده است و دلیلی ندارد که ثابت کند در اثر اجرا نشدن تعهد قراردادی، به وی خسارتی وارد شده است.
دادگاه حقوقی، مرجع صالح رسیدگی به دعوای مطالبه خسارت است. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، در پرونده‌های کیفری، شاکی حق دارد ضرر و زیان ناشی از جرم را نیز درخواست نماید.
براساس مواد ۱۵ و ۱۶ قانون آیین دادرسی کیفری، چنانچه شاکی قصد مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را داشته باشد، می‌تواند دادخواست مربوطه را تنظیم کرده و آن را تا قبل از اعلام ختم رسیدگی به دادگاه کیفری ارائه نماید. لذا، دعوای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم، هم در دادگاه کیفری و هم در دادگاه حقوقی قابل مطالبه است.
در صورت مطالبه خسارت از مجرم به همراه داشتن مدارک زیر الزامی است:
در صورتیکه بخواهید، خسارت وارد شده به خود را از شخص مجرم مطالبه نمایید، می بایست دادخواستی را مبنی بر مطالبه خسارت تنظیم نمایید.
این دادخواست دارای شرایطی است که برای تنظیم آن می بایست نسبت به مفاد آن آگاهی داشته باشید. به همین خاطر در ادامه مقاله نمونه دادخواستی مبنی بر مطالبه خسارت آورده شده است.
خواهان: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، نام پدر، سن، شغل، محل اقامت، تلفن تماس.
خوانده: نام و نام خانوادگی، شماره ملی، نام پدر، سن، شغل، محل اقامت، تلفن تماس.
وکیل: در صورت استفاده از وکیل، مشخصات کامل وی.
در این بخش از دادخواست می بایست موضوع و خواسته اصلی دعوا آورده شود.
در این بخش از دادخواست می بایست دلایل و منضمات اثبات کننده دعوا نظیر هرگونه سند، شهادت شهود و… به دادخواست ضمیمه گردد.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی ……
احتراما به استحضار می‌رساند: …….
در این مقالع انواع خسارت و روش های مطالبه آن معرفی شد. توجه داشته باشید که مطالبه خسارت نیز همچون دعاوی دیگر دارای اهمیت و حساسیت بسیاری است. به همین خاطر به منظور انجام آن حتما می بایست که از یک وکیل باتجربه و متخصص مطالبه خسارت مشاوره بگیرید. در غیراین صورت، امکان اتلاف زمان و هزینه بسیاری وجود دارد.
لازم به ذکر است که خسارت وارده می تواند به صورت های مادی یا معنوی باشد و در مواردی که تعهد یا مسئولیتی برای شخص به همراه داشته باشد، قصور در انجام آن ها باعث ضرر و زیان هایی می شود که خواهان نسبت به آن درخواست قانونی را گزارش داده و خوانده موظف به جبران و پرداخت حق مطالبه است. در این مواقع دریافت مشاوره از یک وکیل باتجربه دارای اهمیت بسیاری است.
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون انواع مطالبه خسارت پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوق شما را همراهی نماید.
آزمون وکالت آزمون وکالت یکی از پرطرفدارترین آزمون های حرفه ای و شغلی در زمینه…
شماره وکیل پایه یک دادگستری شماره وکیل پایه یک دادگستری : به طورکلی دسترسی به…
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…