گواهی رشد چیست و چگونه صادر می گردد؟

یکی از اسنادی که نشان دهنده و اثبات کننده بلوغ عقلی فرد می باشد گواهی رشد است که عموما پس از انجام تحقیقات و جلب نظر کارشناس تخصصی صادر می گردد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

گواهی رشد چیست؟

به طور کلی قانون سن خاصی را برای تشخیص اهلیت اشخاص معین نموده است. این سن برای دختر نه سال قمری و برای پسر پانزده سال قمری در نظر گرفته شده است.

به عبارت دیگر، دختری که به سن ۹ سالگی رسیده و پسری که به سن ۱۵ سالگی رسیده باشد بالغ خواهد بود.

از نظر قانون نیز شخصی که به سن بلوغ رسیده باشد دارای اهلیت است و نیازی به وجود دو شرط دیگر یعنی عقل و رشد نمی باشد.

با این حال بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی صغیری که به سن بلوغ رسیده است برای تصرف خود در امور مالی باید رشد خود را اثبات کند.

به عبارت دیگر برای تصرف در امور غیرمالی نیازی به اثبات رشد نخواهد داشت، حال آنکه صرف رسیدن به سن بلوغ، وجود اهلیت او برای امور مالی را محرز نمی کند.

رشد به معنای این است که شخص توانایی استفاده و اداره اموال خود را به نحو عقلانی داشته باشد و از اموال خود به طرز صحیحی بهره برداری نماید.

برای اینکه صغیر، از حجر خارج شود، رسیدن به سن بلوغ شرط نیست بلکه باید رشد او نیز ثابت شود. بنابراین برای اینکه یک صغیر از حجر خارج شود و محجور محسوب نشود، می بایست بلوغ و رشد او احراز گردد.

 

 

به منظور صدور حکم رشد باید نکاتی را در نظر گرفت که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن رشد: در قوانین سنی به نام سن رشد وجود ندارد ولی با توجه به رویه عملی موجود، سن رشد ۱۸ سال می باشد و افراد بالغ زیر ۱۸ سال برای تصرف در امور مالی خود باید این دادخواست را انجام دهند.
• دادگاه صالح: درخواست صدور گواهی رشد باید در قالب دادخواست و به دادگاه خانواده محل اقامت درخواست کننده داده شود. لازم به ذکر است در شهرهایی که دفاتر خدمات قضایی وجود دارد باید از طریق این دفاتر اقدام شود.
• درخواست صدور حکم رشد دختر و پسر: نوع دادخواست صدور گواهی رشد دختر یا پسر با یکدیگر تفاوتی ندارد، ولی چون حکم رشد دختر کمتر از ۹ سال و پسر کمتر از ۱۵ سال صادر نخواهد شد بنابراین، فقط نسبت به سن بلوغ در آنها تفاوت وجود دارد.

 

مطالعه بیشتر : حکم رشد دختر برای ازدواج 

 

به این ترتیب، در صورتی که شخص برای تصرف در امور مالی خود نیاز به اثبات رشد خویش داشته باشد بایستی به دادگاه خانواده مراجعه و درخواست صدور گواهی رشد نماید. ادعای مزبور بعد از انجام تحقیقات و جلب نظر کارشناس تخصصی، در صورت اثبات منجر به صدور حکم خواهد شد.

افرادی که زیر 18 سال سن دارند و در پروسه انحصار وراثت، دریافت وام ازدواج، دریافت دیه، اجازه برای خروج از کشور و … قرار میگیرند میتوانند درخواست تعیین سن دهند.

احراز رشد و تعیین سن توسط پزشکی قانونی چگونه صورت می گیرد؟

یکی از خدماتی که سازمان پزشکی قانونی کشور در بخش کارشناسی انجام می دهد تعیین سن و صدور گواهی رشد است. این خدمت نیز مانند سایر خدمات با نامه ی صادره از مرجع قضایی توسط این سازمان ارائه می شود.

برای انجام این کار بایستی متقاضی با در دست داشتن نامه ی قضایی به یکی از مراجع پزشکی قانونی مراجعه نماید. البته در خصوص تعیین سن به استعلام مراجع ذیربط قضایی نیز پاسخ داده می شود.

عموما در مواقعی به تعیین سن نیاز است که اشخاص در خصوص سن تقویمی و شناسنامه ایی خود دچار مشکل هستند. معمولا چنین افرادی معتقدند که سنشان کمتر یا بیشتر از سن تقویمی یا شناسنامه ایی آنها است یا حتی برخی از مراجعین فاقد مدارک هویتی اند، مانند اتباع بیگانه و افرادبی سرپرست که شناسنامه یا مدارک هویتی ندارند.

در مورد تشخیص رشادت و اعلام نظریه کارشناسی در این زمینه، فرد از نظر رشد عقلی و جسمی معاینه و در نهایت بر اساس شرایط لازمی که بایستی احراز گردد حکم رشد توسط محاکم قضایی صادر می گردد.

تشخیص سن تقریبی فرد نیز بر اساس معاینه ی ظواهر و در صورت لزوم معاینه ی دندان پزشکی و رادیو لوژی وهمچنین بررسی شواهد و مدارک، برآورد خواهد شد و مراتب به مراجع ارسال خواهد گردید.

مراجع قضایی و ثبت احوال به عنوان دو مرجع معرفی کننده متقاضیان تعیین سن هستند.

چه مدارکی جهت درخواست صدور گواهی رشد لازم است؟

• شناسنامه و کارت ملی
• مدارک مثبت ادعای درخواست صدور حکم رشد( استشهادیه)
• فرم درخواست صدور حکم رشد

 

لغو حکم رشد

امکان لغو حکم رشد وجود دارد و فرد مدعی عدم رشد باید درخواست لغو حکم رشد را به دادگاه تقدیم کند . سپس با ارائه نامه ی دادگاه بررسی های مربوط و معاینات لازم در پزشکی قانونی صورت میگیرد و نتایج به دست آمده برای تصمیمات نهایی به مرجع قضایی فرستاده میشود .

دادگاه در صورت اثبات عدم رشد ، حکم رشد را لغو و حکم حجر صادر می کند و از آن پس با فرد غیر رشید مانند صغیر رفتار می شود و اجازه تصمیمات مستقل در امور و اجرای حقوق سلب می شود و ولی و قیم فرد می توانند طبق قانون عمل کنند.

 

به چه کسی صغیر میگویند ؟

صغیر یعنی کسی است که به سن بلوغ نرسیده است و هنوز کودک محسوب می شود. بر اساس قانون، افراد صغیر به دو دسته تقسیم می شوند :

1. صغیر غیر ممیز
   • صغیر غیر ممیز به کودک نابالغی گفته می شود که دارای قوه درک و تمییز نیست، زشت را از زیبا و سود را از زیان تشخیص نمیدهد و مجوز اجرای هیچ حقی از حقوق خود ( اعم از مالی و غیر مالی ) را به صورت مستقل ندارد و فاقد اراده ی حقوقی و قصد محسوب می شود .
2. صغیر ممیز
   • کودک نابالغی است که از قوه درک و تمییز نسبی و قابل قبولی برخوردار است و میتواند ضرر و نفع خود را تشخیص دهد.

 

جهت آشنایی با قوانین و دانستنی های حقوقی و کیفری صفحه اینستاگرام موسسه حقوقی عدل ایرانیان را دنبال کنید

 

 

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

 

مطالب مرتبط:

تجاوز جنسی و مجازاتی که در قانون برای آن تعریف شده است

طلاق و نکات قانونی که باید درباره آن بدانید

نفقه فرزند و قوانین مرتبط با آن

حضانت فرزند و نکات قانونی مربوط به آن پس از جدایی والدین