قرارداد مشارکت مدنی و نکات قانونی که باید درباره آن دانست

به طور کلی هنگامی که اشخاص حقیقی و یا حقوقی سرمایه خود را برای انجام کاری معین در زمینه فعالیت های تولیدی، بازرگانی، خدماتی و … برای مدت محدود و به قصد کسب سود و منفعت در اختیار دیگری قرار می دهند، میان طرفین نوعی قرارداد همکاری با عنوان قرارداد مشارکت مدنی شکل گرفته است. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

قرارداد مشارکت مدنی چیست؟

مطابق با آنچه در قانون مدنی کشور به آن اشاره شده است مشارکت مدنی به معنای درآمیختن سرمایه و دارایی‌ های نقدی یا غیر نقدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد به منظور انتفاع و تقسیم سود می‌باشد‫. از این روی این قرارداد برای مشارکت در موضوعات مختلف و گوناگونی از جمله تولیدی، بازرگانی، ساخت‌ و ساز، خدماتی و غیره می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. 

به عبارت دیگر می توان گفت قرارداد مشارکت مدنی قراردادی است که از طریق آن اشخاص حقیقی یا حقوقی سرمایه (مادی یا معنوی) خود را به صورت سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی و به صورت مشاع و برای انجام کاری معین در زمینه فعالیت های تولیدی، بازرگانی و خدماتی و … برای مدتی محدود و به قصد انتفاع بکار گرفته و در اختیار دیگری قرار می دهند.

انواع قرارداد مشارکت مدنی چیست؟

به طور کلی قرارداد مشارکت مدنی در زمینه های مختلفی کاربرد دارد ازجمله صادرات کالا، خدمات، تولید و فروش محصول، واردات کالا به قصد فروش، بازرگانی داخلی، احداث مسکن و انبوه سازی و واردات ماشین آلات، مواد اولیه و ابزار کار و غیره. اما  رایج ترین آنها در سه شکل مشارکت در ساخت، مشارکت مدنی با بانک و مشارکت مدنی خصوصی است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

• قرارداد مشارکت در ساخت

امروزه قرارداد مشارکت در ساخت از جمله قراردادهایی به شمار می رود که بسیاری از افراد جامعه با آن تا اندازه ای آشنایی دارند اما شناخت بیشتر در این زمینه به جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی کمک می کند.

قرارداد مشارکت در ساخت قراردادی است که بین یک یا چند مالک و یک یا چند سازنده منعقد شده و به واسطه آن بر سر ساخت ساختمانی با مشخصات معین توافق می‌کنند، در این قرارداد آورده و یا همان سرمایه مالک، زمینی است که ساختمان در آن ساخته می‌شود و سرمایه سازنده نیز هزینه‌ هایی است که در حین عملیات ساخت متحمل می‌شود و نهایتا هر کدام از طرفین مطابق توافقشان از سهمی از ساختمان ساخته شده بهر‌ه‌ مند می‌شوند. در این نوع مشارکت سازنده و مالک شریک خواهند شد و در آن مالک صاحب زمین بوده و سازنده سرمایه‌گذار و اقدام به ساخت‌وساز خواهد کرد.

لازم است به منظور جلوگیری از اختلافات و مشکلات بعدی در چنین قرارداد های نکاتی را مورد توجه قرار داد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:  

• قرارداد تا حد امکان شفاف و واضح نوشته شود و از جملات ساده و روان استفاده گردد.
• در متن قرارداد از الفاظ قانونی استفاده شود.
• پیش از امضای قرارداد یک بار سند مشارکت مدنی را به طور کامل از ابتدا به انتها خوانده و هر جای آن گنگ و نامفهوم بود در مورد آن توضیح بخواهید.
• هنگامی که طرف مقابل در مجلس عقد مشارکت مدنی حضور ندارد از امضا یک‌ جانبه آن خودداری کرده و سعی کنید همزمان با هم قرارداد را امضاء کنید.
• شخص سازنده باید توانایی کار ساخت و ساز را داشته و قبلا در این زمینه کار کرده باشد.
• در هنگام عقد مشارکت مدنی حتما وکیل شما در محل حضور داشته باشد و در صورت نبود وی قرارداد را برای او ارسال شده و در صورت تایید وی آن را امضا نمایید.
• در صورت لزوم در هنگام عقد مشارکت مدنی از شهود آگاه و قابل دسترس استفاده شود.
• در سند مشارکت مدنی حضور مستمر و نظارت بر پروژه ساخت پیش‌ بینی شود.
• زمان پایان ساخت پروژه تعیین شود و در صورت تخلف از این تاریخ تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
• در مورد ممنوعیت واگذاری ساخت پروژه افراد دیگر در سند مشارکت مدنی تعیین تکلیف شود.
• در سند مشارکت مدنی حتماً مصالح به کار رفته در ساخت تعیین شود.
• هزینه‌های جانبی همانند اشتراک برق، گاز، مالیات و … تعیین تکلیف شوند.

• قرارداد مشارکت مدنی با بانک

یکی دیگر از انواع قرارداد های مشارکت‌ مدنی، قرارداد مشارکت مدنی با بانک است. این قرارداد برای مواردی است که یک فرد می‌خواهد یک سرمایه‌گذاری انجام دهد و به تبع آن با دریافت سرمایه از بانک، بانک را نیز در سرمایه‌گذاری خود شریک کند. برای انعقاد این قرارداد اطلاعات هویتی، موضوع مشارکت، میزان سرمایه مورد نیاز، حداکثر مدت مشارکت، پیش‌بینی خرید، هزینه و فروش، سهم سود پیشنهادی متقاضی و وثیقه‌هایی که برای ضمانت حسن انجام کار باید به بانک سپرده شود، به بانک ارائه می‌گردد. بانک یا سایر موسسات مالی می‌توانند تا ۸۰ درصد کل سرمایه را در یک شرکت مدنی در اختیار بگیرند و همچنین فروش اقساطی سهم‌الشرکه نیز در این حالت امکان‌پذیر است.

پرداخت سهم الشرکه بانک در مشارکت مدنی نقدی صورت نمی‌پذیرد و در دفعات متعدد پرداخت می‌شود. همچنین در قرارداد مشارکت مدنی با بانک صرفا درصدی از سرمایه مذکور توسط بانک تامین می‌گردد و در اواخر هر سال، بانک، سود به دست آمده از شراکت را بین طرف مقابل و خود تقسیم می‌کند. این سود بسته به سرمایه هر دو طرف بین آنها تقسیم خواهد شد و بانک همانند دیگر سهامداران به نسبت سرمایه در سود شرکت سهیم می‏‌شود.

• قرارداد مشارکت مدنی خصوصی

مشارکت مدنی خصوصی نیز شکل دیگری از این قراردادها بوده که به وسیله آن یک طرف سرمایه مادی خود و طرف دیگر سرمایه معنوی خود را برای مشارکت در میان می‌گذارد. به این معنا که طرف اول به طور کامل سرمایه خود را وارد فعالیت مورد نظر می‌کند و طرف دوم مدیریت فعالیت مذکور را بر عهده می‌گیرد، در این حالت طرف اول را مالک و طرف دوم را عامل می‌نامند.

سرمایه این نوع مشارکت مدنی به صورت مساوی از طریق طرفین تامین می‌شود. مالک باید شش دانگ کامل ملک خود را بدون دریافت هیچ مبلغی در اختیار این قرارداد طبق زمان مشخص شده در آن قرار دهد. عامل به عنوان مدیریت داخلی این مشارکت مدنی در نظر گرفته خواهد شد و بابت مدیریت خود هیچ نوع حقوق و مزایایی را دریافت نخواهد کرد.

در پایان قرارداد مشارکت مدنی خصوصی طرفین می‌توانند نسبت به تمدید آن به توافق برسند. در نوع قرارداد باید زیان‎های ناشی از بحران اقتصادی بر اساس سهمیه سرمایه محاسبه می‌شود. لازم به ذکر است مالک می‌تواند به صورت شخصی یا دادن وکالت به وکیل قانونی خود بر روند اجرای قرارداد نظارت کند.

در این قرارداد عامل وظایف بسیاری بر عهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مدیریت مستمر و دائم بر روی این مشارکت
• افتتاح حساب جاری به نام طرفین قرارداد و در یکی از بانک‌های سطح کشور
• تمرکز کلیه پول‌های مشارکت در این حساب
• حفاظت از کلیه اموال موجود در محل قرارداد
• پرداخت سود سالیانه این مشارکت به مالک
• تحویل تمامی سود حاصل از این مشارکت در پایان قرارداد و یا فسخ آن به مالک با دریافت رسید کتبی
• تحویل ملک اصلی ذکر شده در قرارداد به مالک آن

شرایط و مقررات اعطای تسهیلات مشارکت مدنی چیست؟

عقد مشارکت مدنی از جمله عقودی به شمار می رود که به‌ موجب آن تسهیلات لازم در اختیار اشخاصی که در امر تولید اشتغال دارند قرار می‌گیرد. بانک موظف است قبل از اقدام به عقد قرارداد، عملیات موضوع مشارکت مدنی را در حد نیاز بررسی و اطمینان حاصل کند که اصل سرمایه و سود مورد انتظار در طول مشارکت مدنی قابل برگشت باشد. به همین دلیل بانک‌ ها در جهت گسترش فعالیت‌ های اقتصادی بخش‌ های مختلف تولیدی، قسمتی از سرمایه در گردش واحدهای مذکور را در قالب قرارداد مشارکت مدنی تامین می‌ نمایند. اعطای تسهیلات مشارکت مدنی در بخش‌های خصوصی، دولتی و تعاونی مجاز می‌باشد.

1. موضوع مشارکت باید مشخص باشد و اعطای تسهیلات مشارکت مدنی منوط به بررسی کارشناسی می‌باشد.
2. حداکثر مشارکت بانک در قرارداد مشارکت مدنی معادل ۸۰% کل سرمایه مشارکت مدنی می‌باشد.
3. سهم الشرکه شرکا باید طبق قرارداد به طور یکجا واریز و به موازات پیشرفت عملیات اجرایی به نسبت سهم‌الشرکه طرفین از حساب مذکور برداشت و به حساب مشتری واریز می‌گردد.
4. مشارکت مدنی پس از اتمام قرارداد و با درخواست مشتری می‌تواند به فروش اقساطی تبدیل شود.
5. مشارکت مدنی از جمله تسهیلات کوتاه مدت بوده و موضوع قراردادهای مربوطه می‌بایستی حداکثر ظرف مدت یک سال خاتمه و تسویه گردد. البته مدت قرارداد مشارکت مدنی در شرایط خاص و به تشخیص بانک قابل افزایش می‌باشد.
6. نرخ سود متعلقه با توجه به بخش فعالیت متقاضی متغیر می‌باشد.

 

 

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

 

مطالب مرتبط:

قولنامه و نکات قانونی که باید درباره آن بدانیم

وکالت تام الاختیار و نکات قانونی که باید درباره آن دانست

مشارکت در ساخت و هر آنچه که باید درباره آن بدانید

قرارداد صلح و نکات قانونی که باید درباره آن بدانید