طبق قانون هر کشوری افراد برای انجام امور حقوقی خود باید سن و شرایط عقلی و ذهنی خاصی را داشته باشند برای همین است که مثلا ما معامله خرید و فروش یک فرد 5 ساله را به طور معمول نمی پذیریم زیرا می دانیم این فرد قادر به انجام این کار نیست.
اما این عدم قدرت انجام امور حقوقی که به آن اصطلاحا اهلیت گفته می شود همیشه به سادگی قابل شناسایی نیست و باید با ظرافت های قانون آشنا بود.
حکم رشد در اینجا اهمیت پیدا می کند مخصوصا وقتی یکی از این موارد ازدواج و سن ازدواج برای دختر باشد که در سالهای اخیر بسیار هم چالش برانگیز بوده است. در این شرایط بحث رشد و گرفتن حکم رشد دختر برای ازدواج مطرح می شود که می خواهیم درباره آن توضیح دهیم.
افراد برای اینکه اهلیت انجام امور حقوقی را داشته باشند باید واجد 3 ویژگی بلوغ، عقل و رشد باشند. دختران بعد از رسیدن به سن 9 سال تمام قمری و پسران بعد از رسیدن به سن 15 سال تمام قمری به طور پیش فرض بالغ محسوب می شوند. بنابراین دو شرط دیگر یعنی عقل و رشد نیز باید وجود داشته باشد. شرط عقل اغلب با رسیدن به سن بلوغ برای افراد فرض شده است اما بحث رشد اندکی متفاوت است.
رشد در امور مالی مطرح می شود و ربطی به امور غیرمالی ندارد و به این معناست که فرد توان تشخیص درست از غلط و مضر از مفید را دارد و می تواند امور مالی خود به طور عاقلانه مدیریت کند. در قانون مدنی کشور ما سن احراز رشد 18 سالگی است یعنی فرد 18 ساله رشید محسوب می شود و می تواند در امور مالی خود دخالت کند و منع قانونی ویژه ای ندارد مگر خلاف آن ثابت شود.
بنابراین یک دختر بعد از رسیدن به سن 9 سال بالغ است و اگر تا 18 سالگی قصد تصرف در امور مالی خود را دارد باید حکم رشد بگیرد و یک پسر هم تا سن 15 سالگی بالغ است و اگر در فاصله زمانی 15 تا 18 سالگی قصد تصرف در اموال خود را دارد باید حکم رشد داشته باشد.
طبق تبصره 2 ماده 1210 قانون مدنی : ” اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی می توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد”. در واقع منظور اصلی این ماده این است که فرد صغیر با رسیدن به سن بلوغ می تواند در امور غیرمالی خود تصرف کند و اهلیت لازم را دارد اما برای دخل و تصرف در امور مالی با اینکه صغیر به سن بلوغ رسیده اما لازم است رشد او ثابت شود. در واقع این همان چیزی است که در بالا توضیح دادیم.
یکی از مباحث مهم درباره حکم رشد ازدواج است. همانطور که می دانید درست است که ازدواج در نگاه اول یک موضوع یک غیرمالی به نظر می رسد اما دارای آثار مالی مانند نفقه و مهریه است. بنابراین شرط رشد باید وجود داشته باشد. در اینجا می خواهیم درباره حکم رشد دختر برای ازدواج و مراحل گرفتن آن را توضیح دهیم. طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی سن ازدواج برای دختر 13 سال تمام شمسی و برای پسر 15 سال تمام شمسی است. طبق این ماده ازدواج دختر قبل از 13 سالگی و بعد از 13 سالگی تا سن رشد در شرایط متفاوتی ممکن است.
ازدواج دختر قبل از 13 سال تمام شمسی: طبق قانون ممنوع است اما با وجود اذن ولی به شرط رعایت مصلحت و تشخیص دادگاه ممکن است.
ازدواج دختر بعد از 13 سال تمام شمسی تا 18 سالگی: دختری که به سن 13 سال تمام شمسی رسیده است ممنوعیت قانونی برای ازدواج ندارد اما همچنان به اذن ولی و داشتن حکم رشد نیاز است. دریافت حکم رشد به دلیل آثار مالی ازدواج است.
ازدواج دختر بعد از 18 سالگی: ازدواج دختر باکره به اجازه پدر نیاز دارد اما چون فرد رشید محسوب می شود دیگر به حکم رشد نیازی نیست.
دختری که قصد دریافت حکم رشد برای ازدواج را دارد باید دادخواست حکم رشد را در سامانه قضایی ثبت کند. مرجع رسیدگی به درخواست صدور حکم رشد دختر دادگاه خانواده محل اقامت دختر است. دادگاه خانواده این درخواست را بررسی می کند، تحقیقات و آزمایشات لازم مانند آزمایشات بالینی باید انجام شود و در صورتی که دادگاه رشد دختر را احراز نمود، حکم را صادر خواهد کرد. دختر در جلسه دادگاه باید مدارک لازم مانند شناسنامه، کارت ملی و مدارک دیگر مانند استشهادیه شهود و … را به همراه داشته باشد.
بعد از این دختر باید به همراه سایر مدارک مورد نیاز برای ازدواج باید حکم رشد خود را نیز به همراه داشته باشد در غیر این صورت ازدواج او ثبت نخواهد شد.
گفتیم که سن رشد 18 سالگی است حال فردی که به 18 سالگی نرسیده است و ازدواج کرده است چگونه می تواند وام ازدواج که یک امر مالی است را دریافت کند؟ در این شرایط نیز فرد باید برای دریافت وام ازدواج علاوه بر اینکه به سن بلوغ رسیده باشد، حکم رشد را نیز دادگاه دریافت کرده باشد و آن را برای وام به بانک ارائه کند.
برای دریافت مشاوره از وکیل خانواده درباره مسایل و دعاوی خانواده، می توانید به گروه وکلای عدل ایرانیان مراجعه کنید چون از مزایای مشاوره رایگان تلفنی، حق الوکاله اقساطی و حضور و پیگیری دو وکیل بهره مند می شوید.
مطالب مرتبط :
مشاوره وکیل مشاوره وکیل : به طور کلی وکلای رسمی دادگستری، وظایف مختلفی را برعهده…
تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی…
دادرسی اختصاری چیست؟ به طور کلی در دادرسی اختصاری، اساس رسیدگی و بازجویی در جلسه…
مرحله دادرسی چیست؟ مرحله دادرسی به‌عنوان یکی از اصلی ترین مفاهیم حقوقی، تاثیری بسیار موثر…
دادرسی چیست؟ به طورکلی دادرسی دارای دو معنای عام و خاص است. دادرسی در معنای…
وکیل طلاق توافقی در تهران به طور کلی طلاق توافقی به نوعی از طلاق اشاره…