الزام به تمکین

بررسی الزام به تمکین

مبحث الزام به تمکین، که معمولا به زنان متاهل مربوط می شود، بدین معناست که زن، مطابق با حکم دادگاه، ملزم می شود، تا به محل سکونت شوهرش بازگشته، و علاوه بر برقراری رابطه زناشویی از اوامر مرد نیز پیروی کند.
با وجود اینکه طرح دعوای الزام به تمکین، از سمت زن مانعی ندارد، اما چندان رایج نیست. چنانچه زن بخواهد که مرد نسبت به انجام تکالیفی همچون پرداختن نفقه اقدام کند، می بایست با طرح دعوای حقوقی مطالبه نفقه نماید.
بنابر قانون، الزام به تمکین زن یکی از مهم ترین تکالیفی است که در ارتباط با زوجین مطرح می شود. در مقابل این وظیفه، مرد نیز با پرداخت نفقه زن نسبت به رفع نیازهای مالی و مادی مسئول است.
اگرچه واژه تمکین تنها برای زوجه استفاده نمی شود، اما در معنای کلی این مفهوم عبارت است از اطاعت زن از مرد و بر قراری روابط زناشویی در زندگی مشترک.
در این مقاله قصد داریم، تا با بررسی الزام به تمکین و شرایط مطرح شدن این موضوع از جانب زوجین، اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.

الزام به تمکین به چه معناست؟

همانطور که ذکر شد، موضوع الزام به تمکین مربوط به بانوان متاهل می باشد، به این معنا که اگر زنی بدون داشتن دلایل موجه، از تمکین نسبت به شوهر خود، خودداری کند، به شکل قانونی، نسبت به این امر ملزم می شود.
به دلیل اینکه در قانون مدنی، ریاست خانواده بر عهده مرد است، مفهوم الزام به تمکین در رابطه با مردان استفاده نمی شود. مگر در مورد تمکین خاص یا داشتن حسن خلق.
بنابراین منظور از الزام به تمکین، این است که زوجین، مسئولیت های مربوط به روابط زناشویی خود را عهده دار شده و زن، از شوهر خود اطاعت کند. موضوع الزام به تمکین، بعد از ثبت دادخواست و ارائه دلایل زن یا مرد و صدور حکم دادگاه، محقق خواهد شد.
توجه داشته باشید، برخلاف آنچه که مفهوم الزام به تمکین زنان و مردان، به خاطر می آورد، زن یا مرد، با اجبار و زور به تمکین از شوهر یا زن خود، وادار نمی شوند. زیرا الزام یا فشار آوردن به زن یا مرد، با مفهوم آزادی اشخاص در تعارض می باشد.
برای نمومه برخلاف اینکه دادگاه می تواند با صدور حکمی، زن را نسبت به تمکین از شوهر ملزم کند، در عمل، قدرتی نسبت به اجبار زن برای سکونت در منزل شوهر و یا انجام روابط زناشویی ندارد. در این هنگام، در صورت عدم تمکین زن تنها از حق برخورداری از نفقه محروم خواهد شد. در این شرایط نیز مرد قادر خواهد بود تا با استفاده از گواهی عدم تمکین و داشتن حکم نشوز، نسبت به صدور حکم تجویز ازدواج مجدد از دادگاه اقدام نماید.

تمکین عام به چه معناست؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت چنانچه زن در محل سکونت شوهر یا منزل دیگری که شوهر در نظر گرفته است زندگی کند، تا در دسترس شوهر قرار گرفته و به گفته های او عمل کند تا ناشزه به حساب نیاید.
نشوز نیز در معنای کلی عبارت است از: سرباز زدن از انجام وظایف زناشویی که از طرف زن بوده و به زن نشوز کننده ناشزه می گویند.
وظایف و تکالیف هر یک از زن و شوهر نسبت به هم توسط اسلام و قانون اسلامی معین شده است. بنابراین شخصی که از این وظایف و حقوق پیروی نکند، ناشزه نامیده می شود. مفهوم تمکین در برابر واژه نشوز، استفاده می شود.
توجه داشته باشید، بنابر قانون زن وظیفه دارد تا در منزلی که شوهر در نظر گرفته است سکونت یابد. مگر اینکه این اختیار قبل از عقد به زن اعطا شود.

تمکین خاص به چه معناست؟

تمکین خاص نیز به منظور اطاعت زن نسبت به ایجاد رابطه جنسی با شوهرش استفاده می شود. بنابراین تمکین خاص به معنای تمکین جنسی است.
مدارک مورد نیاز جهت طرح دعوی الزام به تمکین
• سند ازدواج
• مدارک شناسایی مرد
• اجاره نامه یا سند مالکیت مرد
• اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زن به زندگی زناشویی
• استشهادنامه مبنی بر ترک محل سکونت مشترک از طرف زن

الزام به تمکین از طرف کدام یک از زوجین مطرح می گردد؟

همانطور که در بالا اشاره شد، اقامه دعوای الزام به تمکین مرد از سمت زن نیز، امکان پذیر است. با این وجود این درخواست به دلیل شرم و حیای بانوان، چندان مرسوم نمی باشد.

به طور معمول این درخواست هنگامی توسط بانوان مطرح می گردد، که الزام به تمکین شوهر ضمن درخواست نفقه انجام می گیرد. بنابراین به طور معمول مساله الزام به تمکین، از طرف مردان مطرح می شود.
در نظر داشته باشید، در مواردی که زن، مساله پرداخت نفقه را عنوان می کند، می بایست این روند از طریق ثبت دادخواست مطالبه نفقه صورت پذیرد. به همین دلیل در رویه قضایی متداول، مرسوم نیست که زنان، به منظور الزام به تمکین دعوای حقوقی تنظیم نمایند.

الزام به تمکین از جانب مرد به چه صورت است؟

همان طور که ذکر شد، موضوع الزام به تمکین از جانب مرد عنوان شده و بیشتر مربوط به الزام به تمکین زوجه می باشد.
بنابراین در شرایطی که عقد دائم انجام گرفته است و زن، بدون ارائه هیچ عذر موجهی، همچون امتناع از پرداخت نفقه از طرف مرد یا وجود خطر جانی یا هر عسر و حرجی، از انجام تکالیف زناشویی و تمکین مرد، پرهیز کند، مرد دارای این حق می باشد، که با مراجعه به مراکز خدمات قضایی، نسبت به ثبت دادخواست الزام به تمکین اقدام کند.
در ادامه این روند در دادگاه پرونده تمکین زن، تشکیل می شود و زن، به منظور پاسخ به سوالات قاضی در جلسه دادگاه، دعوت می شود.
دادگاه نیز بعد از بررسی دلایل عدم تمکین، چنانچه دلایل وی را مورد تایید نداند، اقدام به صدور حکم به الزام تمکین زن می نماید.

حکم الزام به تمکین به چه صورتی است؟

پس از ارائه تعریف روشنی از الزام به تمکین و شرایط صدور این حکم، در این قسمت از مقاله، پاسخ به این سوال واجب است که حکم الزام به تمکین به چه صورت است و چه نتایج و عواقبی را به همراه خواهد داشت؟
صدور حکم الزام به تمکین که خواهان آن، به طور معمول، مردان هستند، با این هدف انجام می گیرد که دادگاه، به درخواست مرد، نسبت به الزام به تمکین زن، رسیدگی کرده و خواسته وی را وارد بداند و دلایل ارائه شده توسط مرد را برای اثبات عدم تمکین زن موجه و کافی، تشخیص دهد.

حکم الزام زنان به تمکین چه آثاری دارد؟

آثار و نتایج حکم الزام به تمکین زنان، شامل مواردی است که زن در صورت ترک منزل یا نداشتن تمکین خاص و پیروی از شوهر، به محل سکونت شوهر بازگردد و از وی، تمکین خاص کرده و نسبت به دستورات او، فرمانبردار باشد. در صورتی که زن از وظایف نامبرده سرباز زند، از حق دریافت نفقه، محروم خواهد شد.
علاوه بر این، از نتایج این حکم برای مردان، مسئولیت پرداخت نفقه، از هنگام تمکین دوباره زن از شوهر می باشد.

دادخواست الزام به تمکین چه مراحلی دارد؟

به طور معمول دادخواست الزام به تمکین دارای مراحلی می باشد که در لیست زیر آورده شده است:
• ثبت دادخواست الزام به تمکین در مراکز خدمات الکترونیک قضائی توسط مرد فرستادن
• ارائه اظهارنامه لزوم تمکین و بازگشت زن
• ارائه دادخواست مرد به دادگاه خانواده
• تشکیل دادگاه خانواده در محل زندگی زن
• ارائه اظهارات زوجین در دادگاه و فراخواندن آنها به اصلاح
• مهیا کردن مقدمات و شرایط تمکین زن همچون: فراهم نمودن مسکن و رفع نیازهای خانه و خانواده
• صدور ابلاغیه رای تمکین در صورت خودداری زن
• ایجاد فرصت 20 روزه به زن و شوهر به منظور اعتراض و تجدید نظر خواهی
• صدور حکم قطعی به نفع مرد
• درخواست صدور اجرایی حکم الزام به تمکین به وسیله مرد

 

نتیجه گیری

پس از جاری شدن عقد نکاح و شروع رابطه زناشویی هر یک از زوجین نسبت به انجام تکالیف و حقوق خود در قبال یکدیگر مسئول خواهند بود.
واژه تمکین در لغت به معنای تن دادن می باشد و در اصطلاح به منظور اطاعت زن در مقابل خواسته های شوهر و انجام وظایف زناشویی استفاده می شود.
با وجود اینکه اصطلاح تمکین برای آقایان نیز مورد استفاده قرار می گیرد که شامل پرداخت نفقه و تامین نیازهای زن و زندگی می شود، مطرح شدن این دعوی به وسیله زن نیز قابل پیگیری است.

بنابراین چنانچه مرد نیز نسبت به این وظایف بی توجه باشد زن نیز از حق طلاق برخوردار است. اما به طور معمول اصطلاح تمکین در مورد بانوان متاهل استفاده می شود.
همان طور که در این مقاله به تفصیل توضیح داده شد، هر یک از زوجین ملزم به تمکین از یکدیگر می باشند اما در بعضی مواقع یکی از زوجین از تمکین دیگری پرهیز می کند. در این شرایط اگر مشکل به وجود آمده به کمک خود زوجین قابل حل نباشد، زوج نسبت به ارائه دادخواست الزام به تمکین اقدام کرده و از طریق دادگاه خانواده خواسته خود را مطرح می کند.
در شرایط به وجود آمده حضور یک وکیل مجرب خانواده می تواند به عنوان یک واسطه در کنار هر یک از زوجین تا رسیدن به نتیجه مورد نظر مفید باشد. کارشناسان گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی سوالات شما عزیزان پیرامون الزام به تمکین پاسخ دهند.