تنظیم دادخواست و نحوه ثبت آن

تنظیم دادخواست چگونه انجام می‌شود؟

تنظیم دادخواست به منظور رسیدگی به شکایت در پرونده های حقوقی انجام  می گیرد. بنابراین نخستین مرحله جهت طرح دعوی، ارائه دادخواست به دادگاه است.

دادخواست فرمی از پیش آماده شده است، که شاکی اقدام به تکمیل آن نموده و با رعایت اصول نگارشی و استانداردهای تعریف شده در جهت طرح دعاوی حقوقی اقدام می کند.

ثبت و تنظیم دادخواست توسط مدعی یا خواهان انجام می شود. در  دادخواست مطالبات خواهان از خوانده یا طرف مقابل به اطلاع دادگاه ارسال می‌شود. در صورتی که این دادخواست اطلاعات دقیق و جامعی را در اختیار دادگاه قرار دهد، رسیدگی به پرونده نتیجه بخش خواهد بود، در غیر این صورت امکان رد شدن دعوی وجود دارد.

به دنبال همین امر هزینه هایی که برای دادرسی پرداخت شده به هدر می رود. بنابر اهمیت این موضوع در این مقاله ضمن معرفی دادخواست و ویژگی های آن به نحوه تنظیم و ارائه اصولی و استاندارد آن پرداخته ایم.

 

مطالعه بیشتر: مفاهیم و اصطلاحات حقوقی اولیه که هر شخصی باید بداند

دادخواست چیست؟

در ابتدا بهتر است تعریف جامعی از دادخواست ارائه دهیم. به طور کلی دادخواست حاوی درخواست منجز و قطعی خواهان می باشد. به بیانی دیگر دادخواست بیان ادعا نزد مراجع قضایی در اوراق مخصوص است.

شخصی که دادخواست را تنظیم می کند و مدعی اثبات حقی به نفع خویش و به ضرر خوانده می باشد، خواهان نامیده می شود. شخص مقابل خواهان، یعنی کسی که به موجب تنظیم دادخواست و طرح دعوای حقوقی به محکمه خواسته می شود و می بایست در برابر ادعاها و ادله اثبات دعوای خواهان از خود دفاع کند، خوانده نامیده می شود.

نحوه تنظیم دادخواست به چه روش هایی است؟

1)دادخواست دستی به وسیله خود شخص یا وکیل وی

2)ثبت نام در سامانه ثنا و ارائه دادخواست توسط خواهان از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضائی

3)مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی و ارائه دادخواست

دادخواست چه ویژگی هایی دارد؟

همانطور که ذکر شد دادخواست اولین گام طرح دعوی و مطالبات حقوقی جهت اطلاع به دادگاه است، که از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی انجام می گیرد.
دادخواست، به نوعی شناسنامه دعوی به حساب می آید. زیرا حکم دادگاه تا حد زیادی به نکاتی وابسته است، که در دادخواست اولیه ذکر شده است. مطابق با قانون دادگاه وظیفه دارد تا در چارچوب مشخص شده در دادخواست تصمیم بگیرد.

دادخواست به منظور رسیدگی به دعاوی مطرح می شود. این دعاوی شامل دو دسته مهم حقوقی و کیفری می باشند. دعاوی کیفری دارای مجازات تعیین شده هستند. اما برای دعاوی حقوقی تنها دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفی تعیین شده است و مجازاتی ندارند.

هر دادخواستی چند ستون دارد، که در ستون اولی آن، نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و در صورت امکان شغل خواهان و نیز آدرس دقیق ثبت می شود. در صورتی که اطلاعات دقیق و جامع نباشند دادخواست رد خواهد شد.

توجه داشته باشید در صورتی که هر یک از طرفین دعوی عنوان قیم، متولی، وصی، مدیریت شرکت و عناوینی از این دست را دارا باشند می بایست به صراحت بیان شود.

مندرجات دادخواست حقوقی به چه صورت است؟

برگه دادخواست اطلاعات جامعی را در اختیار دادگاه قرار می دهد که بیانگر محتوا، قالب دعوا، بیان و شرح خواسته، مشخصات کامل و دقیق طرفین، ادله اثبات دعوا و دربردارنده سایر ادله و منضمات مورد ادعای خواهان است. بنابراین سهل انگاری در تنظیم آن می تواند در پیگیری و یا صدور حکم دادگاه نتیجه مطلوبی به همراه نداشته باشد.

یکی از موارد مهم در تنظیم دادخواست نگارش به زبان فارسی و در برگه های چاپی مخصوص است.

سایر شرایط و ارکان دادخواست حقوقی که توسط قانون گذار در آیین دادرسی تعیین شده است به شرح زیر است.

-داد‌خواست می بایست به منظور رسیدگی دارای اطلاعات جامعی از خواهان و خوانده باشد.

-اگر خواسته مالی باشد می بایست در دادخواست تعیین بها به درستی ذکر شود.

-تعهدات و جهاتی که به سبب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می‌داند، به شکل واضح و روشن ذکر شده و به دادخواست ضمیمه می‌شود.

– ذکر دلایلی که خواهان جهت اثبات ادعای خود به آنها نیاز دارد. مثل: اسناد و اطلاعات کامل مطلعین. (اگر دلیل، شهادت شاهد باشد، خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به طور کامل ذکر کند.)

-امضای دادخواست‌دهنده. چه خود شخص و چه نماینده یا وکیل او.

-در صورتی که خواهان یا خوانده شخص حقوقی باشد، در داد‌خواست نام و محل سکونت شخص حقوقی آورده شود.

-پیشنهاد می شود دادخواست توسط وکیل خواهان تهیه شود و اطلاعات و آدرس وکیل در آن ذکر شود.

-اگر خواهان یا محل سکونت او مشخص نباشد، مطابق با ماده 56 قانون آیین دادرسی مدنی، طی دو روز از تاریخ رسید، دادخواست رد می شود.

-اگر خوانده یا شخصی که دادخواست علیه او صورت گرفته است دارای محل اقامت یا آدرس مشخصی نباشد، برای ابلاغ دادخواست به وی، می بایست یک بار در روزنامه آگهی منتشر شود و چنانچه مراجعه ای انجام نشود، دادگاه به شکل غیابی، حکم را صادر خواهد کرد.

دادخواست حقوقی چه ارکانی دارد؟

هر دادخواست ارائه شده به دادگاه دارای ارکان اساسی است.

• خواهان یا مدعی: شخصی که خواهان رسیدگی به موضوعی از طرف دادگاه است.
• خوانده یا مدعی: شخصی که دادخواست علیه او تنظیم می‌شود.
• خواسته یا موضوع دعوی: خواهان می بایست خواسته خود را به شکل واضح در قالب دادخواست به دادگاه ارائه دهد. خواسته و بهای آن در قسمت مربوط در برگه چاپی نوشته شده است. در صورتی که خواهان نسبت به امور فرعی نیز همچون: هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل و سایر خسارات دادرسی و خسارت تأخیر در انجام تعهد هم درخواستی داشته باشد، می بایست در دادخواست ذکر شود.
• پیوست مدارک: این بخش به منظور ضمیمه مدارک و مستندات مربوط به پرونده است. مدارکی همچون رسید و فاکتور که کپی برابر اصل آنها به دادخواست پیوست می شود. توجه داشته باشید در دادخواست الکترونیک مدارک ذکر شده اسکن می شوند.
• شرح دادخواست: در این بخش شرح روشن و واضحی از موضوع مورد نظر و خواسته خواهان از خوانده مطرح می شود. ذکر جزئیات در این قسمت الزامی است.
• امضا و اثر انگشت: در پایان دادخواست مدعی یا خواهان بیانات خود را تایید کرده و با امضا و اثر انگشت به دادخواست اعتبار می بخشد.

ثبت دادخواست به چه شکلی است؟

طبق ماده 48 قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی به موضوعی با ارائه دادخواست آغاز می شود. پیش از این، افراد جهت تنظیم شکایت می بایست به صورت حضوری به مراجع قضایی مراجعه می‌کردند. اما امروزه، جهت جلوگیری از اتلاف وقت مراجعین و به منظور گسترش خدمات الکترونیک قضایی، اموری از این دست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به شکل سیستمی انجام می پذیرد.

در صورت مراجعه حضوری نیز دادخواست حقوقی بر روی برگه ‌های چاپی که در مراجع قضایی در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار داده می‌شود، نوشته می شود. مراجعین می بایست کلیه شرایط قانونی در نگارش دادخواست که پیش از این ذکر شد را رعایت کنند.

خواهان می بایست کپی گواهی ‌شده اسنادی را که به آن در اقامه دعوا استناد کرده نیز به دادخواست پیوند نماید. بنابراین پیوست اصل اسناد الزامی نمی باشد.

همچنین می بایست هزینه دادرسی تعیین شده قانونی را به صورت ابطال و الصاق تمبر بپردازد. توجه داشته باشید در صورت عدم پرداخت، رسیدگی به دادخواست صورت نمی پذیرد.

دادخواست و پیوست ‌های آن می بایست به تعداد خواندگان به علاوه یک نسخه اضافی به دادگاه ارائه شود. ستون‌ های در نظر گرفته شده در برگه نیز باید به طور کامل پر شود و رعایت نکردن هر یک از موارد ذکر شده موجب رد دادخواست خواهد شد.

دادخواست و شکواییه چه تفاوتی دارد؟

به طور کلی می توان گفت دادخواست به منظور رسیدگی به دعاوی حقوقی و شکواییه جهت طرح شکایت دعاوی کیفری است. در واقع دعاوی حقوقی با دعاوی کیفری از نظر محتوا و ماهیت متفاوت اند.

دعاوی کیفری زمانی مطرح می شوند، که شخص مرتکب جرم و جنایتی شده است؛ اما دعوای حقوقی به دلیل روابط خصوصی و شخصی افراد تنظیم می گردد. یکی از تفاوت های دیگر این دو نوع از درخواست این است که شکایت کیفری را می‌توان در هر برگه‌ای تنظیم کرد اما شکایت حقوقی حتما می بایست در برگه های از پیش آماده شده به نام داد‌خواست تنظیم شود.

همچنین شکواییه ابتدا در دادسرا اجرا می شود و پس از آن در صورت صدور کیفرخواست، به دادگاه ارسال می‌شود. اما دعوای حقوقی مستقیما در دادگاه اجرا می‌ شود.

در نظر داشته باشید شکواییه به صورت شفاهی نیز قابل مطرح شدن است اما داد‌خواست می بایست حتما در فرمت اصولی و قانونی مطرح شود تا امکان رسیدگی به خواسته ایجاد شود.

نتیجه گیری

همان طور که ذکر شد ارائه دادخواست، نقطه آغازین احقاق حق افراد در مسائل حقوقی است. به همین خاطر تنظیم آن به تخصص و دانش کافی خواهان نیازمند است.

در موارد بسیار کوتاهی و اهمال در تنظیم دادخواست، به شکل غیراستاندارد و توسط افرادی با اطلاعات ناکافی در این زمینه، در همان اولین قدم دادخواست رد شده و به دنبال آن هزینه و وقت خواهان به هدر می رود.

بنابراین پیشنهاد می شود تا به منظور رسیدن به نتیجه مطلوب، تنظیم دادخواست که به نوعی زیربنای اساسی یک دعوای حقوقی است را به وکیلی مجرب بسپارید. به همین منظور گروه وکلای عدل ایرانیان، آماده همکاری با شما هستند تا با بر عهده گرفتن پرونده های حقوقی و کیفری، تا رسیدن به نتیجه مورد نظر با شما همراه شوند.