ازدواج سفید | مجازات | شرایط | حکم فقهی

آشنایی با ازدواج سفید

همانطور که می دانیم ازدواج به معنای جاری شدن عقد نکاح، برقراری رابطه زناشویی و تشکیل زندگی مشترک زن و مرد می باشد، که مطابق با قانون ثبت شده باشد. مطابق با قوانین جمهوری اسلامی ایران، ازدواج به دو شکل نکاح دائم و یا موقت تحقق می یابد. با این وجود، با جهانی شدن روابط و تبادل فرهنگ ها، شاهد نوع دیگری از ازدواج، تحت عنوان ازدواج سفید نیز هستیم.

 ازدواج سفید می تواند در مواردی، مشکلات بسیاری را برای زوجین به همراه داشته باشد. چرا که این اقدام، از نظر شرعی و قانونی، دارای اعتبار نمی باشد.

بنابراین، به طور کلی می توان گفت، ازدواج سفید نوعی پیوند زناشویی است که در آن، عقد نکاح، جاری نشده و به طور رسمی و شرعی نیز ثبت نشده باشد.

به دلیل روند رو به رشد این نوع از ازدواج در ایران، در این مقاله سعی شده است تا ضمن آشنایی خوانندگان با مفهوم ازدواج سفید به آثار و نتایج حقوقی و قانونی و حکم شرعی این نوع از پیوند زناشویی بپردازیم.

ازدواج سفید چیست؟

همانطور که اشاره شد با وجود اینکه ازدواج سفید همچنان در فرهنگ و جامعه ما قابل قبول نمی باشد، اما بعضی از افراد، تحت تاثیر فرهنگ غرب تمایل به ازدواج سفید دارند.

در این نوع از ازدواج، زوجین بدون قبول کردن هیچ گونه تعهدات شرعی و قانونی و بدون ثبت رسمی ازدواجشان، زندگی مشترک و پیوند زناشویی خود را شروع می کنند.

به دلیل اینکه در ازدواج سفید هیچ گونه تعهدات قانونی وجود ندارد و این ازدواج در دفترخانه، ثبت نشده است، بنابراین زوجین حق هیچگونه ادعای قانونی درباره اموال و دارایی هر یک نخواهند داشت.

علاوه بر این، به دلیل اینکه ازدواج هایی به این شکل در جایی ثبت نشده است و از حالت رسمی و قانونی، خارج شده اند، طرفین ازدواج سفید، از هیچ کدام از حقوقی که در قوانین جمهوری اسلامی ایران، برای متاهلین رسمی در نظر گرفته شده است، بهره مند نخواهند شد.

مضرات ازدواج سفید

بسیاری از افراد به دلیل نداشتن آگاهی کامل از ازدواج سفید، بر این باورند که این نوع از ازدواج به منظور شناخت طرفین مفید می باشد. اما نکته قابل توجه در ازدواج سفید این مساله است، که نبود تعهد در این نوع از روابط زناشویی، باعث می شود تا با گذشت زمان و فروکش کردن تمایلات جنسی و عاطفی، این روابط به سرانجامی نرسد.

ثبت نشدن ازدواج سفید در هیچ کجا نیز پایان دادن به پیوندهای زناشویی از این دست را برای زوجین راحت تر می کند. این جدایی علاوه بر آسیب های جسمی و روحی برای افراد، دارای مضرات و پیامدهای جبران ناپذیری برای جامعه نیز می باشد که در لیست زیر به آنها اشاره شده است.

پیامدهای ازدواج سفید برای زوجین و جامعه

بیشتر افرادی که به ازدواج سفید تمایل دارند، اشخاصی هستند که در زندگی به میزان کافی محبت دریافت نکرده اند و یا اشخاصی هستند که به دنبال راه حل موقتی برای فراموش کردن کمبودهای زندگی خود هستند‌.

بنابراین پیامد های جبران ناپذیر و مخرب روحی در انتظار هر یک از زوجین پس از جدایی است. چرا که ازدواج هایی از این دست بیشتر با هدف سرگرمی شکل گرفته است و هیچ گونه تعهد و مسئولیتی را تضمین نمی کنند.

علاوه بر تاثیرات مخرب فردی ازدواج سفید برای خود اشخاص، جامعه نیز درگیر شده و تحت تاثیر مضرات این نوع از ازدواج قرار می گیرد. مواردی همچون:

• خیانت زوجین به دلیل عدم تعهد به یکدیگر
• طرد شدن زوجین از طرف خانواده ها
• شایع شدن فساد در جامعه و سست شدن بنیان خانواده
• عدم ثبت قانونی و رسمیت ندادن به ازدواج و محق نشدن زوجین نسبت به یکدیگر
• از بین رفتن ارزش ازدواج رسمی
• عدم تمایل به ازدواج رسمی
• عدم برقراری توارث بین زوجین

ازدواج سفید چه شرایطی دارد؟

شرایط ازدواج سفید به گونه ای تعریف شده است که زوجین، بدون جاری کردن هیچ نوع عقدی، اعم از موقت یا دائم، زندگی زناشویی خود را در یک خانه آغاز می کنند. در چنین موقعیتی این افراد ممکن است حتی با گزارش اشخاصی همچون همسایگان و نزدیکان به جرم رابطه نامشروع نیز مجازات شوند.

همچنین در ازدواج سفید، زوجین نسبت به یکدیگر تعهدی نداشته و این ازدواج را در جایی ثبت نمی کنند. از شرایط دیگر این نوع از پیوند زناشویی که آن را برای افرادی قابل قبول می کند، جاری نشدن عقد به هیچ شکلی است.

علاوه بر این دلایلی همچون: مسائل مالی، شناخت بیشتر زن و مرد قبل از ازدواج بدون الزام به تعهدات زناشویی و یا عدم اعتقاد به ازدواج دائم از سمت برخی افراد، این اشخاص را به سمت ازدواج سفید جذب می کند.

حکم شرعی ازدواج سفید به چه صورت است؟

دین اسلام، عقد نکاح را به دو صورت دائم و موقت تعریف کرده است. براساس دستور فقهی بعضی از فقها، حکم فقهی نکاح، به صورتی است که در هر دو نوع عقد دائم و موقت، جاری شدن صیغه به شکل شفاهی الزامی است. به دنبال آن ایجاب و قبول روابط زناشویی، می بایست به صراحت توسط زن و مرد ادا شود.

بنابراین به اعتقاد برخی از فقها، رابطه زناشویی، بدون جاری شدن صیغه عقد نکاح، در هیچ شرایطی قابل قبول نیست. به همین خاطر در صورت وقوع، زنا محسوب می شود و مجازات مربوط به آن را به دنبال دارد.

دسته ای دیگر از فقها نیز به حکم فقهی نکاح معاطاتی باور دارند. نکاح معاطاتی، مورد قبول می باشد و پیامدهای نکاح بر آن جاری است.

نکاح معاطاتی به صورتی است که زوجین در عوض ادای شفاهی ایجاب و قبول، به شکل عملی و با انجام روابط زناشویی، این ایجاب و قبول را نشان می دهند.

این دسته از فقها در توضیح حکم فقهی خود اذعان دارند، که ایجاب و قبول عقود می توانند با انجام هر عملی، منعقد گردد. در معاطات نیز اشخاص با عمل خود، این ایجاب و قبول را اثبات می کنند. بنابراین به دلیل اینکه این عقد نکاح بر اساس اراده و موافقت زوجین می باشد، به رعایت تشریفات آن نیازی نیست و صرف داشتن اراده جهت ایجاد رابطه حلال، عقد نکاح جاری می شود.

پیامد‌های حقوقی ازدواج سفید

از آن جایی که در ازدواج سفید رابطه‌ زناشویی زنا به حساب می آید، در صورت بارداری زن، فرزند ناشی از آن نیز از مشروعیت قانونی برخوردار نمی باشد. چراکه نسبت فرزند و پدرش قابل اثبات نمی باشد. بر اساس نص ماده 1167 قانون مدنی فرزند متولد از زنا ملحق به زانی نمی شود. مسئله مهم اینکه، اکثر فرزندان متولد شده در روش زندگی هم‌ خانگی و یا ازدواج سفید سقط می ‌شود.

در شرایط تولد فرزند نیز به دلیل پرهیز از بی آبرویی به دنبال اثبات رابطه ابویت فرزند و والد نرفته و در صورت ادعای صیغه نیز، با انکار از طرف مرد، ادعای زن اعتباری نخواهد داشت.

به دنبال همین موضوع، فرزندان بی پدر و با هویت نامشخصی در جامعه حضور می یابند. بنابراین با وجود برقراری حقوق این کودکان، به طور معمول کسی حضانت این افراد را عهده دار نخواهد شد مگر اینکه روند پیچیده قانونی طی شود.

در این مواقع نیز سپردن حضانت به مادر شانس بیشتری دارد. اگرچه زن از نظر روانی و حقوقی شکست خورده و بلاتکلیف مانده است.

وضعیت فرزندان در ازدواج سفید به چه صورت است؟

ارث فرزند

در ازدواج سفید، نسب بین پدر و فرزند ایجاد نمی شود. بنابراین پدر و فرزند از یکدیگر ارث نمی برند. اما در مورد مادر، فرزند از نظر نسب به مادر منتسب می ‌شود. بنابراین هر دو از یکدیگر ارث می برند.

پرداخت نفقه و هزینه های فرزند

در ازدواج دائم، پرداخت هزینه ‌های مالی فرزند تا سن مشخصی بر عهده پدر است. اما در ازدواج سفید، پدر هیچ وظیفه ای نسبت به پرداخت هزینه های فرزند خود ندارد. بنابراین هزینه‌های زندگی فرزند بر عهده مادر خواهد بود.

اختیارات و تصمیم گیری برای فرزند

با در نظر داشتن این نکته که در ازدواج سفید پدر هیچ مسئولیتی در قبال فرزند خود ندارد، اختیاراتی مثل: حق حضانت، ولایت، اذن ازدواج دختر و … نیز از پدر صلب خواهد شد.

آیا ازدواج سفید در فرهنگ ایرانی قابل قبول است؟

با در نظر گرفتن این نکته که در فرهنگ ایرانی نقش مذهب اهمیت بسیاری دارد و تمایل اکثر خانواده های ایرانی به ازدواج رسمی و سنتی است. بنابراین اکثر افراد در مناطق مختلف ایران از آداب و رسوم سنتی و رسمی خود برای رسمیت دادن به پیوندهای زناشویی استفاده می کنند. بنابراین عدم پیروی از روش های معمول ازدواج و هرگونه عدم همخوانی با این روش، از نظر افراد و جامعه ایرانی غیرقابل قبول و به نوعی گناه محسوب می شود.

بنابراین به معنای کلی در ایران، شخصی که ازدواج سفید انجام می‌دهد، مورد سرزنش و طرد از طرف خانواده‌ها قرار می گیرد.

نتیجه گیری

همانطور که در این مقاله اشاره شد، ازدواج سفید ازدواجی است که تشکیل پیوند زناشویی زوجین را از ارزش و اعتبار تهی می کند. بنابراین چون در آن هیچ صیغه نکاحی جاری نمی شود مشروعیت نخواهد داشت.

علاوه براین، مطابق با قانون مدنی، ازدواجی درست و اصولی است که از ایجاب و قبولی تشکیل شده باشد که به صراحت ازدواج زوجین را اثبات نماید. بنابراین در ازدواج سفید در نظر داشتن اینکه قصد طرفین مشخص نیست، می توان گفت که چنین ازدواجی دارای ارزش قانونی لازم نمی باشد.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون ازدواج سفید و اثرات آن پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.