تامین خواسته چک چیست؟

بررسی تامین خواسته چک

در مواردی امکان دارد که دارنده چک به بانک مراجعه کرده و بانک بنابه دلایلی همچون: نبود وجه نقد در حساب صادر کننده چک و یا عدم مطابقت امضا و مواردی از این دست، قادر نباشد تا وجه چک را به دارنده بپردازد. در این صورت دارنده چک، برای اینکه بتواند وجه چک را درخواست نماید، می بایست نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت وجه چک اقدام نماید و پس از این مرحله، جهت مطالبه وجه چک به روش حقوقی، این دادخواست را به دادگاه ارائه نماید.

اما به منظور اینکه در حین رسیدگی به دعوی، شخص بدهکار، خواسته خواهان را به دیگری انتقال ندهد، خواهان حق دارد تا تقاضای تامین خواسته چک داشته باشد. به همین ترتیب اقسام تقاضای تامین خواسته چک، توقیف اموال منقول و غیر منقول بدهکار را به دنبال خواهد داشت. اگرچه بعضی از اموال، غیر قابل توقیف می باشند که در اصطلاح، به آنها مستثنیات دین می گویند.

به دلیل اهمیت آشنایی با درخواست تامین خواسته چک، در مقاله پیش رو قصد داریم ضمن ارائه تعریف روشنی از این موضوع به مواردی همچون شرایط و هزینه تامین خواسته چک بپردازیم.

تامین خواسته چک به چه معناست؟

به طور کلی تامین خواسته به توقیف و جلوگیری از انتقال اموال به دیگری بوسیله دادگاه مربوط می شود. بنابراین زمانی که شما درخواستی همچون مطالبه چک از دادگاه را دارید، دادگاه جهت رسیدگی به خواسته شما و وصول آن، مال مربوطه را در امنیت قرار خواهد داد تا در اگر در پایان کار، حکم دادگاه به نفع شما صادر شد، توسط آن مال، طلب چک خود را وصول نمایید.

در معنای جامع تر می توان گفت در تامین خواسته چک، ضمن ارائه دادخواست از دادگاه تقاضا می شود برابر با مبلغ چک برگشتی، از اموال بدهکار توقیف شده تا این اموال، از بین نرود و یا به شخص دیگری منتقل نشود.

از جمله مهمترین مراحل برای تامین خواسته چک، دریافت گواهی عدم پرداخت می باشد. همچنین اگر واخواست چک در زمان مقرر انجام گیرد، دیگر نیازی به پرداخت هزینه تامین خواسته چک نمی باشد.

بنابراین یکی از ضمانت هایی که در قانون آیین دادرسی مدنی جهت حفظ حقوق اصحاب دعوی در نظر گرفته شده است، درخواست تامین خواسته چک است.

درخواست صدور تامین خواسته چک به چه صورت است؟

براساس ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی، متقاضیان در سه حالت کلی مجاز می باشند تا نسبت به تقاضای صدور قرار تامین خواسته چک از دادگاه اقدام نمایند.

• قبل از اقامه دعوی اصلی
  متقاضیان می‌توانند پیش از اینکه دادخواست خود را مبنی بر درخواست وجه چک به دادگاه ارائه می نمایند، نسبت به صدور قرار تامین خواسته اقدام نمایند.
• همزمان با اقامه دعوی اصلی
  خواهان حق دارد برای آنکه اموال بدهکار را توقیف نماید؛ به طور همزمان با ارائه دادخواست مطالبه وجه چک به دادگاه، نسبت به صدور قرار تامین خواسته تقاضا نماید.
• در حین جریان دادرسی
  حالت دیگری که خواهان مجاز می باشد تا از دادگاه تقاضای صدور قرار تامین خواسته نماید، حین جریان دادرسی و قبل از صدور حکم قطعی است.
  توجه داشته باشید، تفاوتی ندارد که در مرحله بدوی و یا تجدیدنظر قرار گرفته باشید، نکته حائز اهمیت این است که هنوز حکم قطعی صادر نشده باشد.

همچنین در نظر داشته باشید، از زمان صدور حکم قرار تامین توسط دادگاه، خواهان فقط 10 روز زمان دارد که دعوای اصلی را مطرح نماید؛ در غیر این صورت براساس ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی، این قرار از جانب دادگاه، لغو خواهد شد.

 

مطالعه پیشنهادی : صفر تا صد آشنایی با چک و سفته

تامین خواسته چک چه شرایط و الزاماتی دارد؟

یکی از اساسی ترین شرایط تامین خواسته چک، این مورد است که مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان پیش از طرح دعوی مطالبه وجه چک، حین طرح دعوی و پس از طرح دعوی در دادگاه، تا هنگامی که حکم قطعی صادر نشده باشد، نسبت به تقاضای تامین خواسته چک اقدام نماید.

در حالت نخست، چنانچه تقاضای تامین خواسته مورد قبول دادگاه قرار گرفت، خواهان می بایست طی مدت 10 روز در دادگاه طرح دعوی مطالبه وجه چک را ارائه نماید.

از دیگر شرایط تامین خواسته چک نیز این مورد است که چک می بایست ضمن مهلت مقرر، مورد واخواست قرار بگیرد و برای آن، گواهی عدم پرداخت صادر شده باشد.

به همین ترتیب زمان در نظر گرفته شده برای دریافت گواهی عدم پرداخت در مورد چک های حقوقی، 15 روز، و برای چک هایی است که در یک شهر واحد صادر و وصول می شوند و 45 روز برای چک هایی است که از شهری به شهر دیگر صادر شده اند.

بجز موارد ذکر شده، دعوی علیه ظهرنویس، مسموع نخواهد بود. البته این در شرایطی است که خواهان نخواهد خسارت احتمالی را پرداخت نماید؛ در غیر این صورت، در هر زمانی می توان با مراجعه به بانک چک را برگشت زد.

پس از برگشت چک نیز، دعوی در دادگاه مطرح خواهد شد؛ بنابراین یکی دیگر از شرایط تامین خواسته چک، این است که دارنده چک برگشتی در دادگاه طرح دعوی نموده و نسبت به درخواست وجه چک خود اقدام نماید.

تامین خواسته چک در چک صیادی به چه صورت است؟

امروزه با رواج چک صیادی، دیگر به تامین خواسته چک نیازی نیست. چرا که در صورت عدم پرداخت چک و با دریافت گواهی عدم پرداخت و در دست داشتن کد رهگیری، تمامی حساب های بانکی صادرکننده چک بلامحل مسدود می شود.

در این شرایط، دارنده چک برگشتی می تواند به جای درخواست وجه چک و مراجعه به دادگاه به طور مستقیم و بدون اقامه دعوی در دادگاه، نسبت به تقاضای صدور اجراییه جهت درخواست وجه چک اقدام نماید.

در شرایطی که تقاضای صدور اجراییه جهت وصول وجه چک صورت گرفته باشد، می توان بوسیله واحد اجرای احکام بعد از اخطار به بدهکار، برای توقیف اموال، اقدام نمود.

هزینه تامین خواسته چک چقدر است؟

در این بخش از مقاله ممکن است برای خوانندگان این سوال مطرح شده باشد اگر شخصی بخواهد در دعوی درخواست وجه چک، تقاضای تامین خواسته نماید، ملزم به پرداخت چه هزینه ای خواهد بود؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت، براساس قانون آیین دادرسی مدنی، در صورت موافقت دادگاه با تقاضای تامین خواسته چک، مقدار خسارت احتمالی با توجه به میزان خواسته تعیین می گردد و صدور قرار تامین خواسته برای چک برگشتی، به پرداخت این خسارت احتمالی یا هزینه وابسته می باشد؛ زیرا پیش از صدور حکم، همچنان مدیون یا بدهکار بودن شخص، اثبات نشده است و امکان دارد توقیف اموال وی مشکلات و هزینه های مالی بسیاری را برای وی به همراه داشته باشد.

در شرایطی که چک در زمان پیش بینی شده در قانون، گواهی عدم پرداخت توسط بانک صادر شده باشد، به دلیل اینکه دعوی تا حد زیادی مقرون به صحت است، به پرداخت هزینه تامین خواسته چک یا همان پرداخت خسارت احتمالی نیازی نیست. علاوه براین اگر چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد اما، صدور قرار تامین خواسته در مورد چک هایی که خارج از موعد مقرر در قانون هستند و برای آنها گواهی عدم پرداخت دریافت شده، وابسته به پرداخت خسارت احتمالی و هزینه تامین خواسته چک است.

در این صورت، تعیین مقدار خسارت احتمالی و یا هزینه های تامین خواسته چک، تنها به نظر دادگاه وابسته است. بنابراین مشخص کردن هزینه تامین خواسته چک به طور قطعی امکان پذیر نمی باشد.

آیا دادگاه جهت توقیف اموال هزینه ای دریافت می کند؟

به طور کلی روند دادگاه اینگونه است که در صورتیکه شخص، پیش از اقامه دعوا یا همزمان آن بخواهد اموالی را توقیف نماید؛ به دلیل اینکه هنوز شخص مقابل از نظر دادگاه، مجرم به حساب نمی آید. دادگاه جهت توقیف اموال و در نظر داشتن مصلحت شخص مقابل، مبلغی را از شخص متقاضی تامین به عنوان خسارت احتمالی دریافت می نماید. چرا که اگر در پایان بازنده دعوا محسوب شد فردی که مالش توقیف شده توسط آن پول یا خسارت احتمالی به وسیله دادگاه جبران ضرر شود. این حالت در شرایطی است که در زمان مقرر نسبت به واخواست چک اقدامی صورت نگیرد.

اما در مواردی که قانون احتمال دهد که شخص متقاضی برنده دعوی خواهد بود؛ این هزینه را از وی دریافت نمی کند.

توقیف اموال بدون پرداخت خسارت احتمالی چک به چه صورت است؟

برای اینکه افراد بتوانند بدون پرداخت خسارت احتمالی نسبت به توقیف اموال دارنده چک اقدام نمایند لازم است تا در زمان مقرر یعنی ۱۵ روز در همان شهر ۴۵ روز در شهرهای دیگر ایران و ۴ ماه در خارج از کشور چک را مطالبه کرده و برگشت زده باشند. بنابراین در خارج از این مهلت دادگاه خسارت احتمالی چک را دریافت خواهد کرد که به طور معمول برابر با ۲۰ درصد مبلغ تامین می باشد.

با این وجود پس از ۱۵ روز برگشت زدن نیز، چک همچنان دارای اعتبار است اما امتیاز توقیف اموال بدون پرداخت هزینه را از دست خواهد داد.

چه اموالی برای تامین خواسته چک قابل توقیف می باشند؟

برای توقیف اموال برای تامین خواسته چک باید توجه داشت که از نظر اخلاقی حتی در صورتیکه شخص طلب های بسیاری داشته باشد مواردی که برای زندگی وی ضروری است امکان توقیف ندارد.

برای نمونه: خانه ای که شخص در آن سکونت دارد و آذوقه وی همچنین گوشی موبایل و ابزار کار وی نیز جزء این موارد به حساب می آید.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد، در شرایطی که رسیدگی به دعاوی در دادگاه طولانی می شود و به خاطر اینکه گذشت زمان، باعث متضرر شدن و تضییع حقوق طلبکار نشود، خواهان مجاز می باشد تا برای اطمینان از اینکه بدهکار، اقدام به فروش یا انتقال مال خود به دیگران نکند و از پرداخت بدهی خود خودداری ننماید، برای توقیف اموال محکوم علیه درخواست دهد. به این اقدام تامین خواسته چک گفته می شود.

با این وجود، امروزه چک های صیادی امتیازات بسیاری را برای دارنده آن به همراه داشته تا افراد بتوانند چک خود را به راحتی وصول نمایند. همچون درخواست اجرائیه مستقیم که نوعی راه میانبر محسوب می شود. به همین ترتیب در صورتیکه دارنده چک صیادی و یا چک های قدیمی هستید، پیشنهاد می شود روال کار و تنظیم تقاضای تامین خواسته چک را به یک وکیل باتجربه در امور چک بسپارید.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما در این باره پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوق شما را همراهی نماید.

 

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک وکیل پایه یک دادگستری مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

مطالعه بیشتر:

رفع سوء اثر از چک برگشتی چیست و مراحل قانونی آن کدام است؟

اعلام مفقودی و گم شدن چک

رفع اثر چک برگشتی

خسارت تاخیر تادیه