به طور کلی، احکام نسبت به اینکه امکان اعتراض به آنها وجود دارد یا خیر؟ به دو گروه حکم قطعی و حکم غیر قطعی تقسیم می شوند. بنابراین اگر بتوان به رای صادره از دادگاه اعتراض و درخواست تجدید نظرخواهی نمود، این حکم غیرقطعی بوده و در نتیجه غیر قابل اجرا است. به همین ترتیب اگر حکم پس از مرحله بدوی مورد تجدیدنظر قرار بگیرد، در قانون به آن حکم قطعی گفته می شود. لذا حکم قطعی حکمی است که به هیچ روشی نتوان نسبت به آن شکایت کرد.
به دلیل اهمیت موضوع تقسیم بندی احکام، قصد داریم تا در مقاله پیش رو ضمن ارائه تعریف روشنی از حکم قطعی، به روش های اعتراض به آن بپردازیم.
همانطور که اشاره شد، یکی از انواع احکام صادره بوسیله دادگاه، احکام قطعی می باشند. به طوریکه دیگر امکان تغییر در مفاد این احکام وجود ندارد و به همین دلیل، لازم الاجرا هستند. منظور از لازم الاجرا بودن این احکام این است که محکوم علیه وظیفه اجرای آن را به عهده خواهد داشت.
بنابراین، در یک تعریف کلی می توان گفت، اگر به روش های عادی ( واخواهی و تجدیدنظر خواهی ) نتوان از حکم صادره، شکایت کرد، آن حکم، قطعی است. و در صورتیکه امکان شکایت وجود داشته باشد، حکم غیر قطعی محسوب می شود.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در برخی از احکام، امکان شکایت عادی وجود دارد، اما چون محکوم علیه، در زمان تجدید نظرخواهی و واخواهی اقدامی صورت نداده است، این حق از او سلب شده و حکم قطعی صادر شده است. لذا یکی از موارد لزوم تقسیم‌بندی احکام به دو نوع غیرقطعی و قطعی، لازم الاجرا بودن احکام قطعی است.
در سرفصل قبلی مقاله، تعریف روشنی از حکم قطعی ارائه شد. با استناد به ماده 330 قانون آیین دادرسی مدنی می توان گفت: احکام دادگاه های عمومی و انقلاب، پیرامون موارد حقوقی، قطعی به حساب می آید، مگر اینکه براساس قانون، قابل تجدیدنظر باشد.
به همین دلیل، با توجه به این ماده، برخی از احکام، در صورت وجود درخواست تجدیدنظر، به دادگاه تجدیدنظر فرستاده می شوند و پس از بررسی، حکم مورد نظر صادر خواهد شد، که به آن حکم قطعی گفته می شود.
براساس ماده336 قانون آیین دادرسی مدنی، زمان در نظر گرفته شده برای تجدید نظر خواهی برای افراد مقیم ایران، بیست روز و برای کسانی که مقیم خارج از کشور هستند، مدت دو ماه از زمان ابلاغ یا انقضای مدت واخواهی در نظر گرفته شده است. بنابراین با انقضای این مدت و انجام نشدن اقدامی حکم صادره قطعی خواهد شد.
مطالعه پیشنهادی : آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حقوقی
زمانی که رسیدگی اولیه در شورای حل اختلاف صورت گیرد، بعد از صدور حکم در این شورا، مرجع تجدید نظر دادگاه اولیه حقوقی است و پس از آن حکم قطعی صادر می شود.
مطابق با ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر رای صادره در دادگاه بدوی با اقرار صریح یکی از طرفین در دادگاه انجام شود، حکم قطعی خواهد بود.
همچنین در گذشته اگر ارزش مال کمتر از سه میلیون ریال بود، امکان تجدید نظر وجود نداشت. اما در حال حاضر مطابق با قوانین جدید شوراهای حل اختلاف، کلیه احکام کمتر از بیست میلیون تومان قابل تجدید نظر می باشند.
در نظر داشته باشید که پس از صدور حکم قطعی در قانون، امکان به جریان انداختن پرونده به وسیله ماده 447 یا اعاده دادرسی و یا روش های دیگر اعتراضی وجود نخواهد داشت. اما این موارد در صدور رای قطعی صادره هیچ مشکلی به وجود نمی آورند و حکم قطعی خواهد بود.
همانطور که اشاره شد، ویژگی بارز حکم قطعی، امکان پذیر نبودن اعتراض نسبت به آن است. با این وجود، این احتمال نیز وجود دارد که حکمی حتی بعد از عبور پرونده از دو مرحله بدوی و تجدیدنظر، همچنان از لحاظ قانونی و یا شرعی، دارای مشکلاتی باشد. به همین خاطر، از نظر قانونی، برای اعتراض به احکام قطعی دادگاه روش های زیر پیش بینی شده است. بنابراین چنانچه این اعتراض بوسیله دادگاه اثبات شود، حکم قطعی تغییر خواهد کرد.
همانطور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد، احکام به دو دسته قطعی و غیر قطعی تقسیم می شوند. به طوریکه امکان اعتراض و واخواهی برای احکام قطعی وجود ندارد. با این وجود، از نظر قانونی، برای اعتراض به احکام قطعی، دادگاه روش هایی پیش بینی شده است. به همین ترتیب چنانچه این اعتراض بوسیله دادگاه اثبات شود، حکم قطعی تغییر خواهد کرد.
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون اعتراض به حکم قطعی و شرایط آن پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی کند.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک مشاوره حقوقی آنلاین مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
وکیل خانواده نیاوران وکیل خانواده نیاوران : همانطور که واضح است دعاوی خانوادگی از مهمترین…
وکیل خانواده شمال تهران وکیل خانواده شمال تهران : امروزه بسیاری از وکلای خانواده متخصص…
وکیل خانواده یزد وکیل خانواده یزد : همواره در نظر داشته باشید که هر چقدر…
وکیل خانواده همدان وکیل خانواده همدان : وکیل خانواده همدان شخصی است که پس از…
وکیل خانواده تبریز وکیل خانواده تبریز : بهترین وکیل خانواده تبریز، شخصی است که با…
وکیل خانواده شیراز وکیل خانواده شیراز : بهترین وکیل خانواده شیراز فردی است که قادر…