مدل های مختلف طلاق با توجه به شرایط زندگی زناشویی

طلاق و ازدواج دو تصمیم متضاد هستند که یکی باعث شکوفایی یک زندگی می گردد و دیگری موجبات نابودی زندگی را فراهم می کند . طلاق ، نابودی رویاها و ازدواج شروع رویاپردازی است . با این وجود که طلاق نتیجه مثبتی را به دنبال ندارد ولی نمی توان الزامی بودن آن را در بسیاری از موارد منکر شد . شلوغی سالن های دادگاه با افرادی که پرونده طلاق را در دست دارند مدرکی برای اثبات این ادعا است که بحث طلاق جزو پر مخاطب ترین مباحث داغ جامعه ما گردیده است. در این مقاله به مدل های مختلف طلاق با توجه به شرایط زندگی زناشویی می‌پردازیم

مقدمه طلاق

طلاق به فرآیند لغو وصلت گفته می شود . نکته ای که در خصوص لغو ازدواج وجود دارد ؛ مسئولیت ها و وظایفی است که سلب می شود و یا از هم می پاشد . با این تفاسیر ازدواجی که زیر نظر قانون به طلاق تبدیل می شود ، نیازمند تقسیم وظایف می باشد. قوانین طلاق در سراسر جهان به طور قابل توجهی متفاوت است ، اما در بیشتر کشورها ، طلاق مستلزم تایید دادگاه یا مرجع دیگری در یک روند قانونی است ؛ که ممکن است شامل مسائل مربوط به توزیع اموال ، حضانت فرزند ، نفقه و … باشد . در اکثر کشورها تک همسری طبق قانون الزامی است ، بنابراین طلاق به هر یک از شرکای سابق اجازه می دهد تا با شخص دیگری ازدواج کنند .

طلاق و معانی متفاوت آن(مدل های مختلف طلاق)

واژه طلاق از جوانب مختلف دارای معانی خاصی می باشد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم :

1. معنای عربی طلاق:

   اصطلاح طلاق یک واژه عربی است و به معنای گشودن گره و رهایی می باشد .

2. معنی طلاق در فقه:

   از بین بردن و باطل کردن ازدواج با گفتار مخصوص و فسخ نکاح .

3. معنی طلاق در دید جامعه:

   بیزاری و عدم تفاهم ، و معمولا در جامعه ما در طلاق یکی از طرفین مقصر صد در صد می باشد. (متاسفانه این دید مسموم اکثریت مردم می باشد که از دید قانون اشتباه محض می‌باشد).

طلاق و آسیب های آن

به اندازه ای که تشکیل خانواده سالم، موجبات استحکام روابط عاطفی و انسانی را فراهم می‌کند؛ طلاق و جدایی، ویران کننده است و ضربه های روحی شدیدی را برای نزدیکان و عزیزان به دنبال دارد. از طرفی طلاق موجب آسیب رساندن به روابط اجتماعی و در نتیجه جامعه می‌گردد.

متاسفانه علاقه‌مندی به متارکه و طلاق در کشور ایران تا حدی افزایش یافته است، که امروزه برای بهتر جلوه دادن طلاق، جشن ها و مراسم های متفاوتی را وضع می‌کنند و به شادی و پایکوبی می‌پردازند.

به دلیل آثار منفی طلاق بر زوجین، فرزندان، سایر اعضای خانواده و حتی جامعه، قانون گذار موانع و خاکریزهای زیادی را در مسیر فرآیند طلاق قرار داده است تا با ایجاد کوچکترین اختلاف زناشویی، بحث طلاق ایجاد نشود و خانواده دچار فروپاشی نگردد. این الزامات حقوقی سختگیرانه یا همان خاکریز ها شامل نفقه، مهریه، حضانت فرزند یا فرزندان، زمان و نحوه ملاقات، جهیزیه، اجرت المثل و غیره می‌باشد.

مواردی که بر حکم نهایی طلاق تاثیرگذار است

در خصوص وضع قوانین مربوط به طلاق باید همزمان دو جنبه اساسی مورد توجه قرار گرفته شود:

1. استواری روابط خانوادگی و بقای خانواده.
2. اجبار به کنار هم نگه داشتن زن و مرد با وجود اختلافات و مشکلات جدی.

با وجود اینکه مستحکم بودن بنیان خانواده حائز اهمیت است؛ ولی اجبار در استحکام با وجود اختلافات زیاد نیز موجبات آسیب های روحی و روانی فروانی را برای فرزندان به دنبال خواهد داشت. به بیانی ساده تر نیاز است تا بین این دو امر تعادل ایجاد شود که فرآیند جدایی نه آنقدر ساده باشد که هیجانات روحی و لجبازی های بچگانه به سرعت زمینه ساز طلاق شود و نه آنچنان سخت و دشوار که زوجین سال های سال با اختلافاتی فراوان دست و پنجه نرم کنند ولی به طلاق روی نیاورند.

موقعیت طلاق زمانی پیچیده تر می‌شود که حق جدایی به صورت ناعادلانه میان طرفین تقسیم شود. به نحوی که یک طرف به راحتی بتواند جدا شود. ولی طرف مقابل با وجود سختی و مشقت فراوان نتواند به ازدواج اشتباه خود پایان دهد. در نتیجه قانون گذار سعی در تقسیم موارد طلاق به نحوی صحیح و عادلانه میان زن و مرد داشته و در راستای تحقق بخشیدن به این امر تلاش فراوان می‌کند.

در همین راستا همه ی افراد برای آگاهی از قوانین و شرایط طلاق نیاز به کمک حقوقی داشته و کسب اطلاعات صحیح راجع به فرآیند طلاق و طی کردن مراحل قانونی آن بدون کمک حقوقی بسیار دشوار و آسیب زننده خواهد بود.

قدم اول در طلاق

در قدم اول نیاز است که نوع طلاق را مشخص کنید و سپس به دنبال تکمیل اطلاعات در خصوص حق و حقوق خود باشید. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل اطلاعات کم، تاوان سنگینی را پرداخت کردند و نه تنها حق و حقوق خود را دریافت نکرده اند بلکه وادار به پرداخت بهای سنگین تری شدند. در نتیجه در اینجا نیاز به وکیل طلاق به شدت احساس می‌شود.

انواع طلاق

متاسفانه یا خوشبختانه طلاق در فقه جزء حق و حقوق مرد می باشد ولی با توجه به قوانین امروزی زن نیز مجاز به اقدام در خصوص دادخواست طلاق از دادگاه می‌باشد. با توجه به نوع طلاق شرایط و قوانین حاکم بر دادخواست طلاق متفاوت می‌باشد. اما به طور کلی رأی نهایی برای طلاق توسط دادگاه مشخص می‌شود.

انواع طلاق با توجه به فرد متقاضی

گاها این سوال پرسیده می شود که: “روند طلاق در سایر ادیان نیز مشابه دین اسلام است؟” در پاسخ به این سوال می توان اینگونه اذعان داشت که، هر دین مورد قبول در قانون اساسی، مطابق قوانین و معیارهای خود با طلاق رو به رو می‌گردد ولی اختیار طلاق در مذهب شیعه در اصل با مرد است.

در قانون مدنی به این موضوع تاکید شده است که طلاق و تشریفات مربوط به طلاق، مختص عقد دائم است و در عقد موقت، مراحل طلاق و یا روند طلاق بسیار راحت تر می‌باشد؛ و حتی در برخی از موارد نیازی سپری کردن پروسه طولانی طلاق نیست. در این قسمت نوع طلاق را با توجه به نوع اقدام کننده مورد بررسی قرار می‌دهیم پس با ما همراه باشید.

طلاق به در خواست مرد

در صورتی که درخواست طلاق از جانب مرد باشد ملزم به گذراندن تشریفات خواهند بود، هر چند که حق طلاق جزء حق و حقوق مرد می‌باشد، ولی مرد ملزم می باشد با ارائه دادخواست “گواهی عدم امکان سازش” به دادگاه و اثبات “عدم سازش”؛ درخواست طلاق خود را عملی نماید. با توجه به موارد ذکر شده تنها پس از پرداخت کلیه حق و حقوق همسر، مراحل طلاق به اتمام خواهد رسید. پس تنها مانع موجود در طلاق از طرف مرد، حق و حقوق زن می‌باشد که از جانب قاضی تعیین و لازم الاجرا می‌باشد.

نکته تکمیلی: در قانون 1133 قانون مدنی گفته شده است که: (مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید).

طلاق به درخواست زن

با وجود اینکه طلاق به خواست و اراده جنس مذکر انجام می‌شود ولی در مواردی، جنس مونث نیز قادر به دستیابی به این حق می‌باشد. در ادامه به صورت مختصر به انواع طلاق به درخواست زن اشاره خواهد شد:

زن حق طلاق داشته باشد

در صورتی که مرد به خواست و اراده خود این حق را به صورت تمام و کمال به همسر خود واگذار کرده باشد؛ زن قادر به ثبت دادخواست طلاق خواهد بود. البته لازم به ذکر است که گذراندن مراحل و تشریفات قانونی با وجود حق وکالت الزامی می‌باشد.

زن حق طلاق را از دادگاه بگیرد

با توجه به شرایط خاص، در قانون مواردی در نظر گرفته شده است که در صورت وجود یکی از موارد، زن بدون نیاز به حق وکالت قادر به ثبت درخواست طلاق خواهد بود:

• عدم پرداخت نفقه.
• غیبت همسر بیشتر از 4 سال.
• موارد عسر و حرج : یعنی به وجود آمدن شرایطی که زندگی را برای زوجه سخت و غیر ممکن نماید.

طلاق توافقی

در این نوع طلاق طرفین بدون هیچ دعوا و مشکلی و به صورت متمدنانه با یک دیگر بر سر موضوع جدایی به تفاهم می‌رسند و پس از گذراندن مراحل قانونی طلاق، از یکدیگر جدا می‌شوند. با این تفاسیر می‌توان به این نتیجه رسید که این نوع طلاق راحت‌ترین و کم درسر ترین نوع طلاق می‌باشد.

 

ممکن است این مقاله هم مفید باشد: آزمایش عدم بارداری در طلاق غیابی

انواع طلاق با توجه به امکان رجوع

پس از جدایی و طلاق زن و مرد از یکدیگر، مرد می‌تواند در یک بازه زمانی مشخص (تا قبل از پایان عده زن) به صورت مجدد به همسر خود رجوع کند و زندگی زناشویی خود را از سر بگیرند. فقط لازم است نسبت به ثبت رجوع اقدامات لازم را انجام دهند. حق رجوع همیشه از جانب مرد است و به هیچ عنوان از جانب زن پذیرفته نمی‌شود.

طلاق رجعی

در صورتی که مرد در طول مدت عده زن از تصمیم خود برای طلاق منصرف نشود و به همسر خود رجوع نکند، پس از پایان این زمان به درخواست طلاق خود جامه عمل می‌پوشاند. اکثر طلاق های رسمی به صورت طلاق رجعی می‌باشند مگر اینکه در قانون ذکر شده باشد که از نوع بائن است.

جالب است بدانید که طلاق رجعی مترادفِ درخواست طلاق از طرف مرد است و به بیان ساده تر، درخواست طلاق از طرف مرد با طلاق رجعی یکی است. در نتیجه این نکته روشن می‌گردد که با اینکه طلاق از حق و حقوق مرد است و درخواست طلاق از طرف مرد بسیار رایج تر است؛ ولی در قانون فرصتی برای زن خریده شده است تا قبل از رسمی شدن طلاق و حرام شدن وی به مرد، زمینه ساز بازگشت مرد به آغوش زندگی باشد.

احکام در طلاق رجعی

قانون در مبحث طلاق مدت زمانی را در نظر گرفته است که زن موظف است تا پایان آن بازه زمانی با کسی جز همسر فعلی خود وارد رابطه زناشویی نشود؛ همانطور که بارها در مبحث طلاق گفته شده است، به این بازه زمانی تعیین شده، عده گفته می‌شود. پس در طلاقی که امکان رجوع مرد به زن ممکن باشد، امکان منسوخ شدن طلاق وجود دارد و طلاق مذکور به طلاق رجعی تبدیل می‌گردد. در طلا‌ق رجعی جدا از این که در مدت عده، شوهر حق رجوع دارد، طرفین حقوق و تکالیفی را نیز دارا می‌باشند. به عنوان مثال، اگر در طلا‌ق رجعی زن یا شوهر بمیرند، طرف مقابل جزو وراث به حساب می‌آید و در مسائل ارث و میراث دارای حق و حقوقی خواهد بود.

در طلاق رجعی، زن اجازه دارد که تا پایان مدت عده در منزل مشترک به زندگی ادامه دهد به گونه ای که انگار از ابتدا، بحث طلاق مطرح نگردیده است. البته که مرد مجاب است تا پایان مدت عده، در صورت مخالفت با عدم حضور زن در منزل با این موضوع کنار بیاید.

طلاق بائن

در این نوع طلاق مرد حق مراجعه و بازگشت به زن را ندارد. طبق ماده 1145 قانون مدنی، در صورتی که رابطه شما از یکی از موارد زیر تبعیت کند، طلاق از نوع بائن است:

طلاق زن یائسه

همانگونه که اکثر شما مطلع هستید، زن یائسه به خانمی گفته می‌شود که دیگر از دوران قائدگی بی‌بهره است و شرایط بارداری برای وی فراهم نمی‌باشد. در اینگونه موارد به دلایل مذکور، مدت عده تعریف نمی‌شود و بلافاصله پس از اتمام روند طلاق، امکان رجوع لغو می‌گردد و قابل قبول نمی‌باشد.

طلاقی که قبل از نزدیکی انجام شود

یعنی طرفین قبل از اینکه وارد رابطه خیلی صمیمی بشوند تصمیم به جدایی بگیرند و این جدایی را عملی کنند.

سومین طلاق بعد از سه وصلت متوالی

یکی از مواردی که در مبحث طلاق بائن جالب است، تکلیف زندگی مشترک بعد از سه طلاق متوالی می‌باشد. یعنی اگر زن و مرد بعد از اینکه سه بار به طور کامل طلاق گرفتند، مجددا تصمیم به ازدواج بگیرند، این امکان برای آن ها فراهم نمی باشد و نیاز است تا برای ازدواج مجدد با یکدیگر حتما حتما از وکیل کمک بگیرند.

طلاق خلع و مبارات

یکی از دلایلی که طلاق بائن مطرح می‌گردد، بیزاری زن از مرد و یا تنفر طرفین از یکدیگر است که تحت عنوان طلاق خلع و مبارات شناخته می‌شود.

طلاق خلع

از آنجایی که طلاق خلع در دسته طلاق بائن قرار دارد، پس مرد امکان بازگشت به زندگی را ندارد چرا که این مرد نبوده است که از ابتدا خواهان جدایی بوده است بلکه زن است که بحث طلاق را عملی کرده؛ پس نیاز است تا زن از تصمیم خود منصرف شود و به زندگی بازگردد. در نهایت برای منسوخ شدن طلاق، رجوع مرد بعد از رجوع زن لازم و ضروری است. لازم است اعلام کنیم که این نوع طلاق بُعد دیگری از درخواست طلاق از طرف زن را برای ما به نمایش می‌گذارد. پس درخواست طلاق از جانب زن همان طلاق خلع است.

طلاق مبارات

طلاق مبارات یا همان طلاق توافقی تنها بعد از تعیین تکلیف در مورد مسئولیت حضانت فرزندان، ملاقات فرزندان، تکلیف مهریه، نفقه و… در مسیر اصلی خود قرار می‌گیرد. در نتیجه با وجود اینکه طلاق مبارات در مبحث حقوقی با عنوان تنفر طرفین از یکدیگر شناخته می‌شود؛ بهتر است برای اینکه جدایی کم دردسری داشته باشید خودتان قبل از علنی کردن بحث طلاق، به اصلاح عامیانه، با یکدیگر سنگ ها را وا بکنید؛ اینگونه روند طلاق شما به نسبت سایر روش ها آسان خواهد بود.

طلاق با وکیل یا بدون وکیل طلاق

با توجه به توضیحات ذکر شده در بالا سوالی که در ذهن تک تک افراد ایجاد می‌شود این است که: “آیا برای طلاق به وکیل طلاق نیاز داریم یا خیر؟”، جواب این سوال بسیار پیچیده است و بستگی شدیدی به شرایط موجود و حتی میزان تفاهم و توافق طرفین رابطه دارد. ولی به طور کلی و البته با اکتفا به سخن بزرگان، کار را به کردان سپردن عاقلانه و مصلحانه ترین کار است که در این مبحث منظور کمک گرفتن از وکیل طلاق می‌باشد؛ تا با کمترین ضرر، طرفین به حق و حقوق خود دست یابند و هر یک به تنهایی به ادامه زندگی بپردازند.

حضانت در طلاق

حضانت فرزندان مبحث داغ و مهمی است که به هنگام طلاق معنا و مفهوم خاص خود را پیدا می‌کند. در یک کلام حضانت فرزند و یا فرزندان به معنای انتخاب بهترین گزینه در عهده دار شدن سرپرستی فرزندان می‌باشد؛ که این کار متناسب با سن فرزندان و شرایط حاکم بر زندگی هر یک از والدین و تصمیم قاضی متفاوت می‌باشد. وکیل خانواده، وکیلی است که به موارد مربوط به خانواده و مشکلات حاکم رسیدگی می‌نماید. حضانت یکی از اصلی ترین پرونده هایی است که وکیل خانواده در آن درگیر می‌شود. حضانت محدود به بُعد جسمانی و مادی نیست بلکه به بعد روحانی و معنوی نیز مرتبط می‌باشد. و این نکته مشخص می کند که چرا مطابق حقوق اسلام، شخصی که حضانت طفل به او سپرده می‌شود باید آزاد، مسلمان (در صورتی که خود طفل مسلمان باشد) و امین باشد.

طلاق و مبحث عسر و حرج

عسر و حرج چیست و چه اختیاراتی را برای زن فراهم می‌کند؟ در یک کلام ساده می توان گفت هر عملی که ادامه زندگی را برای زن غیر ممکن کند و وی را به تنگنا بیاورد را عسر و حرج گویند. لازم است بدانید که اثبات این مورد، درخواست طلاق از طرف زن را بسیار ساده می‌نماید.

صدور حکم طلاق در عسر و حرج زن، طلاق بائنی را به دنبال دارد که نشان دهنده کراهتِ به حقِ زن از مرد است؛ بنابراین حق رجوع برای مرد باطل می‌گردد و امکان آشتی زن با مرد تا حد زیادی غیر ممکن می‌گردد.

عسر و حرج زن تشکیل شده از …

1. در صورتی که مرد به مدت حداقل 6 ماه و حتی بدون عذر موجه خانه و زندگی را ترک کرده باشد.
2. اعتیاد مرد، بازگشت دوباره به اعتیاد و حتی مقاومت در مقابل ترک اعتیاد یا مراجعه به کمپین ترک اعتیاد، به بیان ساده تر عدم توجه به آسیب هایی که اعتیاد، زمینه ساز آن ها بر زندگی، زن و بچه ها شده است؛ این موضوع را برای دادگاه و قانون شفاف می‌نماید که ادامه زندگی با این چنین شخصی که کوچکترین اهمیتی برای خود و خانواده خود قائل نیست نه تنها فایده ای ندارد بلکه آسیب های روحی روانی زیادی به خانواده وی وارد می‌نماید.
3. حبس همسر در صورتی که برابر 5 سال و یا بیشتر باشد.
4. رفتارهای غیر منتظره، وحشیانه و غیر قابل قبول از طرف مرد که در عرف با جایگاه خانوادگی و شخصیت زن هماهنگی نداشته باشد و حتی دارای تناقض باشد. نظیر ضرب و جرح، فحاشی یا هرگونه سوء‌ رفتار مستمر زوج که تبعات خوبی را به دنبال ندارد.
5. بیماری ها و یا مریضی هایی که موجب مختل شدن روند زندگی می‌گردد. بیماری های واگیر دار و یا غیر واگیر داری که غیر قابل درمان می باشند. مثل بیماری سارس یا ایدز.
6. مرد در خصوص انتخاب شغل ، مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه را در نظر نگرفته باشد و با این وجود که دادگاه وی را نسبت به انجام این امر منع کرده است همچنان به شغل خود ادامه دهد.
7. اگر زن پس از گذشت پنج سال همچنان از مرد خود باردار نشود و مشخص گردد که مرد عقیم بوده و یا عوارض جسمی دیگری داشته که موجب این عمل گردیده است، طلاق زن بلامانع است .
8. مردی که چند همسر اختیار کرده است و نسبت به انجام وظایف خود در اجرای عدالت بین زوجین دقت نکرده باشد. و حتی قبل از اجازه از همسر خود مجددا ازدواج کند.
9. جنون در مواردی که فسخ نکاح شرعاً ممکن نباشد.