معنای لغوی اعسار، برگرفته از عسر و به معنای رنج و سختی می باشد. در اصطلاح حقوقی نیز اعسار به شرایطی اشاره دارد که شخص دارای وضعیت مالی مناسبی برای پرداخت بدهی هایش نیست.
توجه داشته باشید، اعسار تنها برای افراد عادی قابل استفاده است و نه تجار. بنابراین اگر شرکتی از عهده پرداخت بدهی هایش برنیاید، معسر به حساب نمی آید.
به معنای دیگر، زمانی که کسی بنا به دلایلی همچون کافی نبودن مالش یا عدم دسترسی به آن، قادر نباشد تا بدهی و دین خود را پرداخت نماید، معسر به شمار می آید و می تواند ادعای اعسار کند.
به طور کلی، اعسار به دو موضوع مختلف یعنی اعسار نسبت به هزینه دادرسی و یا اعسار نسبت به محکوم به مربوط می شود که در ادامه مقاله به تفصیل توضیح داده شده است.
زمانی که شخصی، دعوایی را در دادگاه عنوان می کند، ملزم به ثبت این دادخواست می باشد. واضح است که این اقدام برای شخص هزینه هایی را به دنبال دارد که به آن هزینه دادرسی گفته می شود. براساس نوع درخواست و ارزش دعوی، این هزینه متفاوت خواهد بود.
در مواقعی امکان دارد، کسی که دادخواستی تنظیم کرده است، توان مالی جهت پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد.
در این شرایط، شخص دارای اعسار نسبت به پرداخت هزینه دادرسی است. لذا براساس قانون این افراد می توانند با اثبات اعسار نسبت به پرداخت هزینه دادرسی، از پرداخت این مبلغ معاف شوند .
اعسار از پرداخت محکوم به زمانی قابل استفاده است که شخصی که به سبب حکم دادگاه، به پرداخت مال یا مبلغی به دیگری محکوم شده است، قدرت مالی کافی برای پرداخت آن را نداشته باشد.
به طوریکه این عدم تمکن مالی، یا به کل محکوم به مربوط می شود و یا اینکه شخص تنها قدرت پرداخت آن را به صورت یک جا ندارد. بنابراین در هر دو حالت امکان اثبات وضعیت اعسار برای شخص وجود دارد و می تواند این ادعا را در دادگاه اثبات نماید.
به طور کلی دعوای اعسار می بایست در دادگاهی مطرح شود که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را داشته باشد.
با استناد به ماده 24 قانون آیین دادرسی مدنی می توان گفت:
رسیدگی به دعوای اعسار بر عهده دادگاهی می باشد که صلاحیت رسیدگی اولیه به دعوای اصلی را داشته و یا در ابتدا به آن رسیدگی کرده باشد.
اکنون که با تعریف روشنی از اعسار و انواع آن آشنا شدیم در این سرفصل از مقاله به موضوع اعسار از پرداخت دیه و موارد استفاده از آن خواهیم پرداخت.
اعسار از پرداخت دیه، در مواقعی کاربرد دارد که مجرم قدرت پرداخت دیه را نداشته باشد و دادگاه این مبلغ را قسط بندی نماید.
در اینجا لازم است تا به تشریح دو موضوع اعسار مطلق و اعسار غیرمطلق بپردازیم.
چنانچه اثبات شود که شخص تمکن مالی پرداخت دیه را در هر دو حالت یکجا و قسط بندی شده ندارد، به آن اعسار مطلق گفته می شود. در چنین حالتی پرداخت دیه تا زمان تمکن مالی فرد به تعویق افتاده و یا دادگاه مطابق با شرایط خاص، دیه را از طریق بیت المال پرداخت می نماید.
با این وجود در موارد بسیاری، دادگاه به دنبال این است که قسط بندی دیه را به شکلی انجام دهد که امکان پرداخت آن برای مجرم میسر باشد.
مساله حائز اهمیت اینکه، به طورکلی تمکن مالی شخص مجرم، اساسی ترین تاثیر را در اعسار پرداخت دیه دارد. به این معنا که حتی خوانده نیز نمی تواند تاثیری در این مورد داشته باشد. زیرا دادگاه و قانون خواستار به سرانجام رساندن دعوی هستند و در شرایط عدم تمکن مالی، فرد جهت پرداخت کامل دیه و اثبات این مساله رای به قسط بندی دیه خواهد داد.
همانطور که می دانیم، مهریه حق مسلم زن و به صورت عند المطالبه است. به این معنا که زن اختیار دارد در هر زمانی که بخواهد، برای دریافت آن اقدام نماید. بنابراین زن با استناد به مهریه ای که در سند عقدش آورده شده است، مجاز می باشد تا در هر زمان که بخواهد مهریه اش را توسط دادگاه یا به وسیله اجرائیات اداره ثبت اسناد به اجرا بگذارد و برای این اقدام نیاز به آوردن دلیل موجهی ندارد.
در شرایطی نیز مرد می تواند نسبت به درخواست اعسار از پرداخت مهریه اقدام نماید که زن به وسیله دادگاه تقاضای وصول مهریه اش را کرده باشد و مرد محکوم به پرداخت مهریه شده باشد .
پس از اینکه مرد، بوسیله حکم قطعی دادگاه ملزم به پرداخت مهریه شود، اما دارایی یا درآمد کافی برای پرداخت یکجای آن را نداشته باشد، می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برای اعسار از پرداخت مهریه درخواست نماید .
با تنظیم این دادخواست بوسیله مرد، این فرصت به وی داده می شود تا با ذکر دلایل موجه اعسار و ناتوانی خود را از پرداخت مهریه ثابت کند تا سرانجام دادگاه، برای قسط بندی مهریه، رای خود را صادر نماید .
مطالعه پیشنهادی : آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حقوقی
در شرایطی که مرد با رای قطعی دادگاه، ملزم به پرداخت مهریه شود و قدرت مالی کافی برای پرداخت کامل آن را نداشته باشد، می تواند با مراجعه به یکی از شعب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، نسبت به اعسار از پرداخت مهریه درخواست دهد تا این درخواست به همین طریق به شعبه ای از دادگاه که حکم پرداخت مهریه را صادر کرده است ارسال شود .
با این وجود برای اینکه مرد بتواند این دادخواست را به دادگاه ارسال کند، می بایست دارای شرایط خاصی باشد که در زیر آورده شده است:
با وجود شرایط فوق و ارائه اسناد و مدارک جهت پیوست به دادخواست اعسار، مرد به پرداخت مهریه محکوم شده و می تواند دعوای اعسار خود را مطرح نماید. این مدارک در لیست زیر آورده شده است:
یکی دیگر از موضوعاتی که مشمول اصطلاح حقوقی اعسار می شود، پرداخت نفقه زن و فرزند توسط مرد است. در این سرفصل از مقاله، قصد داریم درباره شرایط اعسار از پرداخت نفقه زن و فرزند و نحوه انجام آن اطلاعات جامعی در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
در صورتیکه مرد بنا به دلایلی همچون عدم دسترسی به اموال خود و یا نداشتن هیچ مالی، از عهده پرداخت نفقه زن برنیاید، در این شرایط، دادگاه پس از مطالبه زن، حکم به محکومیت مرد داده، و وی را به پرداخت کامل نفقه معوقه پرداخت ماهیانه مبلغی مشخص، به عنوان نفقه جاری ملزم خواهد کرد.
شرایط لازم برای اعسار از پرداخت نفقه فرزند:
شخصی که وظیفه پرداخت نفقه فرزند را برعهده دارد، به هر دلیلی همچون نداشتن مال یا عدم دسترسی به آن و یا در مضیغه قرار گرفتن، توان پرداخت نفقه فرزند رانداشته و دادگاه، پس از درخواست فرزند، حکم بر پرداخت نفقه وی، خواهد داد.
در شرایطی که فرد، بتواند نسبت به پرداخت نفقه فرزند و یا زن، درخواست اعسار نماید، می بایست، مراحل و روش درخواست اعسار از پرداخت نفقه را پشت سر بگذارد. در این سرفصل از مقاله، قصد داریم تا به توضیح روش ها و مراحل انجام این اقدام بپردازیم.
در مرحله نخست، شخص می بایست، در سامانه ثنا ثبت نام کرده و برای احراز هویت در این سامانه اقدام نماید.
پس از آن، ملزم به تنظیم نمونه دادخواست اعسار از پرداخت نفقه زن و یا فرزند خواهد بود. در این مرحله، شخص می بایست، اسناد و مدارک اعسار از جمله، استشهادیه اعسار را تهیه و تنظیم نماید.
در گام بعدی، متقاضی می بایست با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، به منظور ثبت دادخواست خود و پیوست استشهادیه اعسار و مدارک دیگر، اقدام کرده تا به این وسیله دادگاه، تقاضای وی را مورد بررسی قرار دهد. پس از این مرحله و در صورت پذیرش دلایل کافی وی، حکم اعسار صادر خواهد شد.
همانطور که اشاره شد، اعسار به معنی رنج، ناتوانی و تنگدستی فرد در پرداخت دین است. به همین ترتیب، اعسار چک به مواقعی مربوط می شود که صادر کننده به دلیل نداشتن تمکن مالی، قدرت تادیه مبلغ چک را نداشته باشد.
در این شرایط، به منظور اینکه دادگاه حکم جلب و حبس صاحب چک را ندهد؛ پس از صدور اجراییه، نمونه لایحه اعسار چک را به دادگاه ارائه می کند.
این شخص می بایست در متن نمونه لایحه اعسار چک، به شرایط مالی خود و مبلغ چک اشاره کرده و لیست اموال و دارایی خود را به آن ضمیمه کند.
در صورتیکه قاضی نسبت به عدم توانایی وی جهت پرداخت مبلغ چک و خسارات تأخیر اطمینان حاصل نماید، پرداخت این مبلغ برای وی قسط بندی خواهد شد.
با مورد قبول واقع شدن اعسار صادر کننده چک بوسیله دادگاه، به طور معمول یک سوم کلیه مبلغ محکوم به به عنوان پیش قسط و الباقی به صورت اقساط ماهیانه پرداخت خواهد شد.
توجه داشته باشید اگر صادر کننده چک، قدرت کافی در پرداخت مبلغ قسط بندی شده را نداشته باشد، پس از گذشت چند ماه می‌تواند نسبت به تعدیل اقساط تقاضا دهد. دادگاه نیز با بررسی دوباره، پیرامون قسط بندی جدید تصمیم گیری خواهد نمود.
همان طور که در مقاله پیش رو به تفصیل توضیح داده شد، اعسار درشرایطی قابل استفاده است که شخص تمکن مالی کافی جهت پرداخت بدهی یا دین خود را ندارد. در این مواقع قانون با در نظر گرفتن شرایط خاص فرد و نسبت به موضوع دین نسبت به تقسیط بدهی اقدام می نماید.
گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون اصطلاح حقوقی اعسار و شرایط استفاده از آن پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوقتان شما را همراهی نماید.
گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک وکیل پایه یک دادگستری مجموعه ما از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
وکیل خانواده نیاوران وکیل خانواده نیاوران : همانطور که واضح است دعاوی خانوادگی از مهمترین…
وکیل خانواده شمال تهران وکیل خانواده شمال تهران : امروزه بسیاری از وکلای خانواده متخصص…
وکیل خانواده یزد وکیل خانواده یزد : همواره در نظر داشته باشید که هر چقدر…
وکیل خانواده همدان وکیل خانواده همدان : وکیل خانواده همدان شخصی است که پس از…
وکیل خانواده تبریز وکیل خانواده تبریز : بهترین وکیل خانواده تبریز، شخصی است که با…
وکیل خانواده شیراز وکیل خانواده شیراز : بهترین وکیل خانواده شیراز فردی است که قادر…