وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری چه تفاوتی دارند؟

آشنایی با وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری

به طور کلی، کلمه وکیل ممکن است معانی متفاوت و متعددی داشته باشد. در یک معنای کلی، وکیل به هر نماینده و یا نایب مورد اعتماد فرد گفته می شود که مسئولیت و وظایفی را بر عهده می گیرد.
آشنایی با وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری و حوزه وظایف هر یک، به افراد کمک خواهد کرد تا در صورت نیاز به این اشخاص، دچار سردرگمی نشده و مساله حقوقی خود را در کمترین زمان حل کنند.

در واقع می توان گفت که تفاوت زیادی بین وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری وجود دارد که نباید این دو شخص را با یکدیگر اشتباه گرفت. چرا که درخواست مسئولیتی بیش از حوزه وظایف هر یک، می تواند مشکل جدیدی به وجود آورد.

به دلیل اهمیت این موضوع تلاش شده است تا در این مقاله، به تفاوت نقش هر یک بپردازیم.

وکیل دادگستری کیست؟

در ابتدا بهتر است به تعریف جامعی از وکیل پایه یک دادگستری بپردازیم. وکیل پایه یک دادگستری، شخصی است که پس از موفقیت در آزمون کارآموزی کانون وکلای دادگستری، در پایان دوره کارآموزی مربوطه و قبولی در آن، پروانه وکالت پایه یک دادگستری را از کانون وکلا دریافت می کند.

در واقع می توان گفت، وکیل دادگستری شخصی است که از طرف موکل وکالت پرونده ای را عهده دار می شود. قبول وکالت از طرف وکیل دادگستری، به معنی پیگیری پرونده قانونی در دادگاه، همچنین دفاع از موکل و تنظیم طرح شکواییه و دفاعیه به منظور گرفتن حق و حقوق موکل می باشد.

علاوه بر این وکیل دادگستری اجازه حضور در دادگاه و همراهی با موکلش را نیز دارد.

وظایف وکیل پایه یک دادگستری

مطابق با آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری، وظایف وکیل پایه یک دادگستری به روشنی شرح داده شده است. در لیست زیر به مهم ترین این وظایف پرداخته ایم:

1) وکیل پایه یک دادگستری موظف است قبل از طرح دعوا برای موکل خود و بعد از آن در کلیه مراحل دادرسی، تشکیل پرونده دهد.

2) وکیل پایه یک دادگستری می بایست متن وکالت نامه و قرارداد مالی را به روشنی و دقت تنظیم کرده و یک نسخه از آن را به موکل تحویل دهد.

3) وکیل پایه یک دادگستری در برابر اسنادی که از موکل دریافت می کند مسئولیت دارد و در ازای دریافت هر مدرکی می بایست رسیدی به موکلش تحویل دهد.

4) رقم حق الوکاله به روشنی در قرارداد مشخص می شود. بنابراین دریافت هرگونه مبلغ یا هزینه ای از موکل، بیش از توافق انجام شده، ممنوع می باشد.

5) وکیل می بایست در جلسات دادرسی دادگاه حضور فعال و موثر داشته باشد و مطابق با حدود وظایف خود، پرونده قضایی موکل را پیگیری نماید.

6) در پایان می توان گفت، وکیل پایه یک دادگستری، وظیفه دارد تا تمامی ابلاغیه های مربوط به پرونده قضایی موکل همچون رای صادره را در زمان قانونی و مقرر، دریافت کرده و اطلاع رسانی درستی نسبت به موکل داشته باشد.

وکیل مدنی چه کسی است؟

پس از آشنایی با وکیل پایه یک دادگستری و اختیارات او، لازم است تا با وکیل مدنی و حوزه وظایف او نیز آشنا شویم. هر یک از افراد ممکن است عنوان وکیل مدنی را بسیار شنیده باشند ولی با مسئولیت این شخص آشنایی کامل نداشته باشند. در تعریف مختصری از وکیل مدنی می توان گفت: این شخص فردی قانونی یا غیرقانونی است که از طرف موکل وکالتی را بر عهده می گیرد. این وکالت می تواند در حیطه وظایفی باشد که در لیست زیر آورده شده است. توجه داشته باشید که زمینه فعالیت وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری از یکدیگر متفاوت است.

1) تنظیم قرارداد: به طور کلی وکیل مدنی نماینده موکل خود به حساب می آید که می تواند ضامن برخی موارد باشد.

2) وکالت لازم برای طلاق و خرید و فروش ملک و یا فسخ اجاره

3) بررسی موارد مربوط به ادارات و سازمان های دولتی

تفاوت وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری

همانطور که در بالا اشاره شد وکیل پایه یک دادگستری شخصی است دارای پروانه وکالت، که اجازه حضور در دادگاه و همراهی موکل را دارد. این شخص با حضور در مراجع قضایی و غیرقضایی نظیر: دادگاه ها و دادسراها، شهرداری ها، دیوان عدالت اداری، دیوان عالی کشور، ادارات ثبت و غیره نسبت به احقاق حقوق موکل خود اقدام می کند.

این در حالی است که وکیل مدنی شخصی است که از طرف دیگری نماینده انجام امور خاصی است، که موکل به او اعطا نموده است. بنابراین اولین تفاوت اصلی وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری در داشتن پروانه وکالت است.

وکیل مدنی می بایست با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی در مورد موضوعات مشخصی از موکل خود وکالت مورد نظر را تنظیم کند. اما وکیل دادگستری روی برگه وکالتنامه از موکل خود امضا می گیرد. اگرچه وکالتنامه های دریافتی از وکلا معمولا عادی می باشد، اما طبق قانون، وکلا نیز می توانند به تنظیم وکالتنامه های رسمی نیز اقدام کنند.

توجه داشته باشید که اختیارات وکیل مدنی همان چیزی است که در قرارداد وکالت ثبت شده است. به همین دلیل این شخص اختیاراتی بر موارد بیش از موضوعات ذکر شده ندارد. این در حالی است که وکیل دادگستری، کلیه اختیارات مربوط به دادرسی را دارا می باشد و برخی اختیارات وکیل باید در وکالتنامه به صراحت بیان شود تا مسئولیت این شخص روشن و مشخص باشد.

همچنین توجه داشته باشید که تعدی یا تفریط وکیل مدنی نیز می تواند در صورتی که موجب ایجاد خسارت به موکل گردد، موجب ضمان وکیل شود.

در وکالت دادگستری نیز، تخلفات وکیل ضمانت اجرای انتظامی دارد. برای مثال: تبانی وکیل با طرف مقابل جهت از دست رفتن حقوق موکل یا خیانت وکیل نسبت به موکل، باعث محرومیت دائمی وی از شغل وکالت می شود.

نوع قرارداد وکیل مدنی

همان طور که اشاره شد وکیل مدنی برای بر عهده گرفتن برخی وکالت ها دارای صلاحیت نمی باشد. به همین خاطر در این بخش از مقاله آن دسته از پرونده ها یا وکالت هایی که وکیل مدنی می تواند بپذیرد معرفی شده است. این قراردادها به طور کلی شامل دو دسته می شود.

دسته اول مربوط به قرارداد های تام و دیگری مربوط به قراردادهای خاص است. قرارداد های تام و مطلق به صورتی است که اختیار امور به صورت کامل به وکیل مدنی واگذار می شود. اما قرارداد های خاص شامل آن دسته از قرارداد هایی هستند که اختیارات وکیل مدنی محدود به امور خاصی است. در این حالت موکل حوزه وظایف وکیل را تعیین می کند و اجازه دخالت در اموری غیر از آن را به وکیل نمی دهد.

هزینه وکالت وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری

به طور کلی وکیل، برای اموری که به وکالت از موکل، انجام می دهد، مستحق دریافت حق الوکاله است و این مبلغ، به طور معمول، در قرارداد وکالت و با توافق موکل و وکیل تعین می شود. اگر طرفین نسبت به مبلغ حق الوکاله به توافق برسند محدودیتی ایجاد نمی شود در غیر این صورت موکل می بایست طبق تعرفه تعیین شده از طرف قوه قضاییه حق الوکاله وکیل پایه یک دادگستری را بپردازد.

وکیل مدنی هم از این موضوع مستثنی نیست و اگر شما بخواهید وکالت پرونده یا قرارداد مشخصی را به وکیل مدنی بدهید می بایست حق الزحمه او را بپردازید. با این تفاوت که برای حق الوکاله این شخص مبلغی مقرر نشده است. پس تفاوت وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری در نحوه پرداخت حق الزحمه نیز می باشد. حق الزحمه وکیل مدنی مانند وکیل دادگستری نیست و حد و حدود مشخصی برای آن تعیین نشده است و طبق عرف جامعه یا نظر کارشناس دارای مبلغ متفاوتی است.

نتیجه گیری

در این مقاله ضمن معرفی تفاوت وکیل مدنی و وکیل پایه یک دادگستری به حوزه وظایف هر یک پرداختیم. در نظر داشته باشید که شما می توانید وکالت خود را به هر وکیل مدنی بدهید که این شخص حتی می تواند از نزدیکان شما باشد و نیاز به مدرک خاصی ندارد. اما وکالت به وکیل دادگستری می بایست به صورت قانونی و با پروانه وکالت صورت گیرد. همچنین وکیل پایه یک دادگستری یک مقام رسمی است که مستلزم داشتن مدرک خاصی می باشد. این وکیل اجازه همراهی موکل و حضور در دادگاه و احقاق حق وی را دارد.