به طور کلی آزار به دو دسته آزار روحی و آزار جسمی تقسیم می شود. کودک آزاری سبب می شود که شخص در سن بزرگسالی با کمبودها و عقده هایی که در دوران کودکی داشته، مرتکب جرایمی گردد که به جامعه لطمه وارد نماید، بنابراین و بر اساس این مبنا قانون وارد این حیطه گشته تا بتواند از بروز چنین اقداماتی پیشگیری کند. در ادامه به تعریف این جرم و مصادیق آن پرداخته شده است تا ضمن آشنایی با آنها از مجازات هایی که درخصوص این جرم لحاظ گردیده مطلع شوید.
از موارد آزار کودک می توان به ضرب و شتم وی توسط پدر اشاره نمود که آسیب های روحی و جسمی برای کودک به همراه دارد. یا اینکه کودک با الفاظ نامناسب خطاب قرار گیرد که این مورد نیز می تواند به روح زلال کودکانه وی لطمه وارد آورد.
قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
اصطلاحات به کار رفته در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399، به شرح زیر است:
- کودک: شخصی که به سن بلوغ شرعی نرسیده باشد.
- نوجوان: شخصی زیر 18 سال کامل شمسی که به بلوغ شرعی رسیده است.
- بی توجهی و سهل انگاری: کوتاهی در انجام تکالیفی از قبیل تأمین نیازهای اساسی و ضروری طفل و نوجوان یا وظایف مربوط به حضانت، ولایت، قیمومت، وصایت، سرپرستی، تربیت، نظارت یا مراقبت از آنان توسط والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی یا هر شخصی که مکلف به آن است.
- سوءرفتار: هرگونه فعل یا ترک فعل عمدی که سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی طفل و نوجوان را در معرض خطر و آسیب قراردهد؛ از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، سوءاستفاده جنسی، توهین یا تهدید نسبت به طفل یا نوجوان در صورتی که جنبه تأدیبی نداشته باشد یا قراردادن او در شرایط سخت و غیرمتعارف و یا خودداری از کمک به وی.
- بهره کشی اقتصادی: به کارگیری غیرقانونی طفل و نوجوان و یا وادارکردن یا گماردن او به کار یا خدمتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی با نظر به وضعیت طفل و نوجوان برای وی مضر یا خطرناک باشد.
- معامله: خرید و فروش یا هرگونه اقدام غیرقانونی که به موجب آن طفل یا نوجوان در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد در اختیار دیگری قرار می گیرد.
- فحشاء: هرگونه به‌کارگیری و یا وادارکردن طفل و نوجوان در فعالیت های جنسی برای خود یا دیگری.
- مبتذل: هرگونه محتوا یا تصویری که دارای صحنه یا صور قبیحه باشد.
- مستهجن: هرگونه محتوا اعم از صوتی یا تصویری که به‌صورت واقعی یا غیرواقعی بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد- آمیزش- عمل جنسی یا اندام جنسی انسان است.
- هرزه نگاری: تهیه و تولید هر اثری که محتوای آن بیانگر جذابیت جنسی طفل یا نوجوان مانند برهنگی، آمیزش، عمل جنسی یا اندام جنسی باشد.
- خطر شدید و قریبالوقوع: وضعیتی که حیات یا سلامت جسمی یا روانی طفل و نوجوان به شدت تهدید و در معرض آسیب قرار گیرد، به‌نحوی که مداخله فوری و چاره جویی را ایجاب نماید.
مجازات کودک آزاری
براساس قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال 1399، در صورت وارد آمدن هرگونه آزار و اذیت جسمی و روحی و نادیده گرفتن سلامت و بهداشت جسمی و روانی در بردارنده زندان و جریمه نقدی خواهد بود. این جرم ممکن است توسط والدین و یا هر شخصی محقق گردد. براساس قانون مذکور افراد زیر 18 سال، کودک و نوجوان محسوب و تحت حمایت قانون کودکان و نوجوانان قرار می گیرند. به طور کلی مجازات جرم کودک آزاری به شرح زیر است:
- براساس ماده 7 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان در صورتیکه هر یک از والدین، اولیاء و یا سرپرستان قانونی طفل و نوجوان و به طور کلی اشخاصی که درخصوص نگهداری، مراقبت و تربیت طفل دارای مسئولیت هستند بر خلاف مقررات از ثبت نام و فراهم نمودن امکان تحصیل طفل و نوجوان واجد شرایط تحصیل تا اتمام دوره متوسطه امتناع ورزند و یا مانع تحصیل وی شوند محکوم به انجام تکلیف مذکور و جزای نقدی درجه 7 قانون مجازات اسلامی می شوند. در تبصره ماده مذکور قید شده چنانچه محکومعلیه (والدین و یا به طور کلی شخصی که مسئولیت نگهداری را بر عهده دارد) از انجام تکلیف تعیین شده توسط دادگاه خودداری ورزد و یا متعاقب اجرای حکم مجددا مانع تحصیل طفل و یا نوجوان شوند به جزای نقدی درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می گردد.
- این ماده به مشارکت و معاونت در خصوص جرم کودک آزاری پرداخته است بدین ترتیب که چنانچه شخصی با تهدید و یا تشویق و ترغیب سبب فرار طفل و یا نوجوان از خانه، مدرسه و یا ترک تحصیل وی گردد و به طور کلی موجب فریب وی شده و یا سبب تسهیل گردد در صورت ترک تحصیل و فرار به یک و یا چند مورد از مجازات های درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می گردد (ملاحظه می شود که در این مورد شرط اعمال مجازات حصول نتیجه مذکور است) که در صورت عدم حصول نتیجه یعنی عدم تحقق ترک تحصیل و یا فرار برای بار نخست پلیس ویژه اطفال و نوجوانان اخطار داده و در صورت تکرار به مجازات فوقالذکر محکوم میشود.
- درصورتی که بر اثر بی توجهی و سهل انگاری اشخاصی به غیر از والدین طفل و یا نوجوان فوت شود حسب مورد به مجازات درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می گردد.
- درصورتی که بر اثر بی توجهی و سهل انگاری اشخاص به غیر از والدین نسبت به اطفال و نوجوانان سبب فقدان یکی از حواس یا منافع، قطع، نقص یا از کارافتادگی عضو، زوال عقل یا بروز بیماری صعب العلاج یا دائمی جسمی یا روانی و یا ایراد جراحت از نوع جائفه (جائفه جراحتی است که با وارد کردن هر نوع وسیله و از هر جهت به درون بدن انسان اعم از شکم، سینه، پشت و پهلو ایجاد می شود و موجب یک سوم دیه کامل است. درصورتی که وسیله مزبور از یک طرف وارد و از طرف دیگر خارج گردد، دو جراحت جائفه محسوب می شود.) یا بالاتر گردد، حسب مورد به مجازات حبس درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می شوند.
- نقصان یکی از حواس یا منافع، شکستگی استخوان یا دیگر اعضاء و یا بروز بیماری روانی به مجازات حبس درجه هفت قانون مجازات اسلامی
- جراحت سر و صورت و یا گردن ، مجازات حبس درجه هشت قانون مجازات اسلامی؛
- آزار جنسی ناشی از بی توجهی و سهل انگاری شدید و مستمر حسب مورد به یکی از مجازات‌های درجه هشت قانون مجازات اسلامی.
جرم آزار جنسی کودک
براساس ماده 10 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399: هرکس نسبت به طفل یا نوجوان مرتکب آزار یا سوءاستفاده جنسی شود، در صورتی که مشمول مجازات حد نباشد با درنظرگرفتن شرایطی مانند وضعیت بزه دیده، شرایط مرتکب و آثار جرم، به ترتیب زیر مجازات میشود:
- آزار جنسی تماسی توسط محارم یا با عنف (اعمال جنسی‌ای که با زور، اِجبار، تهدید و بدون رضایت همراه است. (به مجازات حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی؛
- سایر آزارهای جنسی تماسی به مجازات حبس درجه شش قانون مجازات اسلامی؛
- آزار جنسی غیرتماسی توسط محارم یا با عنف به یکی از مجازات‌های درجه هفت قانون مجازات اسلامی؛
- سایر آزارهای جنسی غیرتماسی به یکی از مجازات های درجه هشت قانون مجازات اسلامی؛
- بهره کشی جنسی از طفل و نوجوان از طریق عرضه، در اختیارگرفتن، وادار یا اجیر کردن برای هرزه‌نگاری یا سوءاستفاده جنسی به مجازات حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی؛
- در دسترس قراردادن یا ارائه محتوا یا اثر مستهجن یا مبتذل به طفل یا نوجوان به یک یا چند مجازات درجه هشت قانون مجازات اسلامی؛
- استفاده از طفل و نوجوان برای تهیه، تولید، توزیع، تکثیر، نمایش، فروش و نگهداری آثار سمعی و بصری مستهجن یا مبتذل، حسب مورد به میانگین حداقل و حداکثر تا حداکثر مجازات مقرر در قانون مربوط؛
- واردات، صادرات، تکثیر، انتشار، عرضه، معامله یا بارگذاری محتوا یا اثر مستهجن یا مبتذل که در آنها از اطفال و نوجوانان بهره گیری شده و یا حمل و نگهداری آنها به یکی از مجازات های درجه شش قانون مجازات اسلامی؛
- برقراری ارتباط با طفل و نوجوان در فضای مجازی به‌منظور هرگونه آزار جنسی یا ارتباط جنسی نامشروع به یکی از مجازات های درجه شش قانون مجازات اسلامی.
مجازات معامله راجع به کودک
براساس ماده 11 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، هرگونه معامله راجع به طفل یا نوجوان ممنوع بوده و مرتکب به مجازات حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می شود؛ چنانچه این رفتار با هدف فحشاء و هرزه‌نگاری، بهره‌کشی اقتصادی، برداشت اعضاء یا جوارح و یا استفاده از طفل و نوجوان در فعالیتهای مجرمانه باشد، مرتکب به مجازات حبس درجه چهار قانون مجازات اسلامی محکوم می شود. همچنین برای قاچاق کودک مجازاتی به شرح زیر لحاظ گردیده است:
براساس ماده 12 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، هرکس مرتکب قاچاق اطفال و نوجوانان شود به مجازات حبس درجه سه قانون مجازات اسلامی محکوم می شود. وطبق ماده 13 قانون مذکور، هرکس مرتکب انتقال، خرید، فروش یا قاچاق اعضاء و جوارح طفل یا نوجوان شود، به مجازات حبس درجه سه قانون مجازات اسلامی محکوم میشود.
براساس تبصره 2 ماده 13: در صورتی که پزشکان یا اشخاص مرتبط با امور پزشکی در ارتکاب جرم موضوع این ماده شرکت با معاونت کنند، علاوه بر مجازات مقرر در این قانون به محرومیت ها و ممنوعیت های درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.
مجازات تسهیل شرایط خودکشی کودک:
طبق ماده 14، هرکس به هر نحو موجبات ارتکاب به خودکشی طفل یا نوجوان را فراهم آورد یا تسهیل کند و مشمول مقررات حد یا قصاص نشود، علاوه بر پرداخت دیه طبق مقررات، حسب مورد به ترتیب زیر مجازات میشود:
- چنانچه رفتار مرتکب، سبب خودکشی منجر به فوت طفل و نوجوان گردد، به مجازات حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم میشود.
- درصورتیکه اقدامات مرتکب سبب فوت طفل و نوجوان نشود، ولی موجب ورود آسیب جسمی یا روانی به طفل و نوجوان گردد به مجازات حبس درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می شود.
- چنانچه اقدامات مرتکب مؤثر واقع نگردد، به مجازات حبس درجه هشت قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.
- براساس ماده 16 در مورد فروش مواد مخدر و یا در اختیار قراردادن این مواد به اطفال و نوجوانان، مرتکب به جزای نقدی درجه 8 محکوم می گردد.
مجازات انتشار اطلاعات و هویت کودک بزه دیده
هر کس هویت و اسرار طفل یا نوجوان بزه دیده را افشا و یا جزئیات جرم ارتکابی توسط طفل و نوجوان یا علیه او را از طریق رسانه های گروهی و یا با توزیع، تکثیر، انتشار و نمایش فیلم یا عکس و مانند آن تشریح کند و موجب اشاعه جرم شود، در صورتی که موجب ضرر یا آسیب به طفل یا نوجوان یا خانواده او شود به مجازات حبس درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم میشود.
براساس تبصره ماده 19 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان: درموردی که توزیع، انتشار و نمایش فیلم یا عکس و مانند آن به‌صورت محدود و به‌منظور استفاده علمی یا در جهت مصالح طفل یا کمک به او باشد و همچنین سایر موارد با تشخیص قاضی از شمول این ماده مستثنی است.
وکیل متخصص جرم کودک آزاری
کسب مشاوره از وکیل متخصص در خصوص مجازات جرم کودک آزاری سبب می شود تا دریافت اطلاعات صحیح پیگیری های لازم با سرعت بیشتری صورت پذیرد. درصورتی که قصد مشاوره با وکیل جرم کودک آزاری را دارید با موسسه گروه وکلای عدل ایرانیان با شماره 02147783 تماس حاصل فرمائید تا وکلای مجرب ما در این زمینه شما را راهنمایی نمایند.
جمع بندی
ارتکاب جرم کودک آزاری ممکن است توسط والدین و یا هر شخص دیگری محقق گردد. به عبارتی در صورت رساندن آزار و اذیت، به کودکان و نوجوانان، به نحوی که موجب آسیب های روانی، جسمانی و اخلاقی گردد این جرم محقق می شود. مجازات جرم مذکور توسط والدین یا هر شخص دیگر، شامل حبس و جزای نقدی می باشد.
شکایت از جرم کودک آزاری، توسط شاکی خصوصی یا با گزارش ضابطین قضایی، امکان پذیر است و از طریق دادسرا و سپس دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می گیرد. به طور کلی اعمال مجازات های این قانون، مانع اجرای مجازات های حدود، قصاص و دیات نبوده و در صورتی که در سایر قوانین برای مرتکب جرایم این قانون مجازات شدیدتری لحاظ گردیده باشد، مرتکب به آن مجازات محکوم می گردد.