وکالت تام چیست؟

وکالت تام چیست؟

برای معرفی وکالت تام و نحوه تنظیم آن در وهله نخست می بایست با مفهوم عقد وکالت، از منظر قانون مدنی آشنا شویم. با استناد به ماده 656 قانون مدنی، می توان گفت:”وکالت، عقدی است که بر اساس آن، یکی از طرفین قرارداد شخص مقابل را جهت انجام کاری، به نیابت خود برمی گزیند.”

مطابق با این ماده، چنانچه شخصی بخواهد، یک نفر را جهت انجام امری، به نمایندگی خود برگزیند، می تواند از عقد وکالت استفاده نماید. یکی از انواع رایج وکالت، اعطای وکالت، به صورت تام الاختیار می باشد که در آن، موکل به موجب عقد وکالت، شخص دیگری را در جهت انجام کلیه امور، اعم از مالی و اداری مرتبط با یک موضوع، نماینده خود می نماید. این وکالت می تواند، بر اساس یک وکالتنامه عادی انجام گیرد یا مطابق با یک وکالتنامه رسمی در محضر، تنظیم شود.

تعریف وکالت تام الاختیار در قانون

مطابق با ماده 660 قانون مدنی، اعطای وکالت به شخص دیگر می تواند به دو شکل مطلق و یا مقید انجام گیرد. همچنین این ماده، مقرر داشته است: ” امکان دارد وکالت، به شکل مطلق و برای کلیه امور موکل باشد یا به صورت مقید و جهت انجام امر یا امور خاصی.” با در نظر داشتن ماده 660، هر شخصی تنها می تواند جهت انجام بعضی امور و در مواردی تعیین شده، به دیگری، اعطای وکالت نماید و یا اینکه شخص دیگر را جهت انجام کلیه امور و به طور مطلق به نیابت از خود انتخاب نماید. لذا وکالتی که به طور مطلق داده می شود، مطابق با ماده 661، جهت اداره اموال موکل خواهد بود.

البته، در پاسخ به سوال وکیل تام کیست؟ مطابق با ماده 662 قانون مدنی می توان گفت: “وکالت، می بایست، در امری اعطا شود که موکل، خود نیز بتواند آن را بجا آورد؛ وکیل نیز می بایست کسی باشد که جهت انجام آن امر، اهلیت داشته باشد.” همچنین می توان گفت حتی در وکالت تام الاختیار، اعطای وکالت، می بایست در مورد اموری انجام گیرد که خود موکل شخصا، توانایی انجام آن را داشته باشد.

به همین ترتیب در یک تعریف جامع می توان گفت، وکالت تام الاختیار، به این معناست که شخصی، دیگری را جهت انجام کلیه امور، اعم از مالی و اداری مربوط به یک موضوع، نایب و نماینده قانونی خود کرده تا وکیل قادر باشد در انجام امور، به نیابت از موکل و بدون نیاز به حضور وی اقدام نموده و با در نظر داشتن مصلحت و غبطه موکل، جهت انجام امور وی، امور لازم را انجام دهد؛ مواردی همچون اعطای وکالت تام الاختیار در فروش اموال، انجام امور طلاق و یا رسیدگی به امور وراثت و تقسیم ترکه.

بیشتر بخوانید: وکالت تام الاختیار و نکات قانونی که باید درباره آن دانست

وکالت تام الاختیار چه شرایطی دارد؟

به طور کلی انجام کلیه عقود، در قانون مدنی، شرایط و قوانین خاص خود را دارا می باشد. وکالت نیز یکی از عقود معین است و از این قاعده مستثنی نیست. برخی از مهم ترین این شرایط در لیست زیر آورده شده است:

• اهلیت موکل جهت اعطای وکالت به دیگری که بدین معناست که موکل، محجور نباشد و عاقل و بالغ باشد.
• اهلیت وکیل و قبول وکالت از جانب وی. به این معنا که وکیل نیز همچون موکل، می بایست از عقل و بلوغ، برخوردار بوده و مورد وکالت را متقبل شود.
• قابل انجام بودن اموری که موکل، در مورد آن ها اعطای وکالت می نماید، بوسیله خود شخص.
• وجود قصد و رضا در وکالت و قبول آن. به این معنا که طرفین، با رضایت قلبی و با نیت مشخص جهت انعقاد عقد وکالت تام، نسبت به این موضوع، اقدام نمایند.
• مشروعیت و معین بودن موضوع عقد وکالت تام. به این معنا که هدفی که جهت انجام آن، وکالت در نظر گرفته شده است شرعی و قانونی باشد. همچنین موضوع وکالت تام الاختیار نیز معین و مشخص باشد.

وکالت تام الاختیار به چه مدارکی نیاز دارد؟

• مدارک هویتی مربوط به موکل، یعنی کسی که قصد اعطای وکالت تام الاختیار را دارد.
• مدارک هویتی مربوط به وکیل، یعنی شخصی که قصد قبول وکالت تام الاختیار را دارد.
• سند ازدواج، چنانچه موکل قصد داشته باشد، جهت انجام امور طلاق، به شخص دیگری وکالت تام الاختیار دهد.
• مدارک مثبت مالکیت موکل. در صورتیکه موکل قصد داشته باشد، در فروش مواردی همچون ملک و خودرو، به شخص دیگری وکالت تام الاختیار دهد.

وکالت تام الاختیار و وکالت بلاعزل چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

همانطور که وکالت می تواند به شکل تام الاختیار اعطا شود، می تواند به صورت بلاعزل نیز به وکیل، داده می شود. همانطور که اشاره شد وکالت، عقدی جایز محسوب می شود که با فوت و جنون و سفه طرفین قرارداد فسخ شده و باطل می شود. همچنین، هر یک از طرفین، هر گاه که اراده نمایند، می توانند جهت فسخ و برهم زدن یک طرفه آن، اقدام نمایند.

وکالت بلاعزل نیز به این معناست که موکل حق عزل وکیل را از خود سلب و ساقط می نماید و بدین ترتیب، دیگر به سادگی نمی تواند وکیل را از وکالت، برکنار نماید، مگر در شرایطی که وکیل، مصلحت موکل را رعایت نکرده یا از اختیارات وی سوء استفاده نموده و موکل، این موضوع را در دادگاه ثابت کند.

بنابراین تفاوت وکالت بلاعزل و وکالت تامی که به شکل بلاعزل، به دیگری اعطا نشده، در این مورد است که در وکالت تام، موکل در هر زمان که اراده نماید، بدون نیاز به ارائه دلیل، مجاز می باشد تا وکیل را بر کنار نموده و عقد را برهم زند. اما در وکالت بلاعزل، بر هم زدن عقد وکالت، تنها در صورت حجر، جنون و سفه موکل و وکیل یا فوت آن ها یا در صورتی که طرفین، با یکدیگر، وکالت را به صورت توافقی بر هم زنند و یا چنانچه وکیل، از اختیارتش، به ضرر موکل، سوء استفاده نماید و این موضوع، در محکمه اثبات  شود، امکان پذیر خواهد بود.

وکالت تام در چه صورتی باطل خواهد شد؟

شیوه ابطال وکالت تام، با حجر و جنون و سفه وکیل و موکل(در مورد امور مالی) و یا فوت این افراد، همچنین، اعلام اراده یکی از طرفین عقد وکالت، به این معنا که وکیل یا موکل، مبنی بر فسخ عقد، و یا استعفا و عزل می باشد.

البته، ابطال عقد وکالت تام الاختیاری که به شکل بلاعزل داده شده است، با اعلام اراده یک طرفه موکل، امکان پذیر نیست و موکل، می بایست بتواند خیانت یا سوء استفاده وکیل از اختیاراتش را به محکمه اثبات نماید و یا وکیل و موکل با یکدیگر به توافق رسیده و برای این منظور به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند. نکته حائز اهمیت اینکه ابطال وکالت تام الاختیاری که به شکل بلاعزل، می باشد با فوت و جنون و سفه طرفین قرارداد، امکان پذیر می باشد.

آیا وکالت نامه تام الاختیار پس از مرگ برقرار است؟

به طورکلی وکالت عقدی جایز اذنی به شمار می آید. لذا با فوت طرفین (وکیل یا موکل) اگر وکالت نامه تام الاختیار به صورت ساده باشد و چه بلاعزل وکالت باطل می شود. لذا با فوت وکیل یا موکل وکالت نامه تام الاختیار بی اثر شده و وکیل در مورد معامله یا موضوعی که انجام می دهد نیازمند اجازه وراث است.

نتیجه گیری

همانطور که اشاره شد وکالت نامه تام الاختیار، نوعی وکالت نامه محسوب می شود که در آن موکل به وکیل خود اختیار تام می دهد تا انجام هر اقدامی را در مورد امور مالی، حقوقی، اداری و امور دیگر خود می دهد. این وکالت نامه، اختیارات بسیار زیادی را به وکیل می دهد. لذا در زمان تنظیم آن می بایست دقت و توجه ویژه ای داشت. گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما درباره وکالت تام و موارد کاربرد آن پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.