واخواهی چیست و چگونه صورت می گیرد؟

یکی از مراحلی که ممکن است در روند دادرسی به یک پرونده صورت گیرد، واخواهی است. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

واخواهی چیست؟

یکی از روش های اعتراض به رای دادگاه واخواهی از احکام غیابی است. به طور کلی واخواهی در لغت به معنای اعتراض کردن است و در آیین دادرسی مدنی به معنای اعتراض به حکم غیابی می باشد .

برای درک بهتر این مفهوم لازم است تا پیش از هر چیز حکم غیابی را تعریف کنیم، چرا که واخواهی کردن صرفا نسبت به احکامی که به صورت غیابی صادر می شوند امکانپذیر است.

بر اساس ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی ” حکم دادگاه حضوری است ؛ مگر اینکه خوانده یا وکیل  یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد”.

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که اصولا ملاک تشخیص حکم غیابی چیست و در چه صورت حکم به صورت غیابی صادر می گردد. در صورتی که یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد دادگاه حکم غیابی صادر می کند:

• خوانده ، وکیل وی (وکیل ملکی ، وکیل خانواده ، وکیل کیفری ) یا قائم مقام او در هیچکدام از جلسات دادگاه حضور نیافته باشند.
• هیچ یک از خوانده، وکیل یا قائم مقام او لایحه ای به دادگاه نفرستاده باشند.
• اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد یا به عبارت دیگر، برگه اخطاریه به خود خوانده تحویل داده نشده باشد .

به این ترتیب می توان نتیجه گرفت واخواهی روشی است که به‌ موجب آن‌، کسی که حکم غیابی علیه او صادر گردیده به آن اعتراض کند و همان دادگاه صادرکننده حکم به آن رسیدگی کرده و در مورد آن رأی مقتضی صادر کند. 

از سوی دیگر، واخواهی روشی عدولی است بدین معنا که اعتراض درهمان دادگاهی رسیدگی می‌شود که حکم غیابی مورد اعتراض را صادر کرده است و آن دادگاه پس از رسیدگی به اعتراضات مجدداً حکم می‌دهد و ممکن است در تجدید حکم ازنظر بدوی خود عدول کند.

 

 

مهلت واخواهی از احکام غیابی چقدر است؟

مطابق با ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشور هستند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذری موجه بوده است. دراین صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست به دادگاه صادرکننده رای ارائه نمایند. به این ترتیب، اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود. از جمله این دلایل موجه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مرضی که مانع از حرکت است
• فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد
• حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد
• توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی را ارائه داد

در صورتی که محکوم علیه غایب خارج از مهلت دادخواست واخواهی تقدیم نماید، دادگاه قرار رد دادخواست واخواهی را صادر می نماید.

در صورتی که واخواهی پس از اجرای حکم غیابی مطرح و حکم به نفع واخواه صادر شود، خواهان بدوی ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم غیابی نسبت به واخواه می باشد. مطالبه خسارت در این زمینه مستلزم اقامه ی دعوا و اثبات ارکان مسئولیت مدنی است. با این حال، در اثبات تقصیر خوانده ی این دعوا ارائه حکم صادره از مرحله ی واخواهی، که قطعی شمرده شود، کفایت می کند.

 

 

واخواهی چگونه انجام می شود؟

به منظور واخواهی باید دادخواست واخواهی را تکمیل کرده و به دادگاه مورد نظر ارائه داد. در صورتی که این دادخواست کامل نباشد ، مدیر دفتر دادگاه اخطار رفع نقص صادر می کند. پس از آن ، وقت رسیدگی تعیین شده و به طرفین ابلاغ می شود .

در این میان، در صورتی که اعتراض واخواه موثر نباشد، دادگاه می تواند بدون تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ، اعتراض را وارد ندانسته و حکم قبلی را تأیید کند.

بنابراین، هرگاه شخصی که حکم غیابی علیه او صادر شود، می تواند در مهلت مقرر اقدام به واخواهی نماید. همچنین ،لازم به یادآوری است که اعتراض واخواهی اصولا در همان دادگاهی که حکم غیابی را صادر شده است مورد رسیدگی قرار می گیرد. 

 

 

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

 

مطالب مرتبط:

وکالت تام الاختیار و نکات قانونی که باید درباره آن دانست

حکم جلب و نکات قانونی که باید درباره آن دانست

وکالت بلاعزل و هرآنچه که باید درباره آن دانست

وکیل حقوقی