معنای وکالت در فقه

معنای وکالت در فقه

معنای وکالت در فقه : معنای لغوی وکالت به واگذار کردن، اعتماد و تکیه کردن به دیگری اشاره دارد. معنای وکالت در فقه نیز عقدی است که بر اساس آن، کسی شخصی دیگر را جهت انجام کاری به جانشینی خود بر می گزیند.

وکالت در لغت وکالت اعمّ است. چرا که در معنای لغوی، به واگذاری هر کاری به دیگری اشاره دارد. ولی معنای وکالت در فقه اخصّ است. زیرا هر کاری را نمی‌توان به شخصی دیگری واگذار نمود. برای مثال انسان زنده نمی‌تواند نماز واجبش را به دیگری واگذار نماید تا به جای او نماز بخواند. به دلیل اهمیت آشنایی با معنای وکالت در فقه و انواع آن، در مقاله پیش رو قصد داریم تا ضمن معرفی این اصطلاح حقوقی، اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.

وکالت نامه چیست؟

با در نظر داشتن معنای وکالت در فقه می توان گفت: وکالت نامه سندی است که در آن توافقات طرفین قرارداد یعنی وکیل و موکل، آورده شده و موضوع وکالت و اختیارات وکیل نیز مشخص می‌شود. در نظر داشته باشید که جهت رسمیت دادن به وکالتنامه،  طرفین قرارداد می بایست، برای تنظیم آن به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند.

موکل در مقابل وکیل خود چه تعهداتی دارد؟

بر اساس ماده ۶۷۴ تا ۶۷۷ در متن قانونی مدنی به تعهدات قانونی موکل اشاره شده است. این موارد به شرح زیر است:

“موکل ملزم به انجام کلیه تعهدات و مسئولیت هایی است که از طرف وکیل خود به این شخص واگذار شده و در عقد وکالت نیز بر آن تاکید شده است، اما هیچ ضرورتی برای انجام تعهدات خارج از عرف و اختیار موکل بر عهده وی نیست. علاوه براین اختیارات و مسئولیت های وکیل به سبب متن قانون و توافق طرفین تعیین می‌گردد.”

توجه داشته باشید پرداخت حق الوکاله و همچنین کلیه هزینه هایی که وکیل شخصا در مراجع جهت پیشبرد پرونده ایشان پرداخت نموده است، می بایست توسط موکل به این شخص پرداخت گردد. بجز در شرایطی که وکیل و موکل در قرارداد وکالت به صورت دیگری به توافق رسیده باشند. به همین ترتیب بر اساس تعریف وکالت در فقه همه چیز تابع قرارداد بین طرفین خواهد بود.

شرایط صحت وکالت در فقه

به طور کلی یکی از مهم ترین شرایط درستی وکالت این است که هر یک از وکیل و موکل بالغ و عاقل باشند. همچنین اموری که موکل بر عهده وکیل قرار می دهد شرعاً از انجام آن کار ممنوع التصرف نباشد. کار مورد وکالت نیز می بایست در ملکیت موکل قرار گرفته و قابلیت نیابت داشته باشد. این وکالت در شرایطی صحیح واقع می‌شود که به شکل منجز واقع شود. بنابراین چنانچه آن را به شرطی، وابسته کنند وکالت درست نیست.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم انواع وکالت نامه:

اکنون که با تعریف وکالت در فقه و شرایط صحت این قرارداد آشنا شدیم، در این سرفصل از مقاله قصد داریم تا به معرفی مدارک مورد نیاز برای تنظیم انواع وکالت نامه بپردازیم.

به طور کلی برای تنظیم انواع وکالت‌‌نامه به همراه داشتن کارت ملی و شناسنامه وکیل و موکل و کپی آن‌ها الزامی است. همچنین اگر قرار است برای خرید و فروش خودرو یا ملکی وکالت داده شود، باید سند و مدارکی که نشان‌دهنده مالکیت موکل است، به دفترخانه‌ها ارائه نمایید. به همین ترتیب هر حقی که قرار است از جانب  موکل به وکیل داده شود، می بایست مدارکی مبنی بر داشتن آن حق توسط موکل ارائه شود.

براساس تعریف وکالت در فقه رعایت چه نکاتی در تنظیم وکالت نامه ضروری است؟

• وکالت‌نامه را به دقت بخوانید. همچنین کلیه مواردی که می‌خواهید مطرح کنید، با جزئیات یادداشت نمایید.
• در معاملات کلان از طریق وکالت‌نامه، حتما پیش از قرارداد اعتبار وکالت‌نامه از دفترخانه تنظیم‌کننده سند، به صورت کتبی استعلام گردد.
• توصیه می شود تنها جهت امور اداری از وکالت بلاعزل استفاده نمایید و در صورتیکه ملکی را خریداری می‌کنید، هرچه زودتر آن را به سند قطعی تبدیل کنید.
• جهت تنظیم وکالت‌نامه حتما به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایید. وکالت‌‌نامه حتما می بایست کتبا نوشته شده و در دفترخانه‌های رسمی ثبت شود. در غیر این صورت وکالت شما فاقد اعتبار بوده و قانونی نمی‌باشد.
• از وکالت‌نامه خود دو نسخه تهیه نمایید و هر یک را به فروشنده و خریدار تحویل دهید.
• با افراد ناشناس و غیرقابل اعتماد به هیچ عنوان معاملات وکالتی انجام ندهید.
• در انتها توصیه می شود اگر قصد تنظیم هر نوع از وکالت نامه ای را دارید حتما با وکلا و مشاورین تخصصی گروه وکلای عدل ایرانیان در ارتباط باشید .

حدود وکالت چیست؟

مطابق با ماده 661 و 663 قانون مدنی به حدود وکالت اشاره شده است. بر همین اساس طبق ماده 663 قانون مدنی وکیل حق ندارد اقدامی را خارج از حدود وکالت خود انجام دهد و طبق ماده 661 قانون مدنی، مشخص شده که اگر وکالت به طور مطلق باشد و قیدی در آن آورده نشود، مربوط به اداره کل اموال و امور موکل خواهد بود.

بیشتر بخوانید: وکالت چیست و انواع آن کدام است؟

مورد وکالت چیست؟

توجه داشته باشید مورد وکالت نباید از مواردی باشد که براساس قانون همراهی شخص موکل را ضروری بداند، مثل وکالت در سوگند. لذا وکالت می بایست معلوم و مشخص باشد و چنانچه مطلق باشد، به امور اداری و مادی محدود خواهد شد. همچنین موضوع وکالت می‌تواند به امور مادی و حقوقی مربوط شود. برای مثال یک امر حقوقی وکالت در عقد نکاح است، اما وکالت در اخذ ثمن یا وکالت در پرداخت مالیات و … تصرف مادی به حساب می آید. وکالت در همه امور امکان پذیر است، بجز مواردی که در آن‌ها همکاری خود موکل، به صورت قانونی الزامی باشد.

انواع وکالت چیست؟

انواع وکالت عبارتند از:

• وکالت مطلق
• وکالت مقید

در وکالت مطلق، شما شخصی را به منظور کلیه امور خود وکیل در نظر می‌گیرید. این نوع وکالت، امور اداری و مالی متقاضی همچون، خرید و فروش یا پرداخت هزینه‌ها و مواردی از این دست را در بر می‌گیرد. لذا، در وکالت مطلق، وکیلی که از جانب شخصی انتخاب می‌شود، در انجام امور حقوقی، نیازی به کسب تکلیف و اجازه موکل ندارد. این در حالی است که در وکالت مقید، موارد وکالت به روشنی مشخص شده و وکیل می بایست تنها در همان موارد تعیین شده، ایفای نقش نماید. مثلاً چنانچه وکالت مقید خرید و فروش را به یک وکیل واگذار کرده باشید، این شخص تنها در همین امر می‌تواند وکالت شما را بر عهده بگیرد.

انواع وکالت از نظر شکل شامل چه مواردی است؟

در یک دسته بندی کلی وکالت از نظر شکل به سه دسته زیر قابل تقسیم است:

• وکالت رسمی
• وکالت عادی
• وکالت شفاهی

در نظر داشته باشید وکالت دادن در مواردی که براساس قانون شخص نتواند خودش پیگیری امور را بر عهده بگیرد امکان پذیر نیست. برای مثال چنانچه شخصی نمی تواند معامله‌ای را صورت دهد، نمی‌تواند وکالت آن را به شخص دیگری نیز واگذار نماید. علاوه براین موکل باید بتواند از عهده آن کار برآید. مثلا اگر شخصی ورشکسته شده باشد و هیچ دخل و تصرفی نسبت به دارایی خود نداشته باشد، نمی‌تواند وکالت این امور را به وکیل بدهد.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو توضیح داده شد معنای وکالت در فقه به عقدی اشاره دارد که بر اساس آن کسی شخصی دیگر را جهت انجام کاری به جانشینی خود بر می گزیند. این عقد توسط وکالت نامه ای منعقد شده که در آن حقوق و تکالیف هر یک از طرفین قرارداد و حدود و اختیارات وکیل تعیین شده است.

گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون معنای وکالت در فقه و انواع قرارداد وکالت پاسخ داده و تا رسیدن به نتیجه مطلوب شما را همراهی نماید.