قرارداد صلح و نکات قانونی که باید درباره آن بدانید

یکی از قرارداد های رایج که عموما در امور ملکی کاربرد دارد قرارداد صلح است. این قرارداد دارای ظرافت ها و امتیازات فراوانی است که در صورت استفاده به جا می تواند بسیار راهگشا عمل کند. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

 

قرارداد صلح چیست؟

صلح در لغت به معنی سازش، آشتی و توافق است، با این حال در قانون مدنی معنای وسیع تری پیدا کرده و می تواند به طور فرعی جایگزین عقود دیگری مانند بیع، اجاره و عاریه شود.

همچنین طبق این قوانین لزومی ندارد حتماً اختلافی موجود باشد تا عقد صلح محقق شود، بلکه این عقد می تواند وسیله معامله و یا اجاره هم قرار گیرد.

به عنوان مثال تصور کنید شما و شخصی هریک مالک سه دانگ از یک ملک هستید، پس از مدتی قصد می‌کنید سهم‌ خود را از خانه بفروشید. در این صورت، می‌توانید به جای قرارداد فروش با مشتری «قرارداد صلح در مقام فروش» منعقد کنید. به این ترتیب، می‌توانید نتیجه و اثر عقد فروش را که همان انتقال مالکیت است، داشته باشید و در عین حال احکام و شرایط مربوط به عقد فروش را هم رعایت نکنید. بنابراین شما این امکان را دارید که از طریق قرارداد صلح در مقام فروش، سه دانگ خود را به دیگری منتقل کنید، اما احکام مربوط به عقد فروش را هم معطل و بلااستفاده بگذارید. در ادامه برای آشنایی بیشتر با این مفهوم به شرح انواع قرارداد صلح می پردازیم.

انواع قرارداد صلح کدام است؟

به طور کلی قرارداد صلح دو نوع داشته و هر کدام با توجه به شرایط دارای کاربرد خاصی می باشد. انواع مختلف قرارداد صلح عبارت اند از:

1. صلح به منظور رفع تنازع (صلح دعوی): که همان تراضی طرفین برای پایان دادن به دعوی است.
2. صلح در مقام معامله: عبارت از صلحی است که به صورت عرفی جایگزین عقود دیگر می شود. صلح به طور معمول دارای معوض است ولی ضرورتی ندارد که ارزش دو عوض با هم برابر باشد، هر گاه عوض نابرابر و ناچیزی در صلح تعیین شود، چنین صلحی (صلح محاباتی) نیز نامیده می شود.

از دیگر انواع صلح می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. صلح عُمری: عقدی که به موجب آن، شخصی حق استفاده از ملکش را برای مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخصی دیگر منتقل می‌کند.
2. صلح رقبی: عقدی که به موجب آن، مالک حق استفاده از ملکش را برای مدتی معین (مثلا ۶ ماه) به منتفع منتقل می‌کند.

قرارداد صلح از چه ارکانی تشکیل شده است؟

به طور کلی قرارداد صلح از ۴ رکن اساسی تشکیل شده است. منظور از «رکن» شرایطی است که وجود آن برای وقوع عقد صلح ضروری و لازم است و در صورت نبود آن عقدی هم واقع نخواهد شد. این ارکان عبارت اند از:

1. مٌصالح: کسی که مال خود را به عنوان عقد صلح به دیگری می‌دهد.
2. مُتصالح: کسی که مال را از مصالح قبول می‌کند.
3. مورد صلح: مالی که مورد عقد صلح قرار می‌گیرد.
4. مال‌الصلح: پول یا مالی که یک طرف در ازای پذیرش پیشنهاد صلح، از دیگری دریافت می‌کند

 

 

عقد قرارداد صلح چه شرایطی دارد؟

به منظور عقد قرارداد صلح لازم است تا هر یک از طرفین دارای شرایطی باشند، این شرایط به شرح زیر می باشند:

• اهلیت
• مشروعیت
• فرار نکردن از دِین
• دوری از اموال دولتی، زیرا اموال دولتی را نمی توان مصالحه کرد

 

 

قرارداد صلح را به جای چه عقودی می توان مورد استفاده قرار داد؟

قرارداد صلح را می توان به صورت فرعی جایگزین عقود زیر نمود:

• عقد بیع (انتقال عین به عوض معلوم)
• عقد اجاره (انتقال منفعت به عوض معلوم)
• عقد عاریه (انتقال منفعت بدون عوض)
• هبه (انتقال مالکیت بدون عوض معلوم)
• ابراء (اسقاط دین)

 

عقد قرارداد صلح چه آثاری را به دنبال دارد؟

قرارداد صلح نیز مانند هر قراردادی دارای آثاری است که به محض اتمام کار و انعقاد آن، باید به آنها به شکلی ویژه توجه کرد. برابر قانون، صلح عقدی لازم است؛ به این معنا که طرفین نمی‌توانند هر زمان که خواستند آن را منحل کنند. به عنوان مثال صلحی که در مقام عقد هبه منعقد می‌شود، یک عقد لازم است، هر چند که قرارداد هبه خود جایز است و طرفین می‌توانند هر زمان که خواستند، آن را بر هم بزنند. همچنین در صورتی که مبنای صلح، معامله‌ای باطل باشد، صلح هم باطل خواهد بود.

به عنوان مثال ۲ نفر با یکدیگر در مورد انجام کاری غیرقانونی مانند انتقال مواد مخدر قراردادی امضا کرده‌اند. حال اگر یکی از طرفین برای جلوگیری از به هم زدن قرارداد از سوی طرف دیگر، با او صلح کند، صلح انجام‌شده باطل و بلااثر خواهد بود، چرا که این معامله از اساس باطل بوده است. اگر معامله‌ای باطل شود و طرفین اختلافات ناشی از آن را با صلح بر طرف کنند، این عقد صحیح است.

در پایان لازم به ذکر است می توان برای آشنایی بیشتر در این زمینه از مشاوره تخصصی و دانش حقوقی یک وکیل ملکی استفاده نمود.

 

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی از جمله دعاوی ملکی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

 

مطالب مرتبط:

• خلع ید زمین کشاورزی
• خلع ید مشاعی
• خلع ید مستاجر
• مشارکت در ساخت و هر آنچه که باید درباره آن بدانید
• صورت مجلس تفکیکی و نکات قانونی آن
• افراز ملک مشاع و مراحل قانونی آن چیست؟
• فسخ قرارداد و شرایط آن در قوانین چیست؟