انواع توهین | مجازات توهین | تفاوت توهین و فحاشی

توهین چیست ؟

توهین در اصطلاح به معنای دشنام، ناسزا، تحقیر کردن، بی احترامی و پایین آوردن حرمت انسان است که از طریق اعضای بدن، کلام، رفتار و حتی نوشته قابل انتقال است که می تواند با گفتار، کردار، نوشتار و حتی اشارات دست و چشم و نظایر آن باشد، مثل آب دهان به روی دیگری انداختن، هل دادن تحقیر آمیز دیگری و یا برداشتن خشونت آمیز کلاه و یا روسری از روی کسی.

انواع توهین

1- توهین ساده:

در توهین ساده، شخص توهین کننده سعی دارد تا به کمک افعال مختلف و با روش های متفاوت نظیر: ” گفتار، رفتار، حرکات بدن و …. ” ، دست به تحقیر افراد بزند. هر عملی از قبیل فحاشی به کار بردن الفاظ رکیک به شکل گفتار، کردار یا نوشتار مثل پیامک یا ایمیل و حتی اشارات مختلف و غیرمتعارف دست یا چشم به طور کلی هر عملی که با توجه به شرایط و اوضاع و احوال و فرهنگ یا موقعیت شخص مخاطب تحقیر محسوب شود جزء توهین می باشد.

در بعضی از شرایط توهین با انجام ندادن یک عمل تداعی می شود؛ مثل پاسخ ندادن به جواب سلام! ولی در دنیای حقوق توهین زمانی رخ می دهد که حتما یک عمل با تکیه بر عمل خوب انجام شود و انجام ندادن یک کار در حقوق توهین قلمداد نمی شود.

2- توهین مشدد:

توهین مشدد به توهینی گفته می شود که در آن، متهم به افراد یا مواردی توهین می کند که در عرف و جامعه دارای ارزش و مقام بالایی هستند و به تبع محکومیت در نظر گرفته شده برای این افراد بسیار سنگین تر خواهد بود. در ادامه مقاله به توضیح این موارد پرداخته ایم.

2-1- توهین به مقدسات اسلام

مجازات در نظر گرفته شده برای جرم توهین به مقدسات اسلام بر طبق نص ماده پانصد و سیزده قانون تعزیرات و با توجه به میزان سنگینی محکومیت به دو دسته تقسیم شده اند .

دسته اول فردی است که به مقدسات اسلام به جز پیامبر اکرم (ص) توهین کند: مقدسات اسلام کلیه افراد و اماکن مذهبی را نظیر: حضرت فاطمه زهرا (س)، ائمه اطهار (ع)، پیامبران (ع) و کلیه اماکن مذهبی را شامل می شود. حکم در نظر گرفته شده برای دسته اول توهین به مقدسات، بین یک تا پنج سال است.

دسته دوم علاوه بر توهین به مقدسات، حکم جزایی ساب النبی را در پرونده خود اضافه می نماید: منظور از ساب النبی، توهین و بی احترامی به مقام و شان پیامبر اکرم (ص) است که مجازات در نظر گرفته شده در قانون برای این دسته از توهین به مقدسات، حکم اعدام است.

2-2- توهین به رهبری فعلی و قبلی

با اینکه در زمان رژیم شاهنشاهی برای توهین به رئیس حکومت یعنی شاه مجازاتی بین سه ماه تا سه سال حبس را در نظر گرفته بودند اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و روی کار آمدن رهبر به عنوان رئیس حکومت، هیچگونه محکومیتی برای توهین به رهبر در کتاب قانون تصویب نگردید. این روند تا سال 1375 ادامه داشت تا اینکه در این سال ماده 514 تعزیرات، محکومیتی بین شش ماه تا دو سال حبس را برای توهین به رهبری تعیین نمودند.

البته در قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۶۴ حکمی درباره‌ی توهین آورده شده بود که به‌طور خلاصه بیان می‌­کرد: نشریه‌ ای که به رهبر یا شورای رهبری اهانت کنند، پروانه اش لغو و مدیرمسئول و نویسنده‌ی مطلب به محاکم صالحه معرفی و مجازات می ‌شوند.

در ماده 514 تعزیرات، برای حفظ ارزش و مقام رهبری، حتی کوچکترین توهین شامل حکم مجازات خواهد شد. البته افرادی که از لحاظ روحی از اعتدال برخوردار نیستند و دچار مشکلات روانی هستند یا از علم کافی در خصوص رهبری و ارزش آن بی اطلاع هستند؛ از این محکومیت تبرعه خواهند شد .

2-3- توهین به سایر مقامات دولتی ایران

مجازات در نظر گرفته شده برای جرم توهین به کارمندان دولتی بر طبق ماده‌ی ۶۰۹ قانون تعزیرات 3 تا 6 ماه حبس، 74 ضربه شلاق و یا پرداخت جریمه نقدی خواهد بود.

4-2- توهین به مقامات سیاسی خارجی

توهین به مقامات سیاسی خارجی که در ایران هستند در صورتی بر طبق ماده‌ی ۵۱۷ قانون تعزیرات دچار محکومیت خواهد بود که کشور خارجی مذکور نیز برای توهین به مقامات ما نیز در قوانین خود مجازاتی در نظر گرفته باشند در غیر این صورت این نوع توهین وارد مرحله محکومیت نخواهد شد.

البته بر طبق ماده مذکور مجازات در نظر گرفته شده برای توهین به مقامات سیاسی خارجی که شرایط گفته شده را در کشور خود رعایت کرده اند، بین یک تا سه ماه حبس در نظر گرفته شده است.

تفاوت توهین و فحاشی

یکی از سوالاتی که در خصوص پرونده های جرم توهین به صورت مکرر تکرار می شود ، این است که، آیا توهین و فحاشی با یکدیگر تفاوت دارند؟ در پاسخ می توان گفت که به طور کلی، فحاشی یکی از زیر مجموعه های توهین می باشد و در خصوص اثبات، مجازات و کلیه موارد ظاهری و قضاوتی به صورت مشابه عمل می کنند.

اثبات جرم توهین

دلایل و مدارکی که در اثبات جرم توهین و در تصمیم نهایی قاضی تاثیرگذار خواهد بود؛ ” اقرار، شهادت، علم قاضی و سوگند ”  می باشد. در ادامه دلایل و مدارک تاثیرگذار در رای دادگاه را شرح و توضیح می دهیم:

الف- یکی از اصلی ترین مدارکی که برای اثبات جرم توهین در نزد قاضی قابل ارائه می باشد؛ ” شهادت شهود ” است. شهادت شهود بدین معنا است که چند نفر به هنگام ارتکاب جرم توهین و فحاشی در محل وقوع جرم حضور داشته اند  و از منظر دادگاه دارای صلاحیت جهت شهادت می باشند. در این صورت شهود در نزد قاضی فراخوانده می شوند و هر چه دیده و شنیده اند را شرح می دهند.

ب- دانش قاضی نسبت به امور پیش آمده، کمک زیادی در رای منصفانه خواهد داشت. با این تفاسیر، ارائه مدارک و شواهد محکمه پسند، نظیر : ” تحقیقات محلی، اظهارات مطلع و گزارش ضابطان “، به قاضی، کمک زیادی در تکمیل آگاهی قاضی می نماید.

ج- متاسفانه ارائه مدارک صوتی و تصویری به دلیل پیشرفت علم و افزایش نرم افزار های گرافیکی و تقلید صدا و … ، در نزد قاضی داری اعتبار نمی باشد ولی با این حال امکان ارائه این مدارک به دادگاه در جهت افزایش آگاهی قاضی، کمک رسان خواهد بود. برخی از مدارک صوتی و تصویری مذکور بدین قرار می باشند: فیلم، عکس، صوت، پیامک، چت، اسکرین شات و مواردی از این دست.

 مجازات توهین و فحاشی

قبل از شرح مجازات ها و محکومیت های تعیین شده در خصوص جرم توهین، لازم است بدانید که توهین در دسته جرایم قابل گذشت قرار دارد. پس در صورتی که شاکی در خصوص شکایت خود صرفه نظر کند و در هر یک از مراحل دادگاه، از ادامه و پیگیری پرونده منصرف شود، پرونده توهین مختومه اعلام خواهد شد.

به طور کلی اشد مجازات توهین، 80 ضربه شلاق همراه با پرداخت جریمه نقدی می باشد.

ماده ۶۰۸ قانون مجازات در این زمینه مقرر می‌دارد:

” توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود . “

ممکن است توهین مصداق قذف واقع شود که مجازات های زیر را به دنبال دارد:

ماده ۲۴۵- قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر، هرچند مرده باشد.

ماده ۲۴۶- قذف باید روشن و بدون ابهام بوده، نسبت دهنده به معنای لفظ آگاه و قصد انتساب داشته باشد گرچه مقذوف یا مخاطب درحین قذف از مفاد آن آگاه نباشد.

تبصره- قذف علاوه بر لفظ با نوشتن، هر چند به شیوه الکترونیکی نیز محقق می‌شود.

ماده ۲۴۷- هرگاه کسی به فرزند مشروع خود بگوید: «تو فرزند من نیستی» و یا به فرزند مشروع دیگری بگوید: «تو فرزند پدرت نیستی» قذف مادر وی محسوب می‌شود.

ماده ۲۴۸- هرگاه قرینه ‌ای در بین باشد که مشخص گردد منظور قذف نبوده است، حد ثابت نمی‌شود .

ماده ۲۴۹- هرگاه کسی به دیگری بگوید: «تو با فلان زن یا با فلان مرد لواط کرده‌ای» فقط نسبت به مخاطب، قاذف محسوب می‌شود.

ماده ۲۵۰- حدّ قذف، هشتاد ضربه شلاق است.

ماده ۲۵۱- قذف در صورتی موجب حد می‌شود که قذف شونده در هنگام قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیر متظاهر به زنا یا لواط باشد.

تبصره ۱- هرگاه قذف شونده، نابالغ، مجنون، غیر مسلمان یا غیر معین باشد قذف کننده به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می‌شود لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط، مجازات ندارد.

تبصره ۲- قذف کسی که متظاهر به زنا یا لواط است نسبت به آنچه متظاهر به آن نیست موجب حد است مثل نسبت دادن لواط به کسی که متظاهر به زنا است.

ماده ۲۵۲- کسی که به قصد نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری، الفاظی غیر از زنا یا لواط به کار ببرد که صریح در انتساب زنا یا لواط به افرادی از قبیل همسر، پدر، مادر، خواهر یا برادر مخاطب باشد، نسبت به کسی که زنا یا لواط را به او نسبت داده است، محکوم به حدّ قذف و درباره مخاطب اگر به علت این انتساب اذیت شده باشد، به مجازات توهین محکوم می‌گردد.

ماده ۲۵۳- هرگاه کسی زنا یا لواطی که موجب حد نیست مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوع را به دیگری نسبت دهد به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می‌شود.

 نکات تکمیلی

نکته : در قانون مجازات اسلامی هجو و اهانت جرم محسوب شده و مستوجب مجازات است. بنابراین، هرکس به نظم یا نثر به صورت کتبی یا شفاهی کسی را مورد تمسخر قرار دهد و هجو کند یا هجویه را منتشر کند به حبس از یک تا شش ماه محکوم می‌شود.

از سوی دیگر، با استناد به ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

به علاوه طبق ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی در افترا به وسیله نشر اکاذیب اگر به هر ترتیب ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شده یا نشده باشد قانونگذار علاوه بر اینکه اعاده حیثیت شخص مورد افترا را در صورت امکان لازم می داند بلکه مرتکب را مستحق حبس تغزیری از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه شناخته است.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های حقوقی تخصصی در حوزه های مختلف از جمله دعاوی کیفری می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.

مطالب مرتبط: 

خیانت در امانت و مجازات آن در قوانین

جعل ؛ مصادیق و مجازت کیفری آن در قوانین

کلاهبرداری ؛ مصادیق و مجازات کیفری آن

سرقت و مجازاتی که در قانون برای آن تعیین شده است