تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی 1403

تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی

تفاوت جلسه رسیدگی با دادرسی : به طور کلی رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاه ها، مطابق با تشریفات خاصی انجام می گیرد که در قانون آیین دادرسی مدنی، به صورت واضح و دقیق، مشخص شده است. لذا خواهان و خوانده دعوی، با در نظر داشتن این قواعد، می توانند به نحو درست و اصولی از حقوق قانونی خود در دادگاه دفاع کنند.

مطابق با این قانون، برخورداری از بعضی حقوق قانونی مربوط به طرح دفاعیات، وابسته به آن است که طرفین دعوا، در مهلت تعیین شده، همچون جلسه رسیدگی و یا جلسات دادرسی در دادگاه حاضر شوند. به همین خاطر، آشنایی با این جلسات و حقوق و تکالیف طرفین دعوا در جلسه اول رسیدگی به دعوا و شرایط آن، امری ضروری به نظر می رسد ؛ چرا که در غیر این صورت، امکان دارد هر یک از افراد خواهان و خوانده نتوانند از حقوق خود دفاع کنند.

جلسه اول دادرسی به چه معناست؟

در شرایطی که خواهان، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست خود را ثبت می کند، جلسه رسیدگی به دعوی بوسیله دادگاه صالح، مشخص می شود و طرفین دعوا، حسب مورد، این حق را دارند که در این جلسه حاضر شده به نحو شایسته این از خود دفاع کنند. توجه داشته باشید دفاعیات خواهان و خوانده دعوی، در صدور حکم دادگاه، بسیار موثر می باشد. به همین ترتیب، افراد بسیاری، تمایل دارند تا با حضور در روند دادرسی دادگاه، دلایل، و اسناد و مدارک خود را ارائه دهند تا قاضی، حکم حضوری صادر نماید.

با این وجود، در نظر داشته باشید، که حقوق و تکالیف قانونی این افراد در دعاوی حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی تعیین شده است و در برخی موارد، برخورداری از برخی از این حقوق، مستلزم این این است که طرفین، در یک مهلت زمانی مشخص، اقدام نمایند. چرا که پس از منقضی شدن این مدت بهره مندی از حقوق مذکور، امکان پذیر نخواهد بود. به همین ترتیب، قانون آیین دادرسی مدنی از مواردی همچون اولین جلسه پیگیری یا جلسه اول دادرسی استفاده کرده است تا برخی از حقوق و تکالیف طرفین دعوا همچون حقوقی که در ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی به آن اشاره شده است، در آن بازه زمانی اعمال شود.

اولین جلسه دادرسی شامل چه مراحلی است؟

در تعریف اولین جلسه دادرسی، می بایست به رای هیات عمومی دیوان عالی کشور استناد نمود که مطابق با آن، در این جلسه موجبات قانونی طرح و استماع دعوای طرفین، فراهم باشد. اگر بنا بر دلایلی، جلسه دادگاه تجدید شود نیز، جلسه بعدی، جلسه اول دادرسی به شمار نمی آید. اداره حقوقی قوه قضاییه در تعریف جلسه اول دادرسی اعلام کرده است که اولین جلسه دادرسی، به زمانی اشاره دارد که وقت اولین رسیدگی دادگاه، به خواهان و خوانده دعوی، توسط سایت ابلاغ قضایی، اعلام شده و رسیدگی به دعوی آغاز شود.

توجه داشته باشید، در صورتی که جلسه، به منظور ابلاغ وقت رسیدگی به خواهان و خوانده دعوی مورد تجدید قرار گیرد، آن جلسه، جلسه اول دادرسی به شمار نمی آید. لذا در مورد این جلسه، می بایست خاطر نشان کرد که اولین جلسه دادرسی، به اولین جلسه ای اشاره دارد که شرایط و موجبات جلسه رسیدگی به دعوی به کمک دادگاه، فراهم بوده و علاوه بر بیان اظهارات خواهان، خوانده نیز، حق دفاع از خود را داشته باشد.

نکته حائز اهمیت اینکه در بعضی از مواد قانون آیین دادرسی مدنی پیرامون حقوق و تکالیف طرفین دعوی، عبارت “تا اولین جلسه رسیدگی” مورد استفاده قرار می گیرد و در برخی دیگر، عبارت ” تا پایان اولین جلسه رسیدگی “؛ اما این دو مفهوم با یکدیگر تفاوت هایی دارند. عبارت ” تا اولین جلسه رسیدگی “، به مدت زمانی اشاره دارد که از ارائه دادخواست توسط خواهان آغاز شده و تا نخستین اقدامی که شخص در اولین جلسه دادرسی انجام می دهد، به پایان می رسد. اما مفهوم ” تا پایان اولین جلسه دادرسی “، به بازه زمانی ارائه دادخواست تا هر زمانی که اولین جلسه دادرسی به پایان نرسیده است، مربوط می شود.

خواهان چه حقوق و تکالیفی در جلسه اول رسیدگی دارد؟

به کسی که با ارائه دادخواست به دادگاه، متقاضی جلسه رسیدگی به پرونده است خواهان گفته می شود. به همین ترتیب، دادگاه زمان رسیدگی را مشخص کرده و طرفین را دعوت به حضور در دادگاه می نماید. لذا چنانچه موجبات قانونی طرح و استماع دعوی بوسیله خواهان و خوانده مهیا باشد، جلسه اول رسیدگی برگزار خواهد شد. اما به دلیل این که برخورداری از بعضی حقوق مذکور در قانون، تنها در جلسه اول دادرسی و بر اساس شرایط خاصی، امکان پذیر است، ممکن است این پرسش مطرح شود که حقوق و تکالیف قانونی خواهان در این جلسه شامل چه مواردی است؟

یکی از اساسی ترین حقوق و تکالیف خواهان در جلسه اول پیگیری، این است که وی می تواند ایرادات و موانع پیگیری دعوی که در مواد 84 الی 92 قانون آیین دادرسی مورد تاکید قرار گرفته است را مطرح کند؛ مواردی همچون: عدم اهلیت شخص مقابل. توجه داشته باشید، در صورتیکه این ایرادات تا اتمام جلسه اول دادرسی اعلام نشود، دادگاه وظیفه ندارد جدا از ماهیت دعوی، در مورد آن رای دهد. از حقوق دیگر خواهان در این جلسه می توان به، امکان افزایش خواسته ای که در ابتدا و ضمن دادخواست اصلی، بیان شده است، اشاره نمود. به همین ترتیب، دادگاه وظیفه دارد تا مطابق با خواسته جدید خواهان، نسبت به صدور رای اقدام نماید.

علاوه براین توجه داشته باشید، تغییر نحوه دعوی، و یا تغییر خواسته یا درخواست، در شرایطی امکان پذیر است که تا پایان نخستین جلسه دادرسی مطرح شود. همچنین، این تغییر یا افزایش، با دعوی عنوان شده، مرتبط باشد. در صورتی که خواهان جلب ثالث را ضروری تشخیص دهد، تا پایان جلسه اول دادرسی، می تواند با ذکر دلایل خود، این تقاضا را اظهار نموده و طی مدت سه روز، دادخواست جلب ثالث را، کتبا به دادگاه ارائه دهد.

بیشتر بخوانید: قانون آیین دادرسی مدنی چیست و به چه موضوعاتی می پردازد؟

خوانده در اولین جلسه رسیدگی چه حقوق و تکالیفی دارد؟

یکی از اساسی ترین حقوق و تکالیف خوانده در نخستین جلسه دادرسی این است که وی، تنها تا جلسه اول حق دارد به بهای خواسته که خواهان ضمن دادخواست مشخص نموده، ایراد مطرح کند. در شرایطی که درخواست کم کردن خواسته از جانب خواهان، در هر مرحله ای از دادرسی مورد پذیرش می باشد. همچنین این شخص می تواند می تواند ایرادات و اعتراضاتی را که بر اساس مواد 84 الی 92 قانون آیین دادرسی مورد تاکید قرار گرفته است را مطرح نماید.

 از جمله این اعتراضات می توان به ایراد عدم صلاحیت دادگاه مورد نظر اشاره نمود. با این وجود، اگر جهات این ایراد، پس از جلسه نخست دادرسی مطرح شود، همچنان می توان این ایرادات را عنوان کرد. به همین طریق، چنانچه خوانده، بخواهد دعوایی را که با دعوای اصلی خواهان یک منشا دارد، علیه خواهان دیگر مطرح نماید، می بایست تا پایان نخستین جلسه دادرسی این موضوع را مطرح کند. از دیگر حقوق و تکالیف خوانده می توان به اخذ تامین از اتباع بیگانه اشاره کرد. به موجب این حق، اگر خوانده ایرانی باشد می تواند از خواهان دعوی که تابعیت غیرایرانی دارد، برای تادیه خساراتی که ممکن است به وی وارد شود، تامین اخذ نماید.

نتیجه گیری

جلسه دادرسی هنگامی تشکیل خواهد شد که پرونده از هر لحاظ کامل شود و جهت تعیین وقت رسیدگی برای قاضی دادگاه ارسال شده ‎ و قاضی دستور تعیین وقت ‎دهد. به همین ترتیب زمان جلسه رسیدگی بوسیله قاضی دادگاه مشخص می‎شود و به طور معمول منشی دادگاه یا مدیر دفتر دادگاه بازه زمانی که قاضی تعیین کرده است را در دفتر تعیین اوقات دادگاه ثبت میکنند.

لذا در قانون آیین دادرسی مدنی از مواردی همچون اولین جلسه پیگیری یا جلسه اول دادرسی استفاده کرده است تا برخی از حقوق و تکالیف طرفین دعوا در آن بازه زمانی اعمال شود. گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما پیرامون تفاوت جلسه پیگیری و دادرسی پاسخ داده و اطلاعات جامعی را در اینباره در اختیار شما قرار دهد.