جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع

وقتی کسی صاحب ملکی است یا حق استفاده از منافع یک ملک را دارد هیچ کس نمی تواند مانع این تصرف شود و مالکیت فرد بر ملک را از بین ببرد مگر با داشتن دلایل قانونی. در قانون مالکیت افراد محترم شمرده شده است و برای افرادی که حق و حقوقشان در این باره دچار خدشه شده است حمایت قائل شده است. یکی از اقسام دخالت در مالکیت دیگری ، تصرف عدوانی ، مخصوصا تصرف عدوانی ملک مشاع است ؛ که بیشترین سوال  و مشاوره ای که از وکیل ملکی مجموعه عدل ایرانیان شده است؛ بهتر است  قوانین حاکم بر آن را بدانیم.

تصرف عدوانی چیست؟

طبق ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی : ” دعوای تصرف عدوانی عبارتست از: ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید.”  

تصرف عدوانی دعوای متصرف یک ملک علیه کسی است که تصرف او را به طور غیرقانونی دچار اختلال کرده است. فردی که ملک سابقا در دست او بوده را متصرف سابق می گویند که هم می تواند مالک ملک باشد و هم می تواند کسی که باشد که حق استفاده از ملک را داشته است.

در واقع نکته اصلی این است که در این دعوا مهم نیست که شما حتما مالک ملک باشید تنها اگر حق استفاده از ملک را داشتید و کسی مانع استفاده شما شد، می توانید اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی نمایید.

در اقامه دعوای تصرف عدوانی در نظر داشته باشید که این دعوا فقط در مورد اموال غیر منقول یعنی اموالی که قابل جا به جایی نیستند مطرح می شود، مانند زمین، خانه و … این ملک می تواند ملکی باشد که تنها در اختیار یک نفر است یا ملکی مشاع باشد چند نفر با هم در آن حق تصرف دارند.

اقامه دعوای تصرف عدوانی:

دعوای تصرف عدوانی به دو طریق حقوقی و کیفری اقامه می شود. برای اقامه دعوای حقوقی باید به دادگاه های عمومی و برای اقامه دعوای کیفری به دادگاه کیفری 2 محل وقوع مال مراجعه کنید. آنچه در اینجا قصد بررسی آن را داریم اقامه دعوی تصرف عدوانی در ملک مشاع است از طریق کیفری است.

جرم تصرف عدوانی:

موضوع تصرف عدوانی به اندازه ای برای قانونگذار حائز اهمیت بوده است که آن را جرم دانسته و برای مرتکب مجازات کیفری در نظر گرفته است.

طبق ماده 690 قانون مجازات اسلامی : ” هر کس به وسیله صحنه ‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل ها و مراتع ملی شده، کوهستان ها، باغ ها، قلمستان ها،‌ منابع آب، چشمه ‌سارها، انهار طبیعی و پارک های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر ‌اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت های وابسته به دولت یا شهرداری ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا‌ بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا ‌اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.”

همچنین در ماده 692 قانون مجازات اسلامی مقرر داشته است که :” هر گاه کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد”.

بنابراین با توجه به جرم انگاری تصرف عدوانی در صورتی که کسی با داشتن قصد ضرر زدن به دیگری اعمال فوق را انجام دهد، مرتکب جرم تصرف عدوانی شده است و دادگاه در صورت احراز مجرمیت او می تواند او را محکوم کند.

جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع:

حال اگر ملک مورد بحث ملک مشاعی باشد که در مالکیت و تصرف چند نفر قرار دارد و دیگری اقدام به تصرف غیرقانونی و با قهر و غلبه آن نماید، تکلیف چه خواهد بود؟

قانون گذار جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع پذیرفته شده است یعنی اینکه جرم توسط یک شریک علیه شریک دیگر رخ دهد را ممکن دانسته است؛

مثلا دو نفر در ملکی مالکیت مشاع دارند و یکی از این دو نفر مانع از تصرف دیگری شود در این شرایط شریکی که حق او دچار او خدشه شده است می تواند نسبت جرم تصرف عدوانی شریک خود اقامه دعوای کیفری کند و از دادگاه رفع تصرف او را بخواهد.

برای شکایت از جرم تصرف عدوانی مشاع شریک شاکی می تواند با تنظیم شکواییه با عنوان مجرمانه رفع تصرف عدوانی در ملک مشاع اقامه دعوا کند. رسیدگی به شکایت تصرف عدوانی ملک مشاع خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.

جهت آشنایی با قوانین و دانستنی های حقوقی و کیفری صفحه اینستاگرام گروه وکلای عدل ایرانیان را دنبال کنید

مطالب بیشتر :

• • • دعوای خلع ید مستاجر
    • خلع ید چیست ؟
    • دعوای خلع ید مشاعی
    • دعوای خلع ید زمین کشاورزی
    • وکیل ملکی
    • وکیل آنلاین
    • وکیل شهرداری