همانطور که از کلمه بازجویی بر می آید این کلمه مربوط به بررسی و کشف حقیقت است تا بتوان واقعیت یک جرم را به دست آورد. همه ما این اصطلاح را شنیده ایم اما بازجویی توسط چه کسی باید انجام شود و اصلا چه روش هایی برای بازجویی وجود دارد؟ وقتی قرار است از ما بازجویی شود ما به عنوان فردی که از او بازجویی می شود چه حقوقی داریم؟ آیا به وکیل کیفری نیاز داریم یا خیر ؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می دهیم تا در صورتی که خودمان در این شرایط قرار گرفتیم حقوقمان را بدانیم.
بازجویی عملیاتی است درباره کشف یک جرم به این ترتیب که بعد از وقوع یک جرم از افرادی که مظنون وقوع جرم هستند یک رشته سوالات پرسیده می شود که فرد باید به آنها پاسخ دهد. این اقدام برای کشف کردن حقیقت انجام می شود و هدف اصلی آن این است که بازپرس بتواند بفهمد که جرم در چه شرایطی رخ داده، چه کسی مجرم اصلی جرم است و عنوان جرمی که رخ داده دقیقا چیست. اگر بازجویی انجام نشود پیدا کردن متهم و احقاق حقوق افراد ممکن نبود.
طبق ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری: ” بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجه اتهام، کسی را به عنوان متهم احضار یا جلب کند.” بر اساس این ماده اولین شرط دعوت به بازجویی این است که بازپرس باید دلایل کافی داشته باشد که بگوید فلان فرد متهم است و او را با دعوت متهم به بازجویی از طربق ابلاغ احضاریه صورت می گیرد، طبق ماده 170 قانون آیین دادرسی کیفری “در احضاریه نام و نام خانوادگی و نام پدر احضار شونده، تاریخ، ساعت، محل حضور، علت احضار، نتیجه عدم حضور قید می شود و به امضای مقام قضایی می رسد.”
در تبصره همین ماده آمده است که در جرائمی که به تشخیص مرجع قضائی، حیثیت اجتماعی متهم، عفت یا امنیت عمومی اقتضاء کند، علت احضار ذکر نمی شود، اما متهم می تواند برای اطلاع از علت احضار به دفتر مرجع قضائی مراجعه کند.
بعد از حضور متهم طبق ماده 194 قانون آیین دادرسی کیفری بازپرس به متهم تفهیم می کند که محلی که برای اقامت خود اعلام کرده است، محل اصلی زندگی او خواهد بود و ابلاغ به این آدرس خواهد بود و اگر قصد داشته باشد که آدرس خود را تغییر دهد باید آدرس جدید خود را اعلام کند در غیر این صورت ابلاغات به آدرس قبلی فرستاده خواهد شد و متهم نمی تواند به بهانه عوض شدن آدرس از حضور امتناع کند.
از روزی که احضاریه به متهم ابلاغ می شود متهم به مدت 5 روز فرصت دارد که نزد مرجع قضایی حضور پیدا کند اما در صورتی که متهم عذر موجهی برای عدم حضور داشت باشد باید عذر خود را اعلام کند. در ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری عذر موجه موارد زیر است:
در صورتی که یکی از موارد بالا وجود داشته باشد باید به مرجع قضایی اعلام شود.
در صورتی که متهم عذر موجهی برای عدم حضور نداشته باشد و در موعد مقرر حاضر نشود، جلب خواهد شد.
بعد از حضور متهم بازپرس طبق ماده 189 ملزم است تحقیق را بلافاصله شروع کند و در صورت عدم امکان حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت از زمان تحت نظر گرفتن متهم توسط ضابطان دادگستری مبادرت به تحقیق نماید. در صورتی که بازپرس حاضر نباشد و یا برای انجام تحقیقات دسترسی نباشد و یا بازپرس به دلایل قانونی از بازجویی امتناع کند، دادستان انجام تحقیقات را به بازپرس دیگر و یا در صورت اقتضاء به دادرس دادگاه محول خواهد کرد.
در صورت عدم حضور متهم با ابلاغ احضاریه، متهم جلب خواهد شد. جلب باید در روز به عمل آید مگر اینکه دلیلی بر ضرورت انجام جلب در شب وجود داشته باشد و این ضرورت به تایید مقام قضایی برسد. احراز این ضرورت با توجه به اهمیت جرم، وضعیت متهم، نحوه و کیفیت ارتکاب جرم و احتمال فرار متهم با بازپرس است.
قانون بازجویی از متهم شرایط و اصولی را در بازجویی تعیین کرده است که مقام قضایی ملزم به رعایت آنهاست. این اصول هم از مرحله بازجویی در آگاهی تا بازجویی در دادسرا و توسط بازپرس حاکم است. اصول بازجویی در قانون آیین دادرسی کیفری و قانون احترام به آزادی و حفظ حقوق شهروندی ذکر شده است که به آنها می پردازیم:
بنابراین متهم حق داشتن وکیل را دارد، مقام قضایی باید آن را به متهم اطلاع دهد، در غیر این صورت مقام قضایی مرتکب تخلف انتظامی شده است.
مطالعه بیشتر : وکیل خانواده
جهت آشنایی با قوانین و دانستنی های حقوقی و کیفری صفحه اینستاگرام گروه وکلای عدل ایرانیان را دنبال کنید
وکیل خانواده نیاوران وکیل خانواده نیاوران : همانطور که واضح است دعاوی خانوادگی از مهمترین…
وکیل خانواده شمال تهران وکیل خانواده شمال تهران : امروزه بسیاری از وکلای خانواده متخصص…
وکیل خانواده یزد وکیل خانواده یزد : همواره در نظر داشته باشید که هر چقدر…
وکیل خانواده همدان وکیل خانواده همدان : وکیل خانواده همدان شخصی است که پس از…
وکیل خانواده تبریز وکیل خانواده تبریز : بهترین وکیل خانواده تبریز، شخصی است که با…
وکیل خانواده شیراز وکیل خانواده شیراز : بهترین وکیل خانواده شیراز فردی است که قادر…