آشنایی با وکالت زندانی

آشنایی با وکالت زندانی

وکالت زندانی : به طورکلی وکیل برای زندانی شخصی است که وکالت از موکل خود را در کلیه مراحل قضایی بر عهده گرفته و مهم ترین وظیفه او دفاع از حقوق این شخص است. در واقع وکالت زندانی در مورد مسائل حقوقی و کیفری، نقش بسیار مهمی در احقاق حقوق این افراد خواهد داشت. زیرا اکثر مردم نسبت به جزئیات قانون و آیین نامه ها بی اطلاع هستند و در شرایط بحرانی استفاده از یک وکیل متخصص تا حد بسیاری راهگشا خواهد بود.

واضح است شخصی که وکالت زندانی را بر عهده می گیرید دارای یکسری وظایف و مسئولیت هاست. همچنین می بایست دارای مهارت و خصوصیات ویژه ای نیز باشد. به دلیل اهمیت آشنایی با این مهارت و ویژگی ها در مقاله پیش رو قصد داریم تا ضمن ارائه تعریف روشنی از وکالت زندانی به کلیه سوالات شما در اینباره پاسخ دهیم.

وکالت زندانی به چه معناست؟

شخصی که وکالت زندانی را متقبل می شود در وهله نخست یک وکیل پایه یک دادگستری است که در مورد چنین پرونده هایی اطلاعات کافی داشته و قادر می باشد تا شرایط مساعدی را در روند پرونده های مربوط به زندانیان و محکومان حبس بوجود آورد. وکیل زندانی کاملا بر مفاد قانونی مجازات مسلط بوده و می تواند این قوانین را به بهترین شکل ممکن مورد استفاده قرار داده و در جهت دفاع از حقوق موکلین خود موثرترین اقدامات را انجام دهد.

این شخص مدت زیادی را صرف بررسی پرونده های مربوط به امور جزایی کرده و آنها را در جریان دادرسی مورد تحلیل قرار داده است. لذا اگر شما نیز در شرایطی هستید که به وکالت زندانی نیاز دارید تا رسیدگی به پرونده های خود را به شکل درست و اصولی پیش ببرید توصیه می شود که تا پایان این محتوا ما همراه باشید تا با اساسی ترین نکات قانونی و حقوقی را در مورد انتخاب وکیل برای زندانی آشنا شوید.

وظایف وکیل زندانی چیست؟

به طور کلی شخصی که وکالت زندانی را بر عهده می گیرد، در جهت پیشبرد آن می بایست اقداماتی را در حوزه وظایف خود انجام دهد. در این میان از اساسی ترین مسئولیت های وکیل زندانی، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• مهم ترین وظیفه وکیل زندانی، تنظیم شکواییه است.
• از دیگر مسئولیت های اصلی وکیل زندانی می توان به حضور در دادگاه و پیگیری پرونده به جای موکل اشاره کرد.
• از آنجایی که این وکیل یک وکیل کیفری محسوب می شود و پرونده های کیفری دارای حساسیت بالایی هستند، لذا یک وکیل کیفری می بایست به کلیه قوانین و مهارت های وکالت تسلط داشته باشد.
• کسی که وکالت زندانی را بر عهده می گیرد، می بایست بر مسائل و قوانین کیفری از جمله: قانون مجازات اسلامی، آیین دادرسی کیفری، قوانین مبارزه با قاچاق مواد مخدر، قوانین نیروهای مسلح، آرای وحدت رویه و نظریه مشورتی در حوزه کیفری و مواردی از این دست آشنا باشد.

کسی که وکالت زندانی را بر عهده می گیرد چه ویژگی هایی دارد؟

• وکیل زندانی می بایست دارای سابقه درخشانی در وکالت باشد و با بهره مندی از این ویژگی، اعتماد موکل خود را جلب نماید.
• از دیگر توانایی های مهم برای وکالت زندانی، برخورداری از فن بیان قوی است. در واقع یک وکیل می بایست بتواند با بهره مندی از مهارت های کلامی خود با قاضی، موکل و خانواده وی ارتباط برقرار نموده و بتواند از حقوق موکل خود دفاع کرده و نظر قاضی را جلب کند.
• وکیل زندانی باید وقت شناس باشد. زیرا سهل انگاری در انجام به موقع مراحل پرونده می تواند ضررهای جبران ناپذیری برای موکل به همراه داشته باشد.
• یک وکیل می بایست در تلاش باشد که تا حد امکان طرفین را دعوت به صلح کند و از بروز درگیری و چالش های جدید جلوگیری نماید.
• وکیل متخصص زندانی باید مسئولیت پذیر و دارای روحیه قوی و صبور باشد تا بتواند با مسائل خشن مواجه شود.
• این وکیل کیفری باید که رازدار و امین باشد و از اعتماد موکل خود سو استفاده نکند.
• این شخص نباید تحت هیچ شرایطی و تنها به خاطر نفع مالی خود به موکل خود وعده های دروغین داده و او را به اشتباه امیدوار کند.
• یک وکیل زندانی باید در کوتاه ترین زمان و کمترین هزینه موکل را به حقوقش برساند.
• آشنایی با علم روانشناسی نیز از دیگر خصوصیات مهمی است که یک وکیل می بایست از آن بهره مند باشد.
• علاوه بر موارد فوق یک وکیل باید از مهارت هایی همچون: علم پزشکی قانونی، انگشت نگاری، جرم شناسی و مواردی از این دست بهره مند باشد. لذا برخورداری از این مهارت ها تاثیر بسزایی در موفقیت پرونده خواهد داشت.

استفاده از وکالت زندانی چه ضرورتی دارد؟

واضح است که وکالت زندانی دارای اهمیت و حساسیت بالایی است. مثلا اگر دعوا یا مساله ای پیش بیاید و شخص نتواند به درستی از حقوق خود دفاع کند. در این شرایط امکان دارد یکی از طرفین دعوا دچار خسارات و ضررهای مالی و جانی و یا بی آبرویی شود. در این مواقع است که انتخاب وکیل متخصص دارای اهمیت بیشتری است.

در واقع یک وکیل زندانی با بهره مندی از تخصص ها و ویژگی های لازم، بر کلیه مسائل حقوقی تسلط داشته و قادر خواهد بود تا به بهترین شکل از حقوق موکل خود دفاع نماید. نکته حائز اهمیت اینکه انتخاب بهترین وکیل زندانی از این جهت بسیار حیاتی که دعاوی کیفری فقط یک بار بوسیله دادگاه مورد بررسی قرار گرفته و سپس حکم نهایی اعلام خواهد شد.

بیشتر بخوانید: مجازات فرار از زندان و بازداشتگاه

آشنایی با وکالت زندانی به صورت الکترونیکی

به موجب ماده 656 قانون مدنی، وکالت قراردادی است که به سبب آن یکی از طرفین شخص مقابل را برای انجام امری به نمایندگی خود انتخاب می کند. به همین ترتیب تحقق وکالت وابسته به قبول وکیل است. یکی از شیوه های اخذ وکالت زندانی، وکالت الکترونیک است. منظور از این روش، وکالت نامه ای است که به صورت الکترونیکی و در سامانه عدل ایران به ثبت می رسد. در این نوع وکالت نامه، همچون عقود وکالت دیگر، می بایست مواردی همچون: مشخصات طرفین قرارداد، حق الوکاله، موضوع وکالت و …. به وضوح آورده شود.

توجه داشته باشید عقد وکالت الکترونیک می تواند میان کلیه افراد، در جهت انجام امور مختلف و در حدود قانون، منعقد شود. به همین ترتیب یکی از کاربردی ترین موارد استفاده آن، گرفتن وکالت الکترونیک از زندانیان است. از آن جایی که امکان دارد بعضی افراد با نحوه اخذ وکالت زندانی الکترونیک آشنایی نداشته باشند، در این سرفصل به فرآیند این امر خواهیم پرداخت.

قوانین مربوط به وکالت زندانی به صورت الکترونیکی

برای آشنایی با وکالت زندانی به صورت الکترونیکی ابتدا، می بایست به تبصره شش قانون بودجه سال 99 مراجعه نمود: “به استناد مواد (۱۰۳) و (۱۶۹) مکرر قانون مالیات های مستقیم، در جهت افزایش درآمدهای مالیاتی دولت به کمک ابطال تمبر مالیاتی، قوه قضائیه وظیفه دارد طی مدت یک ماه بعد از تصویب این قانون، سامانه تنظیم قرارداد الکترونیکی میان وکیل و موکل را راه اندازی نماید.” از هنگام راه اندازی این سایت کلیه افراد فعال یعنی مشاوران و وکلای عضو مراکز وکلا، همچنین کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون های وکلای دادگستری وظیفه دارند تا کلیه قراردادهای مالی خود را در این سامانه ثبت کنند.

در نظر داشته باشید کد اختصاصی صادره برای هر قرارداد بوسیله سایت قرارداد الکترونیک، مبنای شناسایی وکیل در سامانه خدمات قضایی در جهت استخراج اطلاعات مالی آورده شده در قرارداد و ابطال تمبر مالیاتی می باشد. لذا، ثبت قرارداد الکترونیک وکالت برای زندانیان در این سایت ضروری می باشد. به همین ترتیب سامانه عدل ایران، به آدرس adliran.ir در دسترس افرادی است که قصد ثبت قرارداد وکالت دارند.

نحوه اخذ وکالت زندانی به صورت الکترونیکی

نحوه اخذ وکالت الکترونیک از زندانی، به شیوه ای است که در وهله نخست زندانی و وکیل می بایست در مورد انعقاد قرارداد وکالت، با یکدیگر به توافق رسیده باشند. اما به دلیل این که افراد بازداشت شده به بیرون از زندان یا بازداشتگاه دسترسی ندارند، انتخاب وکیل زندانی برای آن ها روندی پیچیده خواهد بود و در اکثر موارد این مسئولیت بر عهده خانواده و آشنایان زندانی خواهد بود که به دفتر وکیل مراجعه کرده و تقاضای انعقاد قرارداد و قبول وکالت شخص زندانی را داشته باشند. در نظر داشته باشید تنظیم سند رسمی وکالت نامه برای زندانیان، معمولا بر عهده سردفتری است که برای این منظور از طرف اداره ثبت استان مشخص شده است.

لذا در صورت پذیرش و تنظیم وکالت نامه از طرف وکیل و انجام قرارداد، در مرحله بعدی وکیل زندانی می بایست در سامانه ثنا، ثبت نام کرده و در جهت احراز هویت خود اقدام نماید. بعد از تکمیل مراحل ثبت نام در سامانه ثنا، این شخص می بایست، قرارداد وکالت مربوطه را در این سامانه ثبت کند. برای این منظور، وکیل باید از منوی کاربری خود بر روی گزینه قرارداد الکترونیک وکالت کلیک نموده و فرم مربوطه را تکمیل نماید. به منظور ثبت وکالت زندانیان در این سایت نیز، وکیل باید آدرس adliran.ir را در مرورگر خود وارد کرده و به صفحه اصلی این سایت ورود نماید.

سپس گزینه سامانه وکلا و کارشناسان را انتخاب کند. در این مرحله می بایست گزینه سامانه وکلا را برگزیند و شماره ملی و رمز خود را در قسمت مربوطه وارد کند. در گام بعدی رمز موقتی برای وی ارسال شده و می بایست در قسمت مشخص شده وارد شود. به همین ترتیب شخص به حساب کاربری خود در سامانه عدل ایران دسترسی پیدا کرده و می تواند نسبت به پشت سر گذاشتن مراحل دیگر ثبت قرارداد الکترونیک وکالت اقدام نماید.

اخذ وکالت تام از زندانی به چه صورت است؟

بر اساس ماده 10 قانون مدنی، قراردادهای خصوصی، از جمله قراردادهای وکالت نسبت به افرادی که آن را منعقد نموده‌ اند، چنانچه که مخالفت صریحی با قانون نداشته نباشد؛ نافذ می باشد. به همین ترتیب یکی از اشکال وکالت، وکالت تام می باشد. در این نوع از وکالت موکل، در انجام تمام امور موکل خود اختیار تام دارد تا حدی که هر گونه امضاء و اقدام این شخص به منزله امضاء و اقدام موکل است. بنابراین از درجه اعتبار قانونی لازم برخوردار خواهد بود. در اعطای این نوع وکالت، ضرورتی به حضور و یا اجازه دوباره موکل نیست.

برای اخذ این نوع از وکالت زندانی نیز همچون آنچه در سرفصل پیشین اشاره شد، موکل و یا خانواده و آشنایان وی موظف می باشند تا با شخص وکیل ملاقات داشته و در مورد عقد قرارداد وکالت و جزئیات آن، همچون حق الوکاله به توافق می رسند و پساز انعقاد قرارداد وکالت تام، توسط وکیل، این قرارداد را در سامانه عدل ایران ثبت می کنند.

به دلیل این که جهت ثبت قرارداد وکالت تام در سامانه، ضروری است که موکل نیز در سامانه ثنا ثبت نام کند و اکثر زندانیان یا در این سامانه ثبت نام نکرده اند و یا برای دریافت رمز جهت امضای دسترسی ندارند، می توان به طریق پیشین، یعنی تنظیم وکالتنامه تام کاغذی اقدام کرد. در چنین شرایطی، به منظور ثبت دعاوی می بایست برای انتخاب مجوز ثبت شخص در پرونده، بدون احتیاج به ثبت نام در ثنا اقدام نمود.

اخذ وکالت فروش از زندانی به چه صورت است؟

در سرفصل های پیشین مقاله، در مورد شیوه اخذ وکالت زندانی به صورت الکترونیکی و نیز اخذ وکالت تام از زندانی توضیح دادیم و به این موضوع اشاره شد که بر اساس قانون، تمامی قراردادهای وکالت، می بایست در سامانه عدل ایران ثبت شوند. در این قسمت از مقاله نیز قصد داریم تا به توضیح اخذ وکالت فروش از زندانی بپردازیم.

با استناد به ماده 660 قانون مدنی می توان گفت، عقد وکالت به منظور انجام امر یا اموری خاصی همچون وکالت در فروش مورد استفاده قرار می گیرد. در بعضی از موارد امکان دارد که موکل، زندانی باشد و قصد اخذ وکیل در جهت انجام امور مربوط به فروش اموال خود را داشته باشد. در چنین شرایطی نیز همچون موراد پیشین عمل شده و چنانچه موکل شرایط لازم جهت خروج از زندان با هماهنگی مسئولان را داشته باشد، قادر خواهد بود تا با یک وکیل گفتگو نموده و قرارداد وکالت فروش خود را با حضور در به یکی از دفاتر اسناد رسمی تنظیم نماید.

مطابق با تبصره ماده 42 آیین نامه قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران، در شرایطی که زندانی نتواند برای تنظیم رسند رسمی وکالت نامه از زندان خارج شود، می تواند در جهت تنظیم و ثبت اسناد خود، همچون وکالت در فروش، از سردفتری که اداره کل ثبت استان مشخص کرده است، کمک بگیرد. براساس این تبصره، سردفتر سند را با حضور نماینده دادستان عمومی و انقلاب محل، تنظیم نموده و به ثبت و امضای ذی نفع و نماینده وی خواهد رساند.

هزینه وکالت زندانی چقدر است؟

یکی از پرسش های متداول که در مورد اخذ وکیل برای متهم و زندانی، مطرح می شود، مخارج مربوط به آن است. بر اساس ماده 659 قانون مدنی می توان گفت، وکالت می تواند به صورت رایگان و یا با اخذ حق الوکاله باشد. به دستمزدی که توسط وکیل جهت انجام امور محوله دریافت می کند، حق الوکاله گفته می شود. هزینه وکالت زندانی در وهله نخست؛ براساس مبلغ توافقی بین موکل و وکیل تعیین خواهد شد و مقدار آن متفاوت می باشد.

با این وجود براساس آیین نامه تعرفه حق الوکاله، حق المشاوره و مخارج مربوط به سفر وکلای دادگستری که در سال 1399 به تصویب رسیده است، چنانچه که قراردادی در مورد حق الوکاله در میان نباشد، تعیین این مبلغ براساس آیین نامه خواهد بود. این هزینه برای دعاوی مالی، امور حسبی، همچنین دعاوی غیر مالی و امور کیفری و قرارهای صادره از دادگاه دارای نرخ های متفاوتی است و مبالغ متفاوتی را شامل خواهد شد. علاوه براین در این آیین نامه، این حق الوکاله در مواردی که چندین وکیل برای زندانی مشخص شده است نیز آورده شده است.

اخذ وکیل تسخیری برای زندانی چه شرایطی دارد؟

براساس قانون آیین دادرسی کیفری، وکیل تسخیری به شخصی اشاره دارد که از طرف دادگاه، برای برعهده گرفتن وکالت متهم مشخص می شود. به دلیل این که پرداخت دستمزد وکیل تسخیری از محل اعتبارات قوه قضاییه است استفاده از این نوع وکیل، در پرونده هایی که متهم نمی تواند وکیلی اخذ نماید، رایج است. در نظر داشته باشید استفاده از وکیل تسخیری برای زندانی اشکال مختلفی دارد.

چنانچه شخصی خود متقاضی دریافت وکیل تسخیری از دادگاه صالح به دلیل عدم توانایی مالی باشد، ضروری است تا این درخواست را تا اتمام نخستین جلسه رسیدگی از دادگاه درخواست نماید و دادگاه نیز در صورت برقراری شرایط مورد نیاز، اقدام به تعیین وکیل تسخیری برای وی می نماید. در مورد یعضی از جرائم، خود دادگاه مستقیما، اقدام به تعیین وکیل تسخیری می نماید.

تعیین وکیل تسخیری به این روش، در مورد بعضی جرایم خاص (همچون جرایم موجب مجازات سلب حیات، حبس ابد و قطع عضو، همچنین جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی و غیره) و با برقراری شرایطی (همچون معرفی نکردن وکیل از طرف متهم) امکان پذیر خواهد بود.

بررسی وکالت زندانی از لحاظ حقوقی

به طور کلی اخذ وکالت زندانی به جز موضوع کیفری از لحاظ حقوقی نیز می تواند برای زندانی مثمر ثمر واقع شود. در واقع نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که زندانی هر چقدر هم که مجرم باشد یک انسان با حقوق شهروندی است. لذا می بایست از کلیه این حقوق انسانی در زندان بهره مند باشد. همانطور که پیشتر اشاره شد نیز قانون در بخش حقوقی به حقوق هر شخص در جامعه خواهد پرداخت. زندان نیز یکی از قسمت های جامعه محسوب می شود و زندانی با وجود اینکه مجرم محسوب می شود، اما در هر حال عضوی از افراد جامعه است.

لذا حقوق خاص خودش را دارد. اکنون پرسشی که در این بخش مطرح می شود اینجاست که آیا این حقوق نادیده گرفته خواهد شد؟ و اینکه آیا کسی که وکالت زندانی را بر عهده گرفته می تواند اقدام موثری برای زندانی انجام دهد؟ پاسخ به هر دو سوال فوق مثبت است. بنابراین همانطور که ممکن است حقوق یک فرد در جامعه نادیده گرفته شود، در زندان نیز امکان دارد چنین اتفاقی بیفتد. اما نکته مهم که وجود دارد این که شخص آزاد این قدرت را دارد که از مراجع قضایی کمک گرفته و این شرایط برای زندانی به شکل محدود تری وجود دارد.

لذا شرایط خاصی برای این موضوع پیش بینی شده است. به همین خاطر وکیل برای زندانی می تواند مطابق با قوانین مختلف حمایت از حقوق زندانیان از موکل خود در زندان دفاع نماید. مثلا زندانی حق ملاقات داشته مگر این که جرم وی خاص باشد و یا اتفاقی در زندان افتاده باشد که باعث محروم شدن وی از این حق شود. اما در هر صورت وکیل برای زندانی می تواند با استفاده از این قوانین از موکل خود دفاع کند.

نکته ای که در اینباره وجود دارد این است که زندانی به عنوان یک انسان مستحق یک زندگی طبیعی است. لذا زندانی فقط می بایست فقط در مدت مجازات خود در زندان باشد و پس از آن هیچ تفاوتی با فرد آزاد نباشد داشته باشد. لذا هر نوع رفتار برخلاف شرع یا قانون با زندانی می تواند به معنای نادیده گرفتن حقوق وی باشد. مثلا چنانچه زندانی دچار مشکلات جسمی یا روانی باشد مسئولان زندان وظیفه دارند تا وی را به بیمارستان منتقل کنند.

نتیجه گیری

همانطور که در مقاله پیش رو توضیح داده شد کسی که وکالت زندانی را بر عهده می گیرد می بایست مطابق با قوانین و مقررات  از حقوق موکل خود دفاع کند. در واقع شاید اینگونه برداشت شود که وکیل تا زمان اعلام محکومیت و اجرای مجازات برای زندانی نقش موثری  دارد و پس از آن دیگر نمی تواند کارکرد مفیدی داشته باشد. اما نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که قسمت مهمی از قوانین به حقوق زندانی و شرایط آن مربوط می شود. لذا یک زندانی جهت پیگیری حقوق خود همچون مرخصی، آزادی مشروط یا موارد دیگر می تواند از وکیل زندانی استفاده کند.

جنبه دیگر موارد استفاده از وکالت زندانی را می توان در شرایطی دانست که زندانی بخواهد پرونده اش مجددا به جریان بیفتد و به نوعی برای بار دوم وارد جریان دادرسی شود. همچنین در شرایطی که زندانی بخواهد از امکاناتی همچون تخفیف در مجازات استفاده کند نیز وکیل زندانی نقشی بسیار کلیدی خواهد داشت. گروه وکلای عدل ایرانیان نیز آماده است تا به کلیه سوالات شما درباره نحوه وکالت زندانی ومراحل انتخاب بهترین وکیل متخصص در این زمینه پاسخ داده و تا احقاق کامل حقوق شما را همراهی نماید.